Çocuklarda Çift Dillilik ile İlgili Merak Edilenler

Çift dililik, çocuklarda bilişsel beceriler başta olmak üzere, sosyal ve akademik açıdan çeşitli faydalar sağlamaktadır. Ebeveynler, bebeklerini iki dilli yetiştirmek konusunu merak etseler de yanlış bilgiler sonucunda bu konuda başarısızlık yaşayabilmektedir. Çocuklarda çift dillilik ile ilgili ebeveynler tarafından sıkça sorulan sorulara değinerek bu konuyu netleştirmeye çalışacağım. Önce ¨İki dillilik nedir?¨ sorusunun cevaplarına bakarak çocuklarda çok dilli büyüme konusuna giriş yapabiliriz.

Bilingualizm Nedir?

Bilingualizm olarak da bilinen çift dillilik, bireylerin birden fazla dili edinmesi veya ana diline yakın düzeyde ikinci bir dil öğrenmesi olarak tanımlanabilmektedir. İki dil arasından daha iyi bilinenine baskın dil denir. Çocuğun dili kullanma sıklığına bağlı olarak baskın dil değişebilir. 

Baskın dilin olmaması ve iki dil arasında dengeli bir bilgiye sahip olunması, dengeli iki dillilik olarak adlandırılır. Sınırlı iki dillilik ise çocuğun her iki dilde de az derecede yetkinleşmiş olduğu durumları ifade eder. Çift dillilik kendi içerisinde farklı dallara ayrılsa da öğrenim süreçleri benzerlik gösterebilir. 

İkinci dil, çocukluk döneminde yani 3 yaşına kadar edinilirse erken çiftdillilik, yetişkinlik döneminde yani 13 yaşından sonra edinilirse, geç dillilik olarak tanımlanmaktadır.

Ebeveynleri farklı ana dillere sahip olan çocuklar ise bebeklik ve erken çocukluk dönemlerinde her iki dile aynı anda maruz kaldıkları için eşzamanlı iki dilli olarak tanımlanmaktadırlar.

İkinci Dil Hangi Yaşta Öğrenilir?

Dünya dilleri yaklaşık 600 sessiz, 200 sesli harf barındırır. Bebekler doğduklarında ise dünya dillerini oluşturan bu 800 sesi ayırt edebilirler. Bu da gösteriyor ki bebekler doğumdan itibaren ikinci bir dili öğrenmeye hazırdır. 

Ancak her dil ortalama 40 fonem yani ses birimi barındırır. Bebekler doğumdan itibaren hangi ses birimlerini yoğun olarak duyarlarsa onu ayırt etme eğilimi gösterirler. Bir yaşına kadar tek dilli (monolingual) bir evde büyüyen çocuklar, sıkça duydukları dili daha iyi kavramaya ve yabancı sesleri ayırt etme yeteneklerini kaybetmeye başlayabilirler. Bu da bebek bakımını gerçekleştiren kişilerin konuştukları dilin, bebeklerin dil öğrenimi üzerinde birinci dereceden etkisi olduğunu gösterir. 

Bebeklik döneminden itibaren ikinci dil öğretimine yönelik bazı konulara dikkat edilerek çift dillilik sağlanabilir. Unutmayın ki bebekler, dil öğrenimi ve iletişim becerilerinin gelişimi için yetişkin desteğine ihtiyaç duyar. 

Bebeklere İkinci Dil Nasıl Öğretilir?

Dil öğrenimini sağlayan en önemli unsurlardan birisi maruz kalmaktır. Bebekler ne kadar fazla kişiden farklı bir dil duyarlarsa iletişim kurmak için o dilleri öğrenme ihtiyacı hissederler. 

Diğer bir yöntem ise “bir ebeveyn bir dil (OPOL)” yöntemidir. Ev içerisinde anne ya da babadan biri her zaman yabancı dil, diğeri ise ana dil kullanarak bebeğe ikinci dil öğretebilir. Bunların yanı sıra faydalanabileceğiniz diğer metodlar şunlardır:

• Çocuğunuzun doğumdan itibaren yabancı bir dili duymasına imkan verin. Bunu müzik ve hikaye gibi interaktif katılıma uygun etkinliklerle sağlayabilirsiniz.

• Çocuğunuz her iki dili öğrenmekte de güçlük yaşıyorsa onunla evde en hakim olduğunuz dilde konuşun. İyi bir dil modeli vermeniz, onun diğer dilleri öğrenme yeteneğini de artırabilir.

• Genellikle okullarda tercih edilen zaman ve yer yönetimi tekniğini de tercih edebilirsiniz. Sabah ve akşam farklı diller kullanabilir ya da yaz tatilinizi farklı dil konuşulan bir ülkede geçirebilirsiniz.

Çocuğunuz konuşurken kelimeyi hatırlamadığı anda diğer dilin ifadelerini kullanabilir. Bu davranış, “kod değiştirme” olarak ifade edilen ve yetişkinlerin de iki dillilikte başvurduğu normal bir durumdur. İkinci dil öğrenmenin bebeklerde kafa karışıklığı yarattığına dair bir işaret değildir.

Bilingualizmin Avantajları Nelerdir?

Yapılan araştırmalara göre; iki dilli çocukların, tek dil kullanan akranlarına göre bilişsel üstünlük ve bilişsel esneklik gerektiren becerilerinin daha iyi olduğu, dikkatlerini kontrol edebilme yeteneklerinin ve empati becerilerinin daha gelişmiş olduğu bulunmuştur.

Sonuç

Bilingualizm, bebeklerin doğumdan itibaren hızla edinme şansına sahip oldukları bir yetenektir. Bu yeteneğe sahip çok dilli çocukların da problem çözme ve konsantre olma becerilerinin daha yüksek olduğu gözlenmiştir. Ayrıca çift dillilik, çocuklara ileriki yaşamlarında farklı kültürleri inceleme şansına sahip olma avantajı da verir.

Dil öğrenimi, her ne kadar maruz kalma ile sıkı bir ilişki içerisinde olsa da akılda tutulması gereken önemli bir nokta vardır: Bebeğinize, yemek yeme ya da yürümeyi öğretme gibi fiziksel gelişim konularında verdiğiniz desteği dil gelişimi için de vermeniz gerekir.
 

Dil ve Konuşma Terapisti Serra Yılmaz