Tuvalet eğitimine başlamak için öncelikle çocuğunuzun bu eğitime hazır olup olmadığına karar verilmesi gerekir.
Tuvalet eğitimi için çocuğunuz idrar yollarındaki kasları kontrol edebiliyor olmalıdır. Bu dönem genellikle 18-24 ayları arasındadır ancak bu yaş çocuğa göre farklılık gösterebilir.
Çocuğunuzun bu eğitime hazır olup olmadığını anlamanız için fiziksel, davranışsal ve bilişsel işaretleri değerlendirmeniz gerekir.
Fiziksel işaretler
- Günde bir kere yeteri kadar idrar yapabilmesi
- Düzenli bağırsak hareketlerinin olması
- Dengeli yürüyebilmesi ve hatta koşması
- Kısa süreli uykularında veya en az iki saat altının kuru kalması
Çocuğunuzun bu özelliklere sahip olması mesane kaslarının idrarı tutabilecek oranda geliştiğini göstermektedir.
Davranışsal işaretler
- Büyük tuvaletinin geldiğini haber vermesi buna dair fiziksel işaret vermesi (örneğin bunu size söylemesi, aşağı doğru çömelmesi gibi)
- Islak ve kirli bezi giymekten hoşlanmaması
- 2-5 dakika arası sessizce oturabilmesi
- Kıyafetlerini kendisinin çıkarıp giyebilmesi
- Bağımsız olma isteği
- Gelişimiyle övünmesi veya gurur duyması (Ben artık çocuk değilim büyüdüm ve kendi tuvaletimi kendim yapabilirim gibi)
- Tuvaleti kullanmak için direnç göstermemesi.
Bilişsel işaretler
- Tuvaleti geldiği zaman tuvalete gitmesi veya tuvaleti gelmeden önce size söylemesi gerektiğini bilmesi, hatta tuvalete gidene kadar tuvaletini tutması
- Basit yönlendirmeleri kabul etmesi (örneğin, oyuncakları toplamasını istemek gibi)
- Bir şeyleri ait oldukları yere tekrar koyabilmesi
- Tuvalet, çiş ve kaka sözcüklerinin anlamlarını bilmesi
Eğer çocuğunuzun bu işaretler doğrultusunda tuvalet eğitimine hazır olduğunu düşünüyorsanız aşağıdaki adımları izleyebilirsiniz.
- Tuvalet eğitimine başlamaya karar verdiğinizde ilk iş olarak çocuğunuza onun dikkatini çekecek (renkli, müzikli) bir oturak alın ve incelemesine izin verin.
- Oturağın ona ait olduğunu söyleyin ve ne işe yaradığını anlatın.
- Tuvaleti geldiğinde size söylemesini söyleyin ve onu oturağa yönlendirin.
- Eğer tuvaletini oturağa yaparsa onu yüreklendirmek ve takdir etmek için telefonla babasına, büyükanne ya da babasına haber vermesini isteyin.
- Tuvaletini yaptığında onun da artık büyükler gibi tuvaletini yapabildiğini, artık büyük bir çocuk olduğunu söyleyin.
- İlk zamanlarda oturmak istemiyor ve hırçınlaşıyorsa onunla inatlaşmayın ve bir müddet daha bekleyin.
- Sonraki denemelerinizde de aynı tepkiyi veriyorsa tuvalet eğitimine bir müddet ara verin.
- Tuvaletini oturağa yapmaya alıştığında artık anne babası gibi banyoda tuvaletini yapması gerektiğini anlatın ve oturağını banyoya koyun.
- Tuvalet eğitiminde önce gündüz büyük tuvaletini yapmasını sonra gündüz küçük tuvaletini ve gece tuvaletini öğretin. Gündüz tuvaleti geldiğinde söylüyor ve oturağına oturuyorsa artık geceleri de bezini çıkarabilirsiniz.
- Tuvalet eğitimi boyunca sabırlı ve hoşgörülü olmalısınız. Eğer bu dönemde ona kızar, bağırır ya da bunu bir şekilde belli ederseniz korku yaşayacağı için tüm çabalarınız boşa gidebilir.
- Tüm denemelerinize rağmen 3,5- 4 yaşına gelen çocuğunuz hala tuvalet alışkanlığı kazanmamışsa bir uzmana danışmanızı tavsiye ederiz.
Psikolog Eda Gökduman