Hamilelikte Vücuttaki Şişlikler

Hamilelikte en sık görülen rahatsızlıklardan biri, vücutta meydana gelen şişliklerdir. Özellikle ellerde, ayaklarda, ayak bileklerinde ve bacaklarda görülen şişkinlikler, hamileliğin 6. ayından itibaren oluşmaya başlar. Peki, hamile kadınların yaklaşık %75’inde görülen bu şişliklerin nedenleri ve çözümleri nelerdir?

Vücutta biriken sıvı fazlalığı: Ödem

Hamilelikte vücutta meydana gelen şişliklerin sebebi ödemdir. Peki, ödem neden olur?

Hamile kadınların günlük su ihtiyacı, hamile olmayan kadınlara göre daha fazladır. Çünkü vücuda alınan fazladan su, pelvik eklemleri doğuma hazırlamaya ve bebeğin gereksinim duyduğu desteği sağlamaya yardımcı olur. Her zamankinden fazla su içen hamile kadınların vücutlarında da bir süre sonra su tutulması olur.

Hamile kadınların damarlarında dolaşan kan hacmi de normale oranla yaklaşık %50 daha fazladır. Artan kan hacmi, damarlarda genişlemeye neden olur ve fazla sıvının bir kısmı, doku içerisinde bulunan hücrelerin arasına birikir. Buna da ödem adı verilir.

Yani, hamilelikte ödem; fazla sıvının vücutta birikmesi ile meydana gelir. Ödem de şişkinliğe yol açar.

Hamilelikte şişkinliğe neden olan diğer faktörler

Hamilelikte özellikle ayak şişmesi şeklinde kendisini gösteren ödemin oluşmasına neden olan diğer faktörleri şöyle sıralayabiliriz:

• Hamilelikte meydana gelen hormonal değişiklikler,
• Hamilelik dönemini sıcak ve nemli ortamlarda geçirme,
• Hızlı kilo alımı/hamilelik öncesi fazla kilolu olma,
• Dengesiz beslenme, yetersiz protein tüketimi,
• Uzun süre ayakta durma,
• Çoğul gebelik.

Vücuttaki şişlikler nasıl giderilir?

Vücuttaki şişlikler neden olur konusunu öğrendiğimize göre şimdi hamilelikte ödem atmak için ne yapmalı, ona bakalım:

Ayaklarınızı dinlendirin: Hamilelikte ayak şişmesini önlemenin başlıca yolu, kan dolaşımını sağlamaktır. Bunun için günde en az 1 saat ayaklarınızı havaya kaldırabilir ya da ayaklarınızın altlarına yastık koyarak uzanabilirsiniz. Ayrıca;

• Uzun süre ayakta kalmamaya özen göstermek,
• Bacak bacak üstüne atarak oturmamak,
• Hamileler için üretilen destek çoraplarını kullanmak,
• Yorucu olmayan yürüyüşlere çıkmak da ayak ve bacak şişmesini önler.

Yatış pozisyonunuza dikkat edin: Uyku pozisyonunuzu, sol tarafınızın üzerine yatacak şekilde ayarlayın. Bu şekilde ana toplardamar üzerindeki baskıyı azaltmış ve sıvı birikimini önlemiş olursunuz.

Bol bol su için: Hamilelikte şişkinlik yaratan durum fazla su içmek değil; suyu hareket ettirememek, dağıtamamaktır. Bebeğinizin ve sizin ihtiyacınız olduğu için normalden daha fazla su içme gereksinimi duyuyorsunuz. Önemli olan vücudunuza aldığınız suyun birikip şişkinlik yapmadan atılmasını sağlamaktır. Su, şişliği arttıran atık maddelerin atılmasını kolaylaştırdığından içmekten kaçınmayın; aksine bol bol tüketin.

Yediklerinize ve içtiklerinize dikkat edin: Fazla tuz tüketimi ödeme neden olur, bu doğru. Bu yüzden yemeklerinize ekstradan tuz atmamalı ve turşu gibi tuz oranı fazla yiyecekleri tüketmemelisiniz. Fakat tamamen tuzsuz bir beslenme programını uygulamak da kesinlikle önerilmiyor.

Et, süt, yumurta gibi protein içeren besinleri yeterli ölçüde tüketin. Probiyotik yoğurtlar, ananas, nar ve kivi de hamilelikte ödem söktürücü işlevi gören besinler arasında yer alıyor, aklınızda olsun. Ödem söktürücü ilaçlar ise bebeğe zarar verme ihtimalleri yüksek olduğundan hamilelikte kullanılmamalıdır.

Asitli içeceklerden, şekerli ve karbonhidrat içeren yiyeceklerden de uzak durun.

Yürüyüş yapın: Hamilelikte yaptığınız yürüyüş, bacaklarınızdaki toplardamarların daha etkili bir şekilde çalışmasını, doku aralarına biriken sıvının dağılmasını kolaylaştırır. Bu yüzden kendinizi yormadan, kısa yürüyüşlere çıkmayı ihmal etmeyin. Egzersiz yapmak, özellikle de yüzmek de şişliklerin oluşmasını büyük ölçüde engeller.

Rahat kıyafetler ve ayakkabılar giyin: Vücudunuzu sıkan, lastikli giyecekleri giymeyin. Ayakkabılarınızın da mümkün olduğunca rahat ve topuksuz olmasına dikkat edin. Ayak ve ayak bileği şişmesi şikâyetleriniz çok fazlaysa hamileler için üretilen varis çoraplarından edinebilirsiniz.

Ayak egzersizleri yapın: Ayaklarınızın şişmesini, düzenli olarak yapacağınız ayak egzersizleri ile önleyebilirsiniz.

Kan dolaşımını arttırmasının yanında, bacaklardaki krampları da önleyen ayak egzersizlerini oturarak ya da yatarak yapabilirsiniz.

• Ayaklarınızı bileklerden aşağıya doğru 30 kez bükün ve gerin.
• Ayak bileklerinizi dairesel olarak sağa ve sola olmak üzere onar kere döndürün.

İmkânınız varsa ayak masajı yaptırarak da ayaklarınızdaki şişliklerin azalmasını sağlayabilirsiniz.

Hamilelikte ödem tehlikeli midir?

Vücudunuzdaki şişlikler aniden meydana geldiyse mutlaka bir doktora başvurmalısınız. Çünkü normal şişliklerin dışında “preeklampsi” denilen gebelik zehirlenmesi ile karşı karşıya olabilirsiniz. Ani şişliklerin dışında preeklampsi belirtileri ise şunlardır:

• Şiddetli baş ağrısı,
• Gözlerde ışık çakması ya da bulanık görme,
• Kusma,
• Kaburga altlarında ağrı,
• Yüksek tansiyon.

Preeklampsi riski taşıyan faktörler;

• 40 yaşından büyük olmak,
• Daha önce doğum yapmamış olmak,
• Ailede preeklampsi görülmesi ve daha önceden bu hastalığı geçirmek,
• Vücut kitle endeksinin 30 ve üzerinde olması,
• Böbrek hastalıkları,
• Çoğul gebelik,
• Hamilelik öncesi yüksek tansiyon.

Ödem mi damar tıkanıklığı mı?

Hamilelikte meydana gelen şişlikler tek bir ayakta veya bacakta görülüyorsa bunun sebebi damar tıkanıklığı da olabilir. Damar tıkanıklığının belirtileri;

• Baldır ve bacaklardaki aşırı hassasiyet,
• Kızarıklık,
• Ayağı bilekten öne ya da arkaya çevirirken acı duyulması,
• Bacak derisinde incelme,
• Bacakta kırmızı çizgi oluşması,
• Şişen bölgelerin morarmasıdır.

Bu tür şikâyetleriniz varsa zaman kaybetmeden doktorunuza başvurmalısınız.