Çocuğumun Aşı Takvimi

Aşı, virüs ve bakterilerin hastalık yapma özelliği ortadan kaldırılarak geliştirilmiş biyolojik bir maddedir. Aşı yapılarak bebeklerin bağışıklık sistemi uyarılır. Bağışıklık sistemi de vücuda enjekte edilen bu madde ile mücadele edilmesini sağlayan antikorları üretir. Böylece bebeklerin vücudu gelecekte bu hastalığa sebep olan mikropla karşılaştığında mücadele edecek donanıma sahip olur. Kısacası bebeklerin hayata sağlıklı bir adım atabilmeleri için doğduktan sonra Sağlık Bakanlığı aşı takvimine uygun şekilde aşılanarak bağışıklık sisteminin güçlenmesi ve birçok hastalığa karşı korunması sağlanabilir. Bunun için bebeklerde aşı takvimini takip edip aşıların zamanında uygulanması büyük önem taşır.

Aşının Yararları Nelerdir?

0-2 yaş arası yapılan aşılar, bebekleri 14 önemli hastalığa karşı korur. Bu hastalıklar; boğmaca, çocuk felci, difteri (kuşpalazı), Hepatit A, Hepatit B, kızamık, kızamıkçık, kabakulak, Hib, pnömokokal, SSPE, suçiçeği, tetanos ve tüberküloz yani veremdir. Aşı takvimine göre aşılanan bebeklerin çok büyük kısmı da çocukluk çağı boyunca bu hastalıklardan korunur. 

Söz konusu aşı olunca ebeveynlerin aklına gelen sorulardan biri de “Aşıların yan etkileri nelerdir?” olur. Ateş, huzursuzluk, iğne yerinde kızarıklık ya da iştahsızlık gibi aşının yan etkileri, hastalığın oluşturduğu belirtiler ve komplikasyonlardan çok daha seyrek ve hafiftir.

Aşı Türleri Nelerdir?

Ülkemizde, Dünya Sağlık Örgütü tarafından önerilen ve birçok analize tabi tutulan aşılar kullanılır. İsimlerini de içeriklerindeki maddelere yani antijenlere göre alırlar. Bebek aşısı takviminde belirtilen aşı isimleri ve kısaltmaları şunlardır: 

Hep-B: Hepatit B aşısı

BCG: Bacille-Calmette-Guerin (Verem) Aşısı

DaBT-PA-Hib: Difteri, Boğmaca, Tetanos, İnaktif Polio, Hemofilus influenza Tip B Aşısı (Beşli Karma Aşı)

KPA: Konjuge Pnömokok Aşısı

KKK: Kızamık, Kızamıkçık, Kabakulak Aşısı

DaBT-İPA: Difteri, Boğmaca, Tetanos, İnaktif Polio Tip B Aşısı (Dörtlü Karma Aşı)

OPA: Oral Polio (Çocuk Felci) Aşısı

Td: Erişkin Tipi Difteri-Tetanoz Aşısı

Hep-A: Hepatit A Aşısı

Tetanozun tam olarak uygulanan bir tedavisi bulunmadığı için aşısını yaptırmak oldukça önemlidir. Bebeklerde tetanoz aşılarını zamanında yaptırmak ilerleyen yıllar için tetanozdan korunmak için en iyi yoldur. Bebek aşı takviminde tetanoz aşısı 2., 4. ve 6. ayda beşli karma aşısı içinde uygulanır. Bebeğin 18. ayında ise tetanozun pekiştirme aşısı yapılır. Çocuk aşı takvimine göre de tetanoz aşısı ilköğretim 1. sınıf ve ilköğretim 8. sınıfta tekrar edilir. 

Yenidoğan Aşı Takvimi

Bebekler doğar doğmaz takvime uygun bir şekilde aşılanmaya başlanmalıdır. Yenidoğan aşı takviminde ilk sırada Hepatit B aşısı yer alır. Sarılık olarak da bilinen Hepatit B aşısı, bebeğin dünyaya gelmesinin ardından hemen yapılır. 

Bebek Aşı Takvimi Nedir?

Aşılardan etkili sonuç alınabilmesi için her aşının belirli yaş ve uygulama aralığı vardır. Yani aşılar, uygun dönemlerde yapılmalıdır. Aşı takvimine uyulması, yeterli koruma sağlanması açısından önemlidir.

Aşıların bebeklere, hastalıklara yakalanma riskinin en yüksek olduğu dönemlerden önce yapılması gerekir. Bu dönemler Sağlık Bakanlığının aşı takviminde belirtilir. "Aşı hangi ayda uygulanır?" ya da "İlk doz hangi ayda yapılmalıdır?" gibi soruların cevaplarına bu takvimden ulaşılabilir.

Güncel aşı listesi ve bebek aşı takvimi ile ilgili çocuk doktorundan bilgi alınabilir. Sağlık Bakanlığı Aşı Takvimi’nde belirtilen aşılar Aile Sağlık Merkezi hemşireleri ya da bebeğin doktoruna yaptırılarak bebeğin aşı kartı üzerine not edilmelidir. 

Bebeklerde ve çocuklarda aşı takviminin uygulanması, aile sağlığı merkezlerinde ve hastanelerde yapılmaktadır. Aşı takviminde yer alan aşılar Sağlık Bakanlığı kurum ve kuruluşlarında ücretsiz olarak uygulanır. Özel aşılar ise ücretli olarak yaptırılabilir.

Türkiye’de Aşı Takviminde Değişiklik

Sağlık Bakanlığı, bebekler için aşı takviminde önemli bir değişikliğe giderek 14 Nisan 2025 itibarıyla ‘altı bileşenli karma aşı’ (hexavalan aşı) uygulamasına geçti. Bu yeni aşı ile difteri, tetanos, boğmaca, çocuk felci (polio), hemofilus influenza Tip B ve Hepatit B hastalıklarına karşı tek enjeksiyonla bağışıklama sağlanacak.

Daha önce Hepatit B aşısı ve beşli karma aşı (Pentavalent aşı) ayrı ayrı uygulanırken, yeni sistemde bu iki aşı birleştirilerek bebeklerin bağışıklama süreci daha konforlu hale getirildi. Buna göre;

• Doğumda yapılan Hepatit B aşısı aynı şekilde uygulanmaya devam edecek.
• 1. ayda yapılan Hepatit B aşısı kaldırılacak.
• 1, 2 veya 3 doz beş bileşenli karma aşı uygulanmış bebekler, kaldıkları yerden altı bileşenli karma aşı ile aşılanmaya devam edecekler.
• 2. aylık bebek, altı bileşenli karma aşı ile aşılanmaya başlanacak; 6. ayda ayrıca Hepatit B aşısı uygulanmayacak.
• 4. ayda aşılanacak bir bebek, daha önce yapılan 2 doz Hepatit B (0 ve 1. aylar) ve 1 doz beşli karma (2. ay) sonrası 4. ayda altı bileşenli karma aşı ile aşılanacak; bu bebeklere de 6. ayda ek hepatit B dozu uygulanmayacak.
• 6. ayda başvuran, daha önce 2 doz beşli karma aşı ve 2 doz Hepatit B aşısı yapılmış bebeklere, 6. ayda altı bileşenli karma aşı uygulanacak; ayrıca Hepatit B dozu yapılmayacak.
• 18. ayda rapel (pekiştirme) dozu için başvuran bebeklere ise, doğrudan altı bileşenli karma aşı ile rapel dozu uygulanacak.

Türkiye'de 1998'den itibaren uygulanan Hepatit B aşısı ile 2008'den bugüne uygulanan beş bileşenli karma aşıyı bir araya getiren uygulamaya göre geçen dönemde beş bileşenli karma aşı ile aşılanmaya başlanan bebeklerin devam dozları, "altı bileşenli karma aşı" ile tamamlanacak. Bunun dışında herhangi ek aşıya gerek olmayacak. Sağlık Bakanlığınca temin edilen yeni aşılar, Türkiye genelindeki tüm aile sağlığı merkezlerinde ve ilgili sağlık kuruluşlarında ücretsiz uygulanacak.

Bu değişiklikle birlikte, Hepatit B aşısı ile 5’li karma aşı bir araya getirildiği için bebeklerin aşılanma sürecinde enjeksiyon sayısı azalırken, bağışıklama oranlarının da artırılması hedefleniyor. Bebekler, aynı anda daha fazla hastalığa karşı korunurken, aşılama sürecindeki ağrı ve stres de en aza indirilecek.

Sağlık Bakanlığı Aşı Takvimi 2020 yılı listesine göre bebekler için en güncel aşı uygulamaları şu şekildedir:

*Suçiçeği aşısı 1 Ocak 2012 ve sonrasında doğan çocuklara uygulanacaktır.

*Hep-A aşısı 1 Mart 2011 ve sonrasında doğan çocuklara uygulanacaktır.

*48. ayda uygulanacak aşılar; 1 Temmuz 2016 tarihinde doğanlardan başlamak üzere 48. ayına girmiş olan tüm çocuklara uygulanacaktır. 1 Temmuz 2016 tarihinden önce doğmuş ve halen ilköğretime başlamamış olan çocukların KKK ikinci dozu ve DaBT-İPA aşısı ise 2020-2021, 2021-2022,2022-2023 eğitim ve öğretim dönemlerinde okul aşıları şeklinde uygulanacaktır.

*Aşı tablosundaki ütm aşılar ücretsizdir. (Özel aşılar hariç.)