Prematüre Bebeklerde Uyku Düzeni ve İpuçları

Bebeğiniz için sağlığına kavuşup eve gelişinden sonra hastane dışındaki hayata alışmasını sağlayacak bazı düzenlemeler yapmanız gerekebilir. Beslenme, oyun gibi bebeğinizin günlük rutini içinde önemli yer tutan uyku da evdeki bu yeni düzenin bir parçasını oluşturacaktır. Fiziksel ve zihinsel gelişimini destekleyerek bebeğinizin büyüyüp gelişmesinde çok büyük etkisi olan uykuyu bazı noktalara özen göstererek günlük akışınızın içine adapte edebilirsiniz. Prematüre bebeklerde uyku düzeni ve ipuçları hakkında bilgi sahibi olmak için bu yazımızı okuyabilir, ayrıca Yenidoğan Bebekte Uyku başlıklı içeriğimizden de fikir alabilirsiniz.

Prematüre Bebeklerde Uyku Alışkanlıkları Nasıl Oluşturulur?

Bebeklerin, yaşamlarının ilk yıllarında sağlık, büyüme ve gelişme için yeterli miktarda ve kalitede uyumaları gerekir. Özellikle büyüme hormonunun uyku sırasında salgılanması nedeniyle prematüre bebeklerde uyku rutini oluşturmak oldukça önemlidir. Bu rutini oluştururken neler yapacağınızı ve nasıl uyku alışkanlığı oluşturacağınızı önceden bilmeniz, bu süreci daha rahat ve kolay geçirmenizi sağlayacaktır.

Prematüre bebekler, zamanında doğan bebeklere göre daha düzensiz uyku düzenine sahip olabilir. Bu nedenle prematüre bebeğinizin hastaneden çıktıktan sonra evde uyumaya alışması biraz zaman alabilir. Bu alışma süresinde ve sonraki dönemde bebeğinizi her uyuttuğunuzda, ona kişisel bir uykuya dalma rutini oluşturup uygulayabilirsiniz. Bir uyku rutinini oluşturmanız bebeğinizin size ve evine olan uyum sağlama sürecini de kolaylaştırabilir.

İşte prematüre bebeğinize uyku alışkanlığı oluşturmanız için bazı tüyolar;

• Her gece aynı saatte bebeğinizi uyutabilirsiniz.
• Ilık bir banyo, hafif masaj, pijama giydirme gibi ritüellerle gece uykusuna hazırlandığınızı bebeğinize öğretebilirsiniz. Uyku öncesi rutinleri oluşturmanız bebeğinizin uykuya geçişini kolaylaştırabilir.
• Uyku öncesi ninni söylemeniz de bebeğinizin uykuya dalma alışkanlığı edinmesine yardımcı olabilir. Bebeğinizi uykuya yatırırken İlkadımlarım için Aylin Aslım’ın seslendirdiği ninnileri de dinletebilirsiniz.
• Bebeğinizin uyku alışkanlığını oluştururken beslenmesini de uyku saatleriyle uyumlu olacak şekilde düzenleyebilirsiniz.
• Gözlerini ovuşturmak, esnemek, huzursuzluk gibi uyku ihtiyacına dair belirtileri gözlemleyerek bebeğinizi uyutmaya geçirebilirsiniz.
• Prematüre bebeğinizin gece-gündüz farkını algılaması uzun sürebilir. Uyku alışkanlığını edinmesi için gündüzleri bebeğinizin odasını aydınlık, geceleri ise loş tutarak bu farkı anlamasını sağlayabilirsiniz.
• Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesi'ndeki sürekli arka plan gürültüsüne ve ışığa alışmış olan prematüre bebekler, genellikle sessiz bir evde uykuya dalmakta zorluk çekerler. Saat sesi, müzik sesi gibi sürekli sesleri kullanarak bebeğinizin uyumasına yardımcı olabilirsiniz. Rahatlayıp uykuya dalmasını kolaylaştırmak için bebeğinize İlkadımlarım’dan beyaz gürültü dinletebilirsiniz.

Prematüre bebeğinizin uyku alışkanlığı kazanması zamanla oturacaktır. Bebeğinizin ihtiyaçlarına uygun bir rutin geliştirirken sabırlı olmaya özen gösterebilirsiniz. Bol bol ten teması ve sarılma ile bebeğinize güven duygusu verebilirsiniz. Küvezde sizden ayrı geçirdiği zamanın telafisi olarak aranızdaki bağı güçlendirmek ve anne sıcaklığını daha yoğun sağlamak için bol bol kanguru bakımı da yapabilirsiniz.

Bebeğinizin gelişimi ve bağışıklığı için büyük önem taşıyan uyku ile ilgili problemleri azaltmak için uyku rutinini uygulamaya çalışmanız oldukça önemlidir. Bebeğiniz için bu alışkanlığı oluştururken Bebeklerde Uyku Rutini Nasıl Oluşturulur? başlıklı içeriğimizden fikir alabilirsiniz.

Uyku Süresi ve Uyku Düzeni Önerileri

Prematüre bebeklerin beyin gelişimi ve büyümesi için bol uykuya ihtiyaçları vardır. Tüm bebeklerin uyku-uyanıklık düzenleri doğumdan hemen sonra olgunlaşmaya başlar. Başlangıçta yerleşik bir sirkadiyen ritim olmadığından, bebeklerin uyku süreleri gündüz ve gece arasındaki ayrımın olmaması ve beslenmelerin sıklığı nedeniyle kısa ve düzensizdir. Yaklaşık 10-12 haftada, uyku-uyanıklık ve sirkadiyen ritimler gelişmeye başlar. Bebekler büyüdükçe ve geliştikçe, gün içinde daha uzun süre uyanık kalır ve uyku düzenleri de değişebilir.

Prematüre bebeğinizin uyku düzeni de bebeklerin geneli gibi bir seyir izleyebilir. Ancak bu noktada dikkate almanız gereken en önemli nokta, bebeğinizin uyku düzenini oluştururken ve değerlendirirken, gerçek yaşına göre değil de düzeltilmiş yaşına göre yapılandırmanızdır. Düzeltilmiş yaşını kıstas almanız, bebeğiniz için uyku beklentileri belirlemenize ve uyku kilometre taşlarına ne zaman ulaşabileceğini ölçmenize yardımcı olabilir.

Bebeğinizin düzeltilmiş ayına göre ilk 6 ayındaki uyku düzeni; ihtiyaç duyduğu uyku saati miktarı ile gündüz ve gece boyunca uyku periyotlarının süresi gibi birçok konuda değişiklik gösterebilir. Sizin de değişen bu uyku rutinine alışmanız ve bebeğinizin sağlıklı uyumasını sağlamaya nasıl yardımcı olacağınızı öğrenmeniz önemlidir.

Genel olarak, tüm yeni doğanlar yaşamlarının ilk birkaç ayında çoğunlukla uyur. Prematüre bebeğiniz de doğumdan sonraki ilk döneminde, gününün büyük bir kısmını uyku ile geçirebilir. Normal bir bebeğin uyku süresine göre fazla olacak şekilde, günde ortalama 15-22 saat uyuyabilir.

Prematüre bebeğinizin ihtiyaç duyduğu gündüz uykularının sayısı ve uzunluğu düzelmiş yaşına, prematürelik derecesine, özel tıbbi ihtiyaçlar gibi faktörlere bağlı olarak değişebilir. Her bebeğin uyku düzeni farklılık gösterse de bebeğiniz için genel bir uyku düzeni oluşturabilirsiniz. Düzeltilmiş yaşına göre prematüre bebeğinizin uyku düzeni şöyle olabilir;

• 1 aylıktan küçük iken günde ortalama 18 saat
• 1.  ayında günde ortalama 15.5 saat
• 2. ve 3. aylarında günde 4-5 kez uyuyacak şekilde toplamda ortalama 15.5 saat
• 4. ve 5. aylarında günde 3-4 kez uyuyacak şekilde toplamda ortalama 14,5 saat
• 6. ayında günde 3 kez uyuyacak şekilde toplamda ortalama 14 saat
• 6.-12. ayları arasında günde 2-3 kez uyuyacak şekilde toplamda ortalama 10-12 saat

Erken doğan bebeğinizin, ilk aylarında uyanık kalma süreleri oldukça kısadır. Bebeğinizin genellikle düzeltilmiş yaşına göre 3-4 ay civarında uykusunda bir düzen oluşmaya başlayabilir. Bebeğinizin uyku düzeniyle ilgili endişeleriniz varsa doktorunuza danışabilirsiniz.

Sık Uyanma ve Uyku Problemlerine Çözümler

Zamanında doğan bebekler gibi prematüre yenidoğan bebeklerin de zamanlarının çoğunu uyuyarak geçirmeleri ve beslenmek için gece boyunca birden fazla kez uyanmaları normaldir. Gece uyanmaları, bebeklerin uyku-uyanıklık döngüsünün gelişiminde doğal olsa da gecede üç veya daha fazla uyanmaları ise anormal kabul edilir.  Yapılan bazı çalışmalara göre de prematüre doğan bebeklerin, zamanında doğanlara kıyasla gece daha fazla uyandıkları gözlemlenmiştir.

Prematüre bebeğiniz, özellikle yaşamın ilk aylarında uyku zorlukları yaşayabilir. 8. ayına veya bazen daha sonrasına kadar, gece boyunca uzun süre uyuyamayabilir. Düzenli uyku, uyanıklık döngüsü geliştirmesi biraz zaman alabilir. Bu sorunları aşmak için prematüre bebeğinizin sık uyanma ve uyku problemlerine yönelik şu çözümleri uygulayabilirsiniz;

• Prematüre bebeğiniz gün içinde sık sık beslenmeye ihtiyaç duyabilir. Bebeğinizin aç olması sık uyanmasının en yaygın nedenlerinden biridir. Bu yüzden bebeğinizi sık ve küçük öğünlerle besleyebilirsiniz. Bebeğinizin uyumama nedenlerinin neler olabileceğini Bebeğim Neden Uyumuyor? başlıklı yazımızdan da öğrenebilirsiniz.
• Bebeğiniz için en iyi besin anne sütüdür. Bağışıklığı güçlendiren doğanın mucizesi anne sütü, içeriğindeki prebiyotiklerle bebekler için en değerli ve en üstün besindir. Yokluğunda ise bebeğinizin beslenebilmesi için doktorunuzun danışabilirsiniz.
• Gece beslenmelerini mümkün olduğunca sessiz ve sakin bir şekilde yaparak bebeğinizin tekrar uykuya dönmesini kolaylaştırabilirsiniz.
• Banyo, beslenme, ninni gibi sakinleştirici aktivitelerle uyku öncesi bir rutin oluşturabilirsiniz.
• Hastanede yatarken ışığa, sese alışmış ve bu şekilde sakinleşen bazı bebekler gece lambasıyla rahatlayabilir. Bazı bebeklerde ise gece ışıkların söndürülmesi, çevredeki televizyon veya müzik sesinin, konuşma seslerinin azaltması faydalı olabilir.
• Bebeğinizi düzeltilmiş yaşına göre 3. ayına kadarki sürede kundaklayabilirsiniz. Böylece bebeğinizin Moro refleksi nedeniyle istemsiz şekilde sıçrayıp sık sık uyanmamasını sağlayabilirsiniz. Tülbent gibi ince bir kumaşla hafifçe sarılması bebeğinize anne karnını hatırlatarak kendini güvende hissettirebilir. Kundaklamayla ilgili daha detaylı bilgi edinmek için Bebek Kundaklama Hakkında Bilmeniz Gerekenler içeriğimizi tıklayabilirsiniz.
• Prematüre bebeklerde reflü sık görülebilir ve bu da uyku problemlerine neden olabilir. Baş kısmı biraz daha yüksek olacak şekilde hafif bir eğimle yatırmak ve beslenme sonrası hemen yatırmamak bebeğinizin reflüsünü azaltabilir.
• Bebeğinizi sakinleştiriyorsa emzik emmesine izin verebilirsiniz. Emzikler, Ani Bebek Ölümü Sendromu riskini azaltmaya yardımcı olduğu için Amerikan Pediatri Akademisi (AAP) tarafından önerilmektedir. Ayrıca emzik kullanan prematüre bebeklerin, emzik kullanmayan bebeklere göre daha fazla uyuduğunu ve daha az huzursuz olduğunu gösteren bazı küçük çalışmalar da vardır.

Anne karnındaki seslere benzeyen uğultulu ses frekansları olan beyaz gürültü sesleri de bebeğinizin kendini anne karnındaymış gibi hissetmesini sağlayabilir. Bu konuyla ilgili prematüre bebeklere uygulanan masaj ve beyaz gürültünün uyku üzerine etkisini incelemek amacıyla bir araştırma yapılmıştır. Masaj grubunda yer alan prematüre bebeklerin uyku süreleri ile uyku verimliliği uygulama öncesine göre artarken, uyanma sayısı ile WASO değerlerinde azalma görülmüştür. Beyaz gürültü uygulanan grup da uyku süresi uygulama öncesine göre yaklaşık iki saat artarken, uyku verimliliğinde artış olmuştur. Uyanma sayısı ile WASO değerlerinde istatistiksel olarak anlamlı bir azalma olmuştur. Sonuç olarak prematüre bebeklerde masaj ve beyaz gürültü uygulamasının uyku süresi ile uyku verimliliğini artırmada önemli bir yöntem olduğu ortaya çıkmıştır.

Çeşitli nedenlerle huzursuz olan ve ağlayan, uykuya dalmakta zorlanan bebekler için oldukça faydalı olan bu sesleri bebeğinize dinletmek için İlkadımlarım’daki uygulamaya tıklayabilirsiniz.

Gece sık uyanan bebeğiniz için uyku düzeni oluştururken Gece Sık Uyanma Nasıl Önlenir? içeriğimizi de okuyabilirsiniz.

Rahatlatıcı Uyku Ortamı Nasıl Hazırlanır?

Prematüre bebeğiniz, zamanında doğan bebeklere göre daha hassas olduğu için uyku ortamını özenle hazırlamanız gerekir. Rahat ve kesintisiz uyuyabilmesi için uygun bir uyku ortamı oluşturmak, bebeğinizin hem fiziksel hem de duygusal olarak kendini güvende hissetmesine yardımcı olabilir. İşte prematüre bebekler için rahatlatıcı bir uyku ortamı hazırlamanıza yardımcı olacak ipuçları:

• Bebeğinizin rahat bir uyku uyuması için yatağının bazı özelliklere sahip olması çok önemlidir. Bebeğinizin yatağı, yattığında içine çökmeyecek sertlikte olmalıdır. Yumuşak yatak yerine yarı ortopedik sertlikte bir yatak tercih edebilirsiniz.
• Bebeğiniz için ortam sıcaklığı 1 aylıktan sonra uyanıkken 20-22 derece, gece uykuda 18-20 derece yeterlidir. Bu sıcaklıklarda bebeğinizi iki kat giydirebilirsiniz.
• Amerikan Pediatri Akademisi, en az ilk 12 ay boyunca bebeklerin uyku alanından battaniye, yastık, beşik tamponları, doldurulmuş oyuncakların uzak tutulmasını önerir. Bu nedenle 1 yaşına kadar bebeğinizin yatağında bu eşyaları bulundurmamaya özen gösterebilirsiniz.
• Prematüre bebeğinizin yatağında dikkat etmeniz gereken bir diğer nokta, çarşafının gergin olması ve içinde oyuncak bulunmamasıdır. Ani Bebek Ölümü Sendromu riskini azaltmak için yatağı sert, çarşafı gergin olmalıdır.
• Bebekler uyurken genelde üzerlerini açarlar. Sizin bebeğiniz de üzerinden örtüyü atıyorsa, uyurken yünlü veya polar olmayan, normal kıyafetlerinden biraz daha kalın pamuklu bir uyku tulumu giydirebilirsiniz.
• Bebeğinize uyurken battaniye örtmek yerine ısınmasını sağlamak için birkaç kat kıyafet giydirebilirsiniz. Yünlü, polar, kalın kıyafetler yerine; çok kalın olmayan, cildin hava almasına olanak veren pamuklu kıyafetler tercih etmelisiniz.
• Yoğun bakımda izlenen prematüre bebekler çoğunlukla yüzüstü yatmaya alışmış olabilirler. Bu onların sırtüstü yatmayı öğrenmelerinin zaman alabileceği anlamına gelir. Ani Bebek Ölümü Sendromu riski, yüzüstü ve yan yatanlarda daha fazla olduğundan bu durum çok önemlidir.  Amerikan Pediatri Akademisi’nin önerdiği gibi, tüm uyku saatlerinde her zaman sırt üstü yatırarak, bebeğiniz için güvenli bir uyku ortamı yaratabilirsiniz.
• Bebeğinizin uyuması için herhangi bir uyku pozisyonlandırıcı, rulo battaniye veya başka ekipman kullanmayın.

Prematüre bebekler özel ilgi ister. Bebeğinize özel bakımın detaylarını ve ‘Prematüre bebek bakımı nasıl yapılır?’ sorusunun cevabını merak ediyorsanız Adım Adım Prematüre Bebek Bakımı içeriğimizi okuyabilirsiniz.

Prematüre Bebekler İçin Gece Beslenmesi ve Uyku Bağlantısı

Bebekler genellikle yaşamlarının ilk yılında, beslenmek ve rahatlatılmak için gece boyunca birkaç kez uyanırlar. Beslenmek için uyandıklarında da uyku döngüleri arasında geçiş yaparken uyanabilir ve tekrar uykuya dalmakta zorlanabilirler.

Prematüre bebeklerin uyku ve beslenme düzenleri birbiriyle yakından ilişkilidir. Prematüre bebeklerin mide kapasiteleri küçük olduğu için daha sık beslenmeleri gerekir. Yeterli beslenmeyen bebekler ise daha sık uyanabilir ve uyku sorunları yaşayabilir.

Prematüre bebeklerin ilk aylarında hem gündüz hem de gece beslenmeleri arasında 2-3 saatlik kısa aralıklar olabilir. Özellikle 0-3 aylık bebekler, gündüz yaptıkları gibi geceleri de uyanıp beslenme eğiliminde olurlar. Prematüre bebeklerin gece boyunca sık beslenmeleri, uyku döngülerinin daha kısa ve düzensiz olmasına yol açabilir.

Prematüre bebeğiniz uzun süre boyunca fazla miktarda süt içemeyeceği için gece sık sık besleyebilirsiniz. Bebeğiniz büyüdükçe ve kilo alımı düzenli hale geldikçe, doktor önerisiyle gece beslenmelerinin sıklığını azaltabilirsiniz.

Prematüre bebeğinizin gece beslenmesi, büyüme ve gelişimi için hayati öneme sahiptir. Beslenme sıklığını belirlerken doktorunuzun önerilerini dikkate alarak uyku düzenini destekleyebilirsiniz. Bebeğiniz büyüdükçe, gece beslenme aralıkları doğal olarak uzayabilir ve daha uzun uyku periyotları oluşabilir.

Bebeğinizin uyku düzeni ve daha birçok konuyla ilgili tüm merak ettiğiniz sorulara İlkadımlarım Uyku Kategorisi’ndeki içeriklerimizden cevap bulabilirsiniz.