Montessori Eğitimi Nedir, Nasıl Uygulanır?

Bebeğinizin beslenmesi, sağlığı, fiziksel gelişimi kadar önemli olan “eğitim” meselesi hakkında ne yapmayı düşünüyorsunuz? Şimdiden onun eğitimi kafanızı kurcalıyorsa bunda gayet haklısınız, çünkü bu oldukça önemli bir konu.

Neyse ki çocukların eğitim ihtiyacını karşılayacak düzenli eğitim programlar bulunuyor. Bu programlar, bebeklik çağından başlayarak erkenden zeka gelişimiyle öğrenme yeteneğini arttırıyor ve sosyal altyapının güçlenmesini kolaylaştırıyor. Bu programlardan biri de Montessori! Gelecekte bebeğinizin eğitimi ile ilgili ne yapacağınızı düşünüyorsanız bu eğitim sistemi ile şimdiden tanışıp ilk adımı atabilirsiniz.

Montessori Nedir?

İsmini İtalya’nın ilk kadın doktoru olan pedagog Maria Montessori’den alan Montessori felsefesi, okullarda tercih edilen ve evde de uygulayabileceğiniz kapsamlı bir eğitim sistemi. Montessori eğitiminin merkezinde öğrenci yer alır. Bu eğitim sistemi, her çocuğun öğrenme hızının, ilgi duyduğu alanların ve becerilerinin farklı olduğunu kabul eder. Montessori’ye göre çocuk özgürdür ve birey olma duygusuna; yetenekleri, ilgi alanlarına ve kendi öğrenme hızına göre ulaşabilir. Bu eğitim sisteminde çocuk özgür bırakılır, dilediği kadar hata yapabilir ve öğrenme hızına göre istediği kadar tekrar etme hakkına sahip olur.

Montessori eğitim yaklaşımı nedir?

Montessori eğitimi, bireysel becerileri ve ilgi alanına göre her çocuğun farklı öğrenme hızına sahip olduğunu kabul eden bir eğitim yaklaşımıdır.  Montessori eğitim yaklaşımı, çocukların bireysel özelliklerine, öğrenme hızlarına ve ilgi alanlarına uygun bir şekilde öğrenmelerine olanak tanıma düşüncesi üzerine kuruludur. Çocukların özgürlüklerine saygı göstererek disiplin sağlama konusunda farklı bir yaklaşım uygulanır. Bireysel olarak öğrenmelerine izin veren bu yöntem, aynı zamanda çocukların iş birliği yapmalarını da teşvik eder.

Montessori eğitimi nasıl uygulanır?

Montessori eğitimi veren okulların sınıfları, geleneksel sınıflardan farklıdır. Montessori sınıflarında, çocuklar kendi öğrenme süreçlerini kontrol eder. Sınıfta önceden belirlenmiş bir müfredat olmadığı için öğrenciler kendi ilgi alanlarına göre çalışır. Öğretmenler de öğrencilerin öğrenme süreçlerini gözlemler ve onların ihtiyaçlarına uygun şekilde rehberlik eder. Öğrenmelerine yardımcı olmak için çocuklara rehberlik eden öğretmenler, gerektiğinde destek verir, öğrenme sürecinde aktif olmaları için onlara müdahale etmez. Bu şekilde çocukların özgürce seçim yapması ve açık bir şekilde kendini ifade etmesi amaçlanır.

Çocukların öğrenmeyi kendi kendine keşfetmelerini sağlayan bir yaklaşım olan Montessori eğitiminde çocuklar, öğrenmek istedikleri konuları kendileri seçer. Çocuklar kendilerini keşfetmek ve öğrenmek için özgür bir ortamda çalışır.  Çocukların bireysel özelliklerine uygun bir eğitim almalarına odaklanan bu eğitim modelinde, her çocuğun bireysel ihtiyaçlarına uygun olarak hazırlanmış özel materyaller kullanılır. Bu malzemeler ile çocuklar matematik, dil, bilim ve kültürel çalışmalar gibi farklı konularda keşif yapabilirler.

Montessori eğitimi, doğumdan itibaren başlar ve ömür boyu devam edebilir. Genellikle 3-6 yaş aralığındaki çocuklara uygulanır. Ancak daha farklı yaş gruplarında ilköğretim, ortaokul ve hatta lise seviyelerinde çocuklar için de uyarlanan bir metottur. Yaşa veya okul seviyesine bağlı olmayan bir eğitim metodu olduğu için, her yaştan öğrencinin öğrenme deneyimine uyum sağlamak için esnek bir yapıya sahiptir.

Sınıflarda genellikle farklı yaş gruplarından çocuklar bulunur. Çocuklar hem bireysel hem de gruplar halinde çalışır. Montessori sınıflarında çocuklar serbest şekilde çalışır. İstedikleri kadar uzun süre herhangi bir konuya odaklanır ve çalışır.

Montessori eğitiminin amacı nedir?

Yani Montessori eğitimi ile çocuk, kendi becerilerini kendi tercihi ve öğrenme hızıyla geliştirerek bireysel kişiliğini oluşturur. Kişisel gelişim desteği, onu özgür bırakarak gerçekleşir. Bu noktada yetişkinlerin görevi ise çocuğun içindeki yeteneği ve gizli gücü uyandırmak, onları gelişim sürecinde desteklemektir.

Montessori eğitimi, çocukların öğrenmeleri için ihtiyaç duydukları özgürlük, bağımsızlık ve disiplini sağlamaya odaklanır. Montessori eğitiminin amacı sadece akademik başarı değildir. Akademik başarının yanı sıra çocukların duygusal, sosyal ve kişisel gelişimlerini de önemser. Bu eğitim yaklaşımı ile çocuklar için şunlar amaçlanır;

•            Çocukların kendi öğrenme yolculuklarında liderlik etmelerine izin vererek onların kendilerini keşfetmelerini ve kişiliklerini geliştirmelerini sağlamak

•            Özgüven, saygı, sorumluluk, iş birliği ve empati gibi sosyal becerilerinin gelişmesinin sağlanması

•            Çocukların kendilerini keşfetmelerine ve kişiliklerini geliştirmelerine destek olmak

•            Özgürlük, bağımsızlık ve disiplin kazanmaları

Montessori eğitiminde neler yapılır?

Montessori metodunda planlanmış bir çevre, çocuk ve öğretmenden oluşan üç ana faktör bulunur.  Öğretmenler çevre hazırlar, her çocuğun özelliğine göre planlama yapar. Montessori eğitiminde sınıflar, çocukların öğrenme sürecine uygun olarak hazırlanır. Sınıflarda, çocukların hareket etmelerine, keşfetmelerine ve öğrenmelerine olanak tanıyan materyaller bulunur. Çocukların beş duyusuna hitap edecek ve ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde özel olarak tasarlanan sınıflar, çocukların katılımını teşvik edici olarak düzenlenir.

İlk 3 yaştaki sınıflarda dil gelişimi, kaba ve ince motor becerilerine yönelik etkinlikler yapılır ve çocukların dünyayı tanımasını destek olunur. 3-6 yaş arasında ilk okula hazırlık, dikkatin, matematiksel gelişimin, okuma yazmanın, kendini ifade etme becerisinin ve duygusal algının gelişmesi için etkinlikler düzenlenir.

Montessori eğitimine göre sınıftaki materyaller duyulara hitap edecek şekilde ve çocuğun doğal ilgi alanlarına göre sunulur. Çocuklar sınıf dolaplarından istedikleri materyali kendileri seçerek kullanabilir. Raflar çocukların ulaşabilecekleri boyda, çekmeceler ve dolaplar çocukların kolayca açıp kapatacağı şekilde düzenlenir. Çocukların yetişebileceği boy seviyesinde yapılan kıyafet askıları sayesinde, çocuklar giysilerini ve ayakkabılarını kendileri bırakıp alır. 

Montessori eğitimi çocuğa ne kazandırır?

Montessori eğitiminde çocuk şu özelliklere sahip olur:

• Seçimlerinde özgürdür.

• Hareket özgürlüğüne sahiptir. 

• Hata yapma özgürlüğü bulunur.

• Sosyal ilişkilerini kendi başına yönetir.

• Tekrar etme hakkı vardır.

Montessori eğitim sistemini benimseyerek uygulayan okullarda çocuklar, sınıfta rahatça dolaşabilir. Okulda bulunan tüm alanlar çocukların kullanımına açıktır. Çocuklar bu alanlarda istedikleri etkinlikleri yapabilir. Sınıfta her materyalden bir tane bulunur. Çocuk, materyalin işinin bitmesini bekler. Bu da çocuğa bekleme, sabretme ve empati becerisi kazandırır. Çocukların bireyselleşme yönünü de geliştiren bu eğitim sisteminde, her çocuk doğal bir liderdir. Montessori eğitiminde uygulanan yöntemler arasında günlük yaşam becerileri, matematik etkinlikleri, dil geliştirici etkinlikler, duyu eğitimi etkinlikleri, evrensel öğrenme etkinlikleri yer alır.

Peki Montessori eğitiminin çocuğun gelişimine sağladığı faydalar nelerdir?

• Çocuğun zihinsel gelişimini hızlandırır.

• Kendine özgü becerilerini geliştirir. 

• İnce ve kaba motor becerilerinin gelişimini sağlar. 

• Kendini daha iyi ifade etmesine fırsat tanır.

• Çocuk kendini ve potansiyellerini keşfeder.

• Özgüveni yüksek olur.

• Çocuk kendi kendini eğitebilme ve geliştirebilme becerisi kazanır. 

Montessori Eğitimi Evde Nasıl Uygulanır?

Montessori eğitimi hakkında bilmeniz gerekenler arasında en önemli şey, bu eğitimi nasıl uygulayacağınız. Çocuğunuzun gideceği okul bu eğitimi veriyorsa zaten eğitmenler görevlerini yerine getirecektir, fakat bu eğitim 0-6 yaş arasındaki çocukları kapsıyor. Yani siz okul öncesinde bu eğitimi bebeğinize ya da çocuğunuza evde verebilirsiniz. Montessori eğitimi hakkında ayrıntıları adım adım vermekte fayda var.

• Montessori metodu, çocuğun kendi kendine yetebilmesi fikrine ve kişiliğine göre planlanır. Bunu sağlamak için çocuğun iyi bir şekilde gözlemlenmesi ve doğru eğitici materyallerin seçilmesi gerekir.
• Çevrede düzenli bir şekilde kategorize edilmiş eğitici materyaller bulunur.
• Bu eğitici materyaller, genelde eğitici oyuncaklardır. Fakat siz bunları sadece oyuncak ayıcıklar, arabalar olarak düşünmeyin. Bu materyaller, kırtasiye ürünlerinden de oluşabilir; şişe kapakları, kozalaklar, renkli kartlar ya da top çeşitleri de olabilir.
• Bu materyalleri çoğaltabiliriz. Halka ya da düğüm çözme, farklı renklerdeki boncukları dizme, sayı blokları, renkli huniler, malzemelerinizin içinde bulunabilir.
• Burada önemli olan, onları doğru bir şekilde kategorilere ayırmak ve onların ulaşabileceği yere konumlandırmaktır. Bu araç gereçleri yüksekte, çocukların ulaşamayacağı dolapta veya baza altında saklamak hiçbir anlam ifade etmeyecektir
• Kitaplar, zekâ geliştirici oyunlar, kırtasiye ürünleri gibi materyaller farklı yerlere dağıtılabilir.

• Montessori, çocuğun kendi kendine yetebilmesini sağlamaya çalışır. Buna göre onun odasını veya evin tümünü bu eğitim sistemine uygun şekilde dizayn edebilirsiniz. Mesela buzdolabında onun yetişeceği rafa yiyeceklerini koyabilir, kendi kıyafetlerini seçmesi için dolabın alt kısmına kıyafetleri dizilebilir ya da kendi tuvaletini kendi yapabilmesi için klozetin etrafına, çıkabileceği bir tabure yerleştirebilirsiniz.

Çocukların zihinsel gelişimini hızlandıran ve kendine özgü becerilerini geliştirmelerini sağlayan bu etkinlikleri siz de kolayca uygulayarak onun ileriki yaşamında kendini ifade edebileceği, programlı ve özgür bir birey olması için sağlam bir adım atabilirsiniz.