Bebeklerde Yürüteç Kullanımı Zararlı mı, Yararlı mı?

Kimi zaman aileler, bebeklerinin çabuk yürümesi ya da keyifli vakit geçirmesi için yürüteç kullanmayı tercih eder. Ancak sanılanın aksine yürüteç, bebeklerin yürüme gelişimini yavaşlatabildiği gibi kullanımı bazı tehlikeli durumlara da neden olabilir. Bebeklerin hayatta sağlıklı adımlar atmasına destek olmak için yürüteç hakkında ebeveynlerin merak ettiği bazı konulara değineceğim.

Bebeklerde Yürüteç Kullanılmalı mı?

Gelişim süreçleri farklılık göstermekle birlikte bebekler ortalama 6 aylıkken emeklemeye, 1 yaşından sonra ise yürümeye başlayabilirler. Ancak bebeklerin ilk adımlarını atabilmeleri için karın üstü zaman geçirme, dönmeyi öğrenme, kendini yukarıya çekme gibi bazı kabiliyetleri edinmeleri gerekir. 

Bu becerileri edindikten sonra ise emekleyebilir, otururken kendilerini ileri doğru itebilir ya da çevrelerindeki eşyalara tutunarak yürümeye başlayabilirler. Yürüme gelişiminin doğal seyri olan bu dönemlerde bebekleri yürütece koymak ise onların gelişimini yavaşlatabilir. 

Yürütecin Zararları Nelerdir?

Yürüteç, bebeklerin yürümeye yardımcı olan bazı becerileri edinmesini engelleyerek geç yürümeye başlamalarına neden olabilir. Yürüteç kullanımının bir diğer riski ise yaralanmadır. Amerikan Pediatri Akademisi’nin yayımladığı bir makalede de ABD’de 1990 - 2014 yılları arasında 15 aydan küçük 230 binden fazla bebeğin, yürüteç kullanımına bağlı olarak yaralandığı belirtiliyor. Bebek gelişimi ve sağlık açısından yürütecin diğer sakıncalarını şu şekilde sıralanabilir:

• Bebeklerin yerde vakit geçirmesini engellediği için yürümeye yardımcı olacak beceriler edinmelerini geciktirebilir.

• Bebekler, oturur halde ayağa kalkmak için kendilerini çektikleri zaman dengede kalmayı da öğrenirler. Ancak yürüteç, vücudu destekleyerek bebeklerin ayakta durmasını sağladığı için dengede kalmayı öğrenmelerini engelleyebilir.

• Hızlı hareket ettikleri için çarpma, düşme gibi yaralanma ile sonuçlanabilecek kazalar yaşayabilirler. 

• Emeklerken omuz ve pelvis ağırlık taşır. Ancak yürüteçle yürümek, emekleme aşamasındaki bu süreci de engeller.

• Yürüteç, bebeklerin kendi ayak ve bacaklarını görmesini engeller. Neden-sonuç ilişkisi içerisinde hareket edebilen bebeklerin belden aşağısını görmemeleri ise yürümeyi geciktirebilir.

• Bebeklerin yürürken ön ve arka bacak kaslarını da kullanmaları gerekir. Ancak yürüteçte ayak parmak ucu ve arka bacak kaslarını kullanırlar. Bu da yürüteçte parmak uçlarında yürüme eğilimi göstermeleri ile sonuçlanır. Yürüteci kullanmayı bıraktıktan sonra da bu şekilde yürümeye devam edebilirler. 

• Yürüteç, bebeklerin derinlik ve mesafe algısının oluşumuna olumsuz etki edebilir. 

Ebeveynlerin merak ettiği bir diğer konu ise cinsiyete göre yürüteç kullanımıdır. Bu nedenle ¨Erkek bebekler için yürüteç zararlı mı?¨ ya da ¨Kız bebekler için yürüteç zararlı mı?¨ sorusu ile sık sık karşılaşmaktayım. Yürüteç kullanımı hem kız hem de erkek bebekler açısından benzer sakıncalar taşıyabilir.

Yürüteç kullanımı yerine ebeveyn gözetiminde kullanılmak üzere bebeğin itebileceği bir yürüme oyuncağı tercih edilebilir. Evin bir bölümünü güvenli bir alan haline getirip bebeğin yürüme denemeleri yapmasına destek olunabilir. İlk adım atma denemelerinde bebeklerin çıplak ayaklı olmaları, denge kurmalarına yardımcı olur. Ayrıca yürümesine yardımcı olmak için bebeğin eli yerine bedeninden tutulabilir. Böylece bebek, parmak ucunda yürüme eğilimi göstermez.

Dr. Özge Akça