Süt İzni Hakkında Detaylar

Bebeğin doğumdan sonraki ilk aylarında sağlıklı ve düzenli bir şekilde beslenmesi için annesine ihtiyacı vardır. Bebeğin anne sütü ile beslenmesinin bir ihtiyaç olması nedeniyle devlet SSK süt izni adı altında emziren annelere bir ayrıcalık tanımıştır.

Süt izni, pek çok ülkede uygulandığı gibi ülkemizde de çalışan annelerin bebeklerini daha iyi beslemeleri için verilmiş olan bir haktır. Yeni doğum yapmış annelerin bebeklerinin beslenmesini sağlamaları için kullandıkları bu hak, birçok ayrıntıyı kapsar.  Yazımız ile süt izni süresi, süt izninin nasıl alınacağı, süt izninin ne zaman başlayacağı ve kaç saat olduğu gibi birçok önemli bilgiye ulaşabilirsiniz.

Süt izni nasıl alınır?

Süt izni, işverenin çalışan anneye sağlamış olduğu bir jest değil, çalışan kadının kazandığı bir haktır. Çalışan anne, süt izni almak için başvurusunu çalıştığı kuruma yapar. Süt izni kullanımını işverene dilekçe ile bildirir. Çalışan anne süt iznini hangi saatlerde kullanmak istediğini de dilekçede belirtir. İşveren de anneye bu iznin uygun olduğuna dair bir yazı vermelidir. Dilekçe kabul edildikten sonra süt izni kesinleşir. 

Süt izni şartları nelerdir?

Çalışan annelerin süt izni kullanabilmesi, bazı şartları gerektirir. Öncelikle çalışan annenin sigortalı olma şartı vardır. Sigorta priminin düzenli ödenmesi ve en az 1 yıl sigortalı olması gerekmektedir. Çalışan annenin doğum izni boyunca başka bir işte çalışmaması gerekir. Ayrıca süt izninin kullanılması için doğum izninden sonra tekrar işe dönülmelidir.

Süt izni ne zaman başlar?

4857 sayılı İş Kanunu'na göre çalışan anneler, analık izni bittikten sonra süt iznini kullanmaya başlar. Analık izni doğumdan önce 8 hafta, doğumdan sonra 8 hafta olmak üzere toplam 16 haftadır. 16. haftanın sonunda işe dönen anne, süt iznini kullanmaya başlar. Bu izin anne yasal doğum iznini bitirdikten sonra başlar ve çocuk 1 yaşını doldurduğunda sona erer. (Çoğul gebeliklerde doğumdan önceki 8 haftaya, 2 hafta daha eklenir.) 

Özel sektörde süt izni kaç saattir?

Özel sektörde süt izninin süresi, 4857 sayılı İş Kanunu'na göre belirlenmiştir. Analık izni biten ve çalışmaya başlayan kadın işçi, günde 1.5 saat olan süt iznini bebeği 1 yaşına basana kadar kullanabilir. Bu sürenin hangi saatler arasında ve kaça bölünerek kullanılacağını işçi kendisi belirler. 

Memurlar için süt izni ne kadardır?

Kanuna göre kadın memur süt izinleri, kadın işçilerden daha fazladır. Kadın memurlar çocuğunu emzirmesi için doğum sonrası analık izni süresinin bitim tarihinden itibaren ilk 6 ayda günde 3 saat, ikinci altı ayda ise günde 1.5 saat süt izni kullanabilir. Süt izninin hangi saatler arasında ve günde kaç kez kullanılacağı kadın memurun tercihine bırakılır. Eğer doğum yapan ve analık izni süresi biten memur kesintisiz olarak en az 12 ay süre ile aylıksız izin alırsa, süt izni hakkını kullanmamış olur.

Öğretmenlerin süt izni şartları nedir?

Milli Eğitim Bakanlığı, süt izni kullanmak isteyen öğretmenler ile eğitim kurumu idarecilerinin işbirliği yapması ve hiçbir tarafın mağdur edilmeden süt izninin kullanılmasının sağlanması gerektiği konusunda görüş bildirmiştir. Buna göre, ikili öğretim yapılan eğitim kurumlarında görev yapan sınıf öğretmenlerinin görev yapmak istedikleri döneme göre haftalık ders programının düzenlenmesi kararlaştırılmıştır. Tekli öğretim yapılan eğitim kurumlarında görev yapan sınıf öğretmenlerinin haftalık ders programlarının ise öğretmen ile okul idaresi iş birliği içinde dersleri aksatmayacak şekilde düzenlenmesi kararı alınmıştır. Diğer alanlarda görev yapan öğretmenlerin de ders programlarının, süt izni istekleri göz önünde bulundurularak dersleri aksatmayacak şekilde düzenlenmesi gerektiği vurgulanmıştır.

Süt izninin kullanımı hakkında çalışan kadınların bilmesi gerekenler

1. Kullanılan süt izinleri annenin günlük çalıştığı süre içinde sayılır. Süt izinleri için ücretten herhangi bir kesinti yapılamaz. 
2. Süt izninin hangi saatler arasında olacağına anne karar verebilir. Özellikle büyük şehirlerde yaşayanlar için eve gidip dönmek çok zor olacağı için genelde işe sabah 1.5 saat geç gidilir ya da akşam 1.5 saat erken çıkılabilir.
3. Süt izinin günlük olarak kullanılması gerekir ancak uygulamada kadın çalışanlar bu izinlerini haftalık ya da aylık olarak toplu halde kullanırlar. Ancak süt izninin haftalık ya da aylık olarak toplu halde kullanılması yasaya aykırıdır.
4. Süt izninin temel amacı kadın işçinin ya da kamu personelinin çalıştığı günlerde çocuğunu emzirebilmesidir. Bu nedenle kadın işçi ya da kamu personelinin raporlu olması, izinli olması ya da başka herhangi bir nedenden dolayı çalışamadığı günlerde süt izni kullanılamaz. Kullanılamayan süt izinleri de birikmez. Kullanılamayan süt izinleri sonraya devretmez, daha sonra toplu olarak kullanılamaz. 
5. Süt izni, işverenin inisiyatifinde değildir.  Bebek 1 yaşına gelene kadar emziren annenin süt izni yasal olarak hakkıdır. Eğer çalışan anneye hakkı olan süt izni işveren tarafından kullandırılmaz ise 4857 sayılı iş kanununun 24. maddesine göre kadın sözleşmesini kendisi fesh edebilir. Fesih nedeni haklı bulunduğu takdirde çalışan kadın işverenden kıdem tazminatı ile birlikte ücret ve benzer haklarını talep edebilir.
6. Süt izninin kullanılmasını işveren reddedemeyeceği gibi anne de bu hakkından vazgeçemez.
7. Emzirme izin süresi boyunca kadın işçinin başına gelen olaylar iş kazasından sayılır. 
8. Süt izninin kullandırılmayıp bu sürelere ait ücretin işçiye ödenmesi yasal değildir. Süt izni fiilen kullandırılmalı, bu kullanımların ispatı konusunda işveren kayıt tutmalıdır.

Kadın istihdamını artırmak amacıyla yapılan düzenlemelerden biri olan süt izni, anne ve bebeğin daha çok zaman geçirmesini sağlayan önemli bir kazanımdır. Doğum sonrası bebeğin beslenmesinde bir aksama yaşanmaması için uygulanan süt izni, aynı zamanda çalışan annelerin iş hayatına daha rahat katılmalarını da sağlar. Doğum sonrasında işe dönmek isteyen çalışan anneler, doğum izni ve süt izni ile ilgili haklarını öğrenerek, buna göre çalışma saatlerini düzenleyebilirler.