Bebeklerde Pişik Nedir; Çeşitleri, Belirtileri ve Önlemleri

Bebeklerin cildi çok hassas ve yetişkinlere göre incedir.  Bariyer fonksiyonu henüz gelişmeyen cildinin bu kadar hassas olması, bebeklerde bazı deri sorunlarına yol açabilir. İşte bunlardan biri de bebeklerde yaygın şekilde görülen pişiktir. Bir hastalığın belirtisi olmasa da bebeği rahatsız eden ve cildinde tahrişlere neden olabilen pişik hakkında daha detaylı bilgileri içeriğimizi okuyarak öğrenebilirsiniz.

Bebek Pişiği Nedir?

Halk arasında pişik olarak ifade edilen diaper dermatit, derinin sağlıklı ve esnek yapısının bozularak iltihaplanması ile sonuçlanan döküntü ve kızarıklıklarla oluşan bir cilt problemidir. Pişik, özellikle bebeğin bez bölgesindeki ve kasık çevresindeki cildin tahrişine bağlı olarak oluşur.

Ciltte kırmızı bir görünüme neden olan pişik, başlangıçta hafif kabarıklığa sahip kızarmalara, zamanla içi su dolu kabarcık ve küçük şişliklere dönüşebilir. Önlemi alınmayan pişikler ise enfekte olabilir ve deri döküntüleri kırmızı parlak bir renge dönüşerek genişleyebilir. Pişik ilerlediği taktirde alt bezinin temas ettiği kısımların haricinde vücuda yayılabilir. Tüm bu süreçlerde pişiğin oluştuğu bölgelerde yanma, kaşıntı ve batmalar hisseden bebekte huzursuzluk ve ağlama gibi tepkilerin görülmesi normaldir.  Bebeklerde ağrı ve rahatsızlık oluşturduğundan, beslenme, oyun ve uyku rutinlerinde aksama ve sıkıntılar oluşabilir.

Bez pişiği yenidoğan döneminden itibaren gelişebileceği gibi en sık 9-12 aylar arasında görülebilir. Bebekte pişiğin oluşum nedenlerinin başında ise şunlar gelir;

• Bebek bezini kaplayan bölümün nemli ve sıcak olması
• Bezin yeterli sıklıkla değiştirilmemesi nedeniyle bez bölgesinin dışkı ile uzun süre temas etmesi
• Bez ve kıyafetten kaynaklı sürtünme ile aşırı nem sonucu derinin tahriş olması
• 6. aydan sonra bebeğin katı gıdaya geçişi ve yeni besinlerle tanışması
• İshal gibi nedenlerle bebeğin kakasının içeriğindeki değişiklik
• Mantar enfeksiyonları
• Bebeğin cildine temas eden temizlik malzemeleri, yumuşatıcı, sabun, krem gibi ürünlerden kaynaklı alerjik reaksiyonlar
• Emziren annenin veya bebeğin uzun süreli antibiyotik kullanması

Bebek Pişik Çeşitleri Nelerdir?

Bebeklerde pişik, cilt bakımına ve beslenmesine dikkat edildiğinde kendiliğinden geçebilir. Ancak bazı pişiklerin etkileri uzun süre devam edebilir. Bebeklerde pişik çeşitleri farklı nedenlere bağlı olarak oluşur. En yaygın görülen pişik çeşitlerinin arasında şunlar bulunur;

Tahriş edici bebek bezi pişiği

Bebek bezi dermatiti olarak da adlandırılan tahriş edici pişik, ilk akla gelen ve en çok karşılaşılan pişik çeşididir. Bezin kullanıldığı bölgelerde sıcaklığın ve nemin yüksek olması pişik için elverişli bir ortam sağlar. Deri uzun süre ıslak kaldığında epidermisin bütünlüğü bozulur. Bez bölgesinde oluşan sürtünme, nem ve pH artışı gibi faktörler, bez dermatitine olan yatkınlığı arttırır. Bebeğin bez bölgesi aşırı nemlendiğinde veya dışkıyla çok fazla temas ettiğinde kırmızı lekeler ve pul pul dökülmeler meydana gelir. 

Candida bebek bezi pişiği

Üç günü aşan pişiklerde mantar enfeksiyonu söz konusu olabilir. Bebeklerde mantar enfeksiyonu nedeniyle pişik oluşabilir. En yaygın mantar enfeksiyonu Candida Albicans pişik yarasıdır. Candida Albicans olarak bilinen mantar türünün büyümesi sonucunda oluşan mantar enfeksiyonu, bebek bezi dermatitinin nedenlerinden biridir.

Bakteriyel pişik

Bazı bakteri türleri, bebeklerde pişiğe neden olur. İdrar cildin pH seviyelerini değiştirir ve bu da bakteri ve mantarların daha kolay büyümesini sağlar. Bakteriyel bez dermatitinde en sık streptokok ve stafilokokların yol açtığı enfeksiyonlarla karşılaşılır. Bebek bezleri bakteri ve mantarların gelişebileceği sıcak ve nemli bir ortam oluşturarak kızarıklık yaratır.

Alerjik pişiği

Bebeğin altını temizlerken kullanılan temizlik maddeleri ve ıslak mendiller, bazı bebeklerin cildinde alerji oluşturabilir. Ayrıca bebek bezlerinde bulunan kremler de bazı bebeklerde alerjiye neden olabilir. Bu hassasiyet sonucu bebekte pişik görülebilir. Ayrıca bebeklerde alerji ve pişik yapabilen gıdalar vardır. Bebeklerin sindirim sistemi süt, yumurta, soya, buğday, fındık, çilek ve turunçgiller gibi gıdalara alışık olmadığı için pişik ve cilt tahrişine neden olabilir. Derinin alerjen madde ile temas ettiği bölgede kızarıklık, döküntü, kaşıntı, su toplaması, şişkinlik ve hassasiyet gibi semptomlar görülebilir.

Salya Pişiği

Bebeğin çene ve boyun kısmında sürekli tükürük olmasından kaynaklanan salya pişiği, genellikle diş çıkarmanın bir belirtisi olarak kabul edilir. Bebeğin diş çıkardığını gösteren belirtilerden biri salyadaki artıştır. Salyada aşırı artışın sonucunda bazı bebeklerde ishal görülebilir, bu da pişiğe neden olabilir. Ancak bazı bebeklerde diş çıkarma olmasa bile ağızdan sürekli tükürük gelmesi nedeniyle salya pişiği oluşabilir. Bebeğin ağız çevresi, yanak, boyum kıvrımları ve göğüs bölgesinde çok fazla tükürük bulunması nedeniyle cildin hep ıslak olması kızarıklık ve döküntüye neden olabilir. Salya pişiği, küçük kırmızı şişlikler ya da hafifçe kabarık yamalar şeklinde kendini gösterir. 

Bebek Pişik Belirtileri Nelerdir?

Bebeklik döneminin en yaygın deri bozukluklarından biri olan pişiğin bazı belirtileri vardır. Eğer bebeğinizin cildinde şu gibi görüntü ve belirtiler varsa pişik olmuş olabilir;

• Bebek bezinin olduğu bölgede kızarıklık ve kaşıntı
• Lekeler, sivilceler veya kabarcıklar
• Ağrılı görünen ve dokunulduğunda sıcak hissedilen cilt
• Pullu ve kuru cilt
• Bez değiştirirken bebeğin rahatsızlık duyması ve ağlaması
• Bebeğin rahatsız veya sıkıntılı görünmesi

Pişik Nasıl Önlenir?

Bebeklerde sık görülen pişik tedavi edilmediği takdirde kronikleşebilir. Aslında pişik için ilk yapılması gereken şey oluşumunu engellemek için gerekli önleyici tedbirleri almaktır. Pişiğin önlenmesinde en önemli nokta ise alt kuruluğunu sağlayıp, pişik oluşturan etmenlerin ortadan kaldırılmasıdır.

Siz de bebeğinizin cilt sağlığını korumak ve hijyenini sağlamak için pişik oluşumunu önleyen bazı önlemleri alabilirsiniz. Bebeğinizde pişik oluşumunun önüne geçmek ve riskleri azaltmak için özellikle şu detaylara dikkat etmelisiniz;

• Pişik oluşumunu önlemede özen göstermeniz gereken ilk konu, bebeğinizin bezini sık sık değiştirmenizdir. Her 2-3 saatte bir ve kaka yaptıktan hemen sonra bez değiştirmeyi ihmal etmeyin.
• Bebeğinizin altını temizledikten sonra biraz bekleyerek alt bölgesinin kurumasına dikkat edin. Bebek bezi giydirmeden önce bebeğinizin cildinin tamamen kuruduğundan emin olun.
• Bebeğinizin altını gün içinde havalandırın. Bez olmadan belli bir süre zaman geçirmesini sağlayın. Bu şekilde bebeğinizin pişik olma ihtimali azalacaktır.
• Bebek bezi seçiminde yüksek emme kapasitesi olan, boya veya koku içermeyen bezleri özellikle tercih edin.
• Pişik bölgesinin temizliğinde cildi tahriş edebileceği için yoğun kokulu, parfüm bazlı, kimyasal içeriği yüksek ürünler, sabun, bebek losyonu veya köpük banyosu kullanmayın.
• Alkol içeren temizleyici mendillerin yerine her bez değişimini sonrası bölgenin pamuklu su ile temizleyebilirsiniz. Sonrasında kuruturken cildini yumuşak bir bezle hafifçe silin. Tahriş olacağı için ovmaktan kaçının.
• Solunum yollarına zarar verebileceği için talk pudrası, bebek pudrasını kesinlikle kullanmayın.

Eğer bebeğiniz aldığınız önlemlere rağmen pişik olduysa, vücudundaki pişik bölgelerinde şişlik, kızarıklık giderek artıyorsa, pişiğe ateş eşlik ediyorsa, pişik bölgesi su topladıysa, üzeri sıcaksa doktorunuza hemen başvurmanız gerekir. Genelde pişik ve mantar enfeksiyonu birbiriyle karıştırılabilir. Doğru tespit ve tedavi için doktor muayenesi gerekir ve tedavi uygulanmasına da sadece doktorunuz karar verebilir.

Bebeklerde sıkça karşılaşılan pişikle ilgili farklı bilgiler edinmek için Bez Değişimi ve Pişik Önleme yazısını da tıklayabilirsiniz.