Bebeklerde Bazal Metabolizma Hızı Nasıldır?

Metabolizma, vücuttaki tüm kimyasal reaksiyonları tanımlayan bir terimdir. Yaşamın sürdürülmesi ve organların işlevlerini yerine getirmesi için gerçekleşen biyokimyasal işlevlerin bütününe metabolizma denir. Bu kimyasal reaksiyonlar vücudu canlı ve çalışır halde tutar.

Bazal Metabolizma Hızı Nedir?

Bazal metabolizma hızı (BMH) ise dinlenme anında uyanık olarak yatar pozisyonda, istemsiz yapılan vücut işlevleri için harcanan enerjidir. Bunlar; nefes almak, kalp atımı, vücut ısısının dengelenmesi, terleme, beyine mesajların iletilmesi ve birçok kimyasal reaksiyonda kullanılan enerjidir. Yani özetle bazal metabolizma hızı, bir günde dinlenme halindeyken harcanan toplam enerji miktarıdır.

Bazal metabolizma hızını etkileyen birçok etken bulunur. Metabolizma hızı  cinsiyete, yaşa, vücut ağırlığına, boya, kas ve yağ miktarına, endokrin bezlerden salgılanan hormon seviyelerine ve uyku durumuna göre farklılık gösterir. Çocuklarda, çalışanlarda, erkeklerde ve protein ağırlıklı beslenenlerde daha yüksektir. 

Büyüme Bazal Metabolizma Hızını Artırır

Bazal metabolizma hızı en yüksek olan grup bebeklerdir. Bebek ve çocuklar devamlı büyüme sürecindedir. Bu durum, çocukların bazal metabolizma hızının yüksek olmasının sebebidir. Bebeklerdeki metabolizma hızı, erişkinlere göre yaklaşık 100 kat fazladır.

Bebek ve çocukların büyüme döneminde vücut dokuları sürekli yenilenme ve genişleme evresindedir. Bu nedenle bebeklerin büyüme döneminde vücudu daha fazla enerji harcamak zorundadır. Özellikle ergenlik dönemine kadarki bedenin bazal metabolizma hızı, ergen bireylerin bedenlerindeki bazal metabolizma hızına göre çok daha fazla çalışır. Büyüme tamamlandıktan sonra ise bazal metabolizma hızı gittikçe düşmeye başlar. 20 ila 40 yaşları arasında neredeyse sabit kalan bazal metabolizma hızı, 50 yaşından itibaren her 10 yılda yaklaşık olarak % 2-3 oranında azalır.

Büyüme İçin Yeterli Beslenme Önemli

1 yaşına kadarki çocuklarda harcanan enerjinin yüzde 50-55’i bazal metabolizma hızı için kullanılır. Büyüme sürecinde artan bu hızı desteklemek ve bağışıklık sistemini güçlendirmek için bebek ve çocukların beslenmesine özellikle önem göstermek gerekir. Çocuklarda dengeli ve doğru beslenmek hem fiziksel gelişim hem de bağışıklık sisteminin güçlenmesi için önemlidir.

Doğumdan 2 yaşına kadar bebeğin büyüme sürecine uygun oranda enerji alması için temel besini anne sütüdür. Bazen anne sütünün eksikliği ya da hiç olmaması gibi durumlarla karşılaşılabilir. Böyle bir durumda, bebeğin ihtiyacı olan temel besinlerden faydalanabilmesi için doktorun tavsiye ettiği çocuk devam sütü ile bebeğin beslenmesi desteklenebilir.

Bebek 6. ayına geldiğinde ek gıdalara geçilebilir. 1 yaşına kadar bebeğin ana öğünü anne sütü, ara öğünü ek gıdalar olmalıdır.  Ek gıdalar, bu dönemde beslenme planının destekçileridir.  Anne sütü yoksa ya da yeterli değilse doktora danışarak bebeğin beslenmesine devam sütü ile destek sağlanabilir.

Bazal Metabolizma Hızı Nasıl Hesaplanır?

Bazal metabolizma hızı, aktivite seviyesini ve kiloyu korumak için günlük ihtiyaç duyulan kalori miktarını anlamak, fiziksel sağlığı aktif olarak takip etmek için önemli veriler sunar. Bazal metabolizma hızı hesaplama, vücudun ne kadar kalori yaktığını ve ne kadar kalori tüketilmesi gerektiğini bilmek için tercih edilen bir yöntemdir. Bazal metabolizma hızını öğrenmek için birçok hesaplama denklemi bulunur. Yaklaşık 100 yıldır kullanımda olan ve yenileri türetilen bu bazal metabolizma hızı hesaplama denklemlerinin en popüler olanları şöyledir;

Harris Benedict Denklemi (kkal/gün)

Erkek    BMH= 66.5 + (13,75 x Ağırlık (kg) ) + (5.0 x Boy (cm) ) – (6,775 x Yaş)

Kadın BMH=     655.1 + (9.56 x Ağırlık (kg) ) + (1.85 x Boy (cm) ) – (4,676 x Yaş)

Bebek BMH=   22.1+ 31.05 Ağırlık (kg) + 1.16 Boy (cm)

Schofield Denklemi (kkal/gün)

Yaş                      Erkek    (BMH)                               Kadın (BMH)

0-3                      59.5x Ağırlık(kg)-30.3                 58.3 x Ağırlık(kg)-31.0

3-15                    22.7 x Ağırlık(kg)+504                20.3 x Ağırlık(kg)+485

15-18                 17.6 x Ağırlık(kg)+ 656              13.3x Ağırlık(kg)+ 690

18-30                 15.0 x Ağırlık(kg)+ 690              14.8 x Ağırlık(kg)+ 485

30-60                  11.4 x Ağırlık(kg)+ 870              8.1 x Ağırlık(kg)+ 842

60+                     11.7 x Ağırlık(kg)+ 585 9.0 x Ağırlık(kg)+ 656

FAO/WHO/UNO Bazal Metabolizma Hızı Hesaplama Denklemi (kkal/gün)

Yaş                                     Erkek                                               Kadın

0-3                                     60.9 x Ağırlık (kg) -54                 61.0 x Ağırlık (kg) -51

4-10                                  22.7 x Ağırlık (kg) +495              22.5 x Ağırlık (kg) +499    

11-18                                17.5 x Ağırlık (kg) +651              12.2 x Ağırlık (kg) +746

19-30                                15.3 x Ağırlık (kg) + 679            14.7 x Ağırlık (kg) + 496

31-60                                11.6 x Ağırlık (kg) + 879             8.7 x Ağırlık (kg) + 829

60+                                    13.5 x Ağırlık (kg) + 487             10.5x Ağırlık (kg) + 596

Bazal metabolizma hızını en pratik şekilde hesaplamak isterseniz ise aşağıdaki denklemi kullanabilirsiniz:

Pratik bazal metabolizma enerjisi hesaplama denklemi (WHO-Dünya Sağlık Örgütü) 

*Bebek İçin Pratik Bazal Metabolizma Hızı Hesaplama

1. yaş arası bebekte enerji hesaplanırken;

Bebek kilosu (kg) x 100 = bebeğin alması gereken günlük kalori miktarı (kkal)

*Çocuk İçin Pratik Bazal Metabolizma Hızı Hesaplama

1 yaştan ergenliğe kadar olan süreçte;

1000 + (100 x çocuğun yaşı ) = çocuğun günlük alması gereken kalori miktarı (kkal)

*Yetişkin İçin Pratik Bazal Metabolizma Hızı Hesaplama

Erkekler için Ağırlık x 24 x 1 = yetişkinin günlük alması gereken kalori miktarı (kkal)

Kadınlar için Ağırlık x 24 x 0.95= yetişkinin günlük alması gereken kalori miktarı (kkal)