Önceden bebeklerin yeni doğduklarında duyu organlarının çok az gelişmiş olduğu düşünülürdü ancak yapılan araştırmalar bebeklerin doğduklarında beş duyusunun oldukça gelişmiş olduğunu gösteriyor. Anne karnında gelişmeye başlayan duyu organları sayesinde annesinin sesini ve kokusunu tanıyan bebeğin duyu organları hızla gelişmeye devam eder.
Görme duyusunun gelişimi
- Bebeklerin görme duyguları yetişkinler kadar iyi olmasa da doğdukları andan itibaren gelişmiştir.
- Yenidoğan bir bebek 10-15 cm uzaktaki nesneleri gözü ile takip edebilir. Birinci ayın sonuna doğru artık 30-40 cm uzağındaki nesnelere odaklanabilir.
- Gece ve gündüz ayrımını yapabilir.
- Göz kasları henüz çok gelişmemiştir. Bu nedenle uzaktaki nesnelere bakarken size gözü kayıyor gibi gelebilir. Bu durum gayet normaldir.
- Canlı renkler, parlak objeler, yavaş hareket eden nesneler ve insan yüzleri daha çok dikkatlerini çeker.
- Bir nesneyi başını 180 derece döndürerek takip edebilir.
- Renkleri birbirine karıştırabileceği için birbirine zıt renkli oyuncaklar yenidoğan bebekler için daha uygundur.
- Görme duyusunu geliştirmek için onunla sürekli göz kontağı kurun.
- Boyun kaslarının gelişimi de görme duyusunun gelişimi üzerinde etkilidir. Çünkü bebek kafasını kaldırarak nesnelere odaklanır.
- Hem emzirirken hem de biberonla bebeğinizi beslerken yönünüzü değiştirin. Böylece bebeğiniz her iki gözünü de eşit şekilde çalıştırır.
İşitme duyusu gelişimi
- Eğer bebek vaktinde doğmuşsa duyma kabiliyetine sahip olarak doğar.
- Bebekler düşük düzeydeki sesleri de algılayabilirler.
- Annesinin sesini tanır ve kadın seslerine ve ince seslere daha çok tepki verir.
- Anne karnındayken annenin kan basıncını, kalp atışını duyar, çevreden gelen sesleri algılar ve belleğine kaydeder.
- Anne karnındayken duyduğu seslere benzediği için elektrikli süpürge, çamaşır, bulaşık, kurutma ve fön makinesi gibi seslerin bebekler üzerinde rahatlatıcı etkisi vardır.
- Yüksek volümlü ve aniden ortaya çıkan sesler bebekleri rahatsız eder ve bu sesleri duyduklarında korkup ağlayabilirler.
Koku duyusu gelişimi
- Bebekler oldukça gelişmiş koku ve tat alma duyguları ile doğarlar.
- Birinci trimester sonunda artık annenin yediklerinin kokusunu ayırt edebilen bebek doğduktan sonra zamanla değişik kokuları öğrenmeye başlar.
- Doğumdan itibaren kokular arasındaki farkları ayırt etmeye başlarlar.
- Emmek için annesinin meme ucunu da bu koku duyusu vasıtasıyla bulur.
- Bebek annesinin sütünü başkasının sütünden yine bu koku duyusu sayesinde ayırt edebilir.
- Bebeklerin bu çok gelişmiş koku duyuları sayesinde alışık olduğu kokularla onları sakinleştirmek mümkündür.
- Bu nedenle bebekler annelerini emmeseler dahi göğüslerinde yatmaktan ve kucağında olmaktan huzur duyarlar çünkü en sevdikleri koku annelerinin kokusudur.
- Annenin kokusunun sindiği bir eşya, oyuncak ya da battaniye bebeklerin en iyi uyku arkadaşlarıdır.
Tat duyusu gelişimi
- Bebeklerin tat alma duyusu tıpkı koku duyusu gibi oldukça gelişmiştir.
- Anne karnında gelişmeye başlayan tat tomurcukları doğuma kadar tamamen şekillenmiştir.
- Bebekler yaklaşık 10.000 tat tomurcuğu ile dünyaya gelirler ve bu tomurcuklar çok hassastır.
- Hayatlarının ilk döneminde daha çok tatlı şeylere duyarlıdırlar.
- Acı, tuzlu, ekşi gibi tatlar onlara çok yoğun gelir ama sonra yavaş yavaş bu tatları da öğrenirler ve alışırlar.
- Ek gıdaya geçiş döneminde de bebekler yine tatlı olan tatları tercih ederler.
- Yapılan araştırmalar annelerin hamilelik sırasında her besin grubundan sağlıklı gıdaları tüketmesini öneriyor çünkü bebeğin damak zevkinin şekillenmesinde bu dönemin etkisinin olduğu savunuluyor.
- Doğumdan sonra da bebeğiniz anne sütünden yediklerinizin tadını alacağı için sizin yediklerinizin onun yeme alışkanlığı üzerinde etkisi büyüktür.
- Katı gıdaya geçiş döneminde bebeğinizi yeni gıdalar ile tanıştırırken tekrar tekrar denemeniz gerekebilir, sabırlı olmalısınız.
Dokunma duyusunun gelişimi
-
Dokunma duyusu bir insanın dış dünya ile iletişiminin temelini oluşturur.
- Bebekler dokunma duyusunu anne karnında amniyon sıvısının içinde keşfederler.
- Rahmin içinde bebek için birçok uyaran vardır. Sıklıkla kendi yüzlerine dokunurlar, ayaklarını, kordon bağını tutarak bu duyusunu geliştirir.
- Ekstra hassas bir ciltle dünyaya gelen bebekler doğduklarında kucağa alınmaktan, dokunulmaktan ve okşanmaktan çok hoşlanırlar.
- Annesinin kucağında olmak ve anne dokunuşları onu rahatlatır, sakinleştirir ve ağrısını dindirir.
- Dokunma ile meydana gelen sıcaklık onlara güven verir.
Dokunmak bebek için uyarıcı bir etkiye sahiptir. Bebeğe yapılan masaj da aynı şekilde onun rahatlamasına ve iyi uyumasına yardımcı olur.