Tüp Bebek Tedavisi Nasıl Olur?

Tüp bebek, kısırlık nedeniyle çocuk sahibi olamayan çiftlere uygulanan yardımcı bir tedavi yöntemidir. Peki, tüp bebek tedavisi kimlere ve hangi durumlarda uygulanır? Bu tedavinin riskleri nelerdir? İşte, tüp bebek tedavisi yaptıracak çiftlerin bilmesi gerekenler...

Tüp bebek nedir?

• Tüp bebek, çocuk sahibi olamayan bireyler için uygulanan bir tedavi yöntemidir.
• Bu tedavi yönteminde, çeşitli nedenlerle çocuk sahibi olamayan çiftlerin her ikisine ait üreme hücreleri alınır ve laboratuvar ortamında döllenme işlemi beklenerek yaklaşık 24 saat sonrasında kadın rahmine yerleştirilir.
• Kadın ve erkeğe ait üreme hücreleri bu yöntemle vücut dışı koşullarda kolayca döllenebilir.

Tüp bebek nasıl yapılır?

Tüp bebek tedavisinde kadın üreme hücresi olan yumurta ve erkek üreme hücresi spermin vücut dışında, laboratuvar ortamında döllenmesi gerçekleştirilir. Ardından da oluşan embriyo, anne adayının rahmine transfer edilir. Tedavide anne adayının yumurtası, erkeğin spermi ile laboratuvarda embriyoya dönüşene kadar işlenir. Bu yapıldıktan sonra anne adayının vücuduna yerleştirilir ve hamilelik süreci başlar.

Tüp bebek nasıl uygulanır?

Tüp bebek prosedürü, kısırlık sorunu yaşayan kadınların bebek sahibi olmalarına büyük ölçüde yardımcı olur. Tüp bebek süreci bir laboratuvarda yapılır. Bu süreçte yumurtalar anne adayının yumurtalığından alınır ve babadan gelen sperm ile döllenir. ​Döllenmiş yumurta 2-6 gün boyunca kültürlenir ve bir test tüpü içinde 2-4 kez bölünmesine izin verilir. Bu yumurtalar daha sonra normal gelişebilecekleri anne adayının rahmine geri yerleştirilir.

Tüp bebek süreci nasıl olur?

Tüp bebek tedavisinin uygulanma sayısında bir sınırlama yoktur. Tedaviye hazır olan anne ve baba adayları istedikleri takdirde tüp bebek tedavisi tekrarlanabilir. Tüp bebek denemelerinde genellikle ilk üç tedavide gebelik elde edilir.

Embriyo transferinden gebelik testine kadar olan süreç önemlidir. Bu süreçte embriyo rahim içinde tutunmaya ve daha sonra da gelişmeye çalışır. Bunun için doğru ortamların oluşturulması gerekir. Tedavi başarılı olduğunda, 12. günden itibaren HCG düzeyleri gebeliği algılamak için yeterli seviyeye gelir. 12. günde yapılacak kanda gebelik testi ile tedavinin başarılı olup olmadığı anlaşılabilir.

Tüp bebek tedavisi toplamda 6 aşamadan oluşur:

1. Hazırlık: Tedavi öncesi hazırlık aşaması yapılır. Yumurta rezervine göre kullanılacak ilaçlar doktor tarafından belirlenir.
2. Yumurtalıkların uyarılması: Bu süreç 7-10 gün arasında değişir.
3. Yumurtaların toplanması: Hekimler tarafından yapılır. Alınan yumurtalar döllenmek üzere laboratuvara gönderilir.
4. Yumurtaların döllenmesi: Kadından alınan yumurtalar erkekten alınan sperm hücreleri ile birleştirilir.
5. Embriyo transferi: Döllenen yumurtalar anne adayının rahim ağzına yerleştirilir. 2 ila 5 gün arasında embriyo transferi yapılabilir. Transfer sonrası 2 saat dinlenmek gerekir.
6. Bekleme süreci: Yaklaşık 2 hafta sürer. Bu süre boyunca stresten uzak durulması ve cinsel ilişkiye girilmemesi gerekir. Doktorun verdiği diyet uygulanmalıdır, ağır spor hareketlerinden de kaçınılması gerekir. Süre sonunda klinikte gebelik testi yapılır ve bireyin hamile olup olmadığı anlaşılır.

Tüp bebek anne rahmine nasıl yerleştirilir?

Embriyo transferi 2. veya 3. günde yapılabildiği gibi 5. veya 6. günde yapılabilir. Embriyo transferi anne adayı için basit ve ağrısız bir işlemdir. Tüp bebeğin anne rahmine yerleştirilmesi için üretilmiş transfer katateri olarak adlandırılan ince bir araçla rahme transfer edilir. Embriyolar, katatere alınarak rahim ağzı temizlendikten sonra genellikle karından yapılan ultrasonografi eşliğinde vajinal yoldan rahim içine bırakılır. Tüp bebeğin anne rahmine yerleştirilmesinin ardından 1 saatlik istirahat sonrası, anne adayı evine dönebilir. Anne adayı transfer işleminin yapıldığı günün ertesinde günlük yaşamına dönebilir ve çalışmaya başlayabilir.

Tüp bebek tedavisi hangi durumlarda yapılır?

• Hormonal bozukluk durumlarında,
• Rahim kanallarında (tüplerinde) çift taraflı tıkanıklık varsa,
• Çeşitli testler yapılmasına rağmen sebebi anlaşılamayan interfilite (kısırlık) durumlarında,
• Kalıtımsal bazı hastalıkları olan bireylerde daha sağlıklı bebek elde edebilmek amacıyla,
• Bağışıklık sistemine bağlı kısırlık durumlarında,
• Tekrarlayan düşüklerde,
• Yumurtalık rezervi azalmışsa,
• Polikistik over sendromu olan bazı hastalarda, tüp bebek tedavisi alanında uzman kişiler tarafından uygulanabilir.

Tüp bebek tedavisinin riskleri var mı?

• Her tedavide olduğu gibi tüp bebek tedavisinde de bazı riskler mevcuttur. Bu riskler sıklıkla meydana gelmese de konuyla ilgili, hasta mutlaka bilinçlendirilmelidir.
• Her tüp bebek tedavisinde başarı %100 değildir. Özellikle ileri yaşta gebe kalmak isteyen bayanlarda tedavi olumlu sonuç vermeyip iptal edilebilir.
• Döllenme sırasında başarısızlık olabilir. Bu durum da yine ileri yaşlarda hamile kalmak isteyen bayanlarda ve yumurta rezervi kötü olan kadınlarda görülebilir.
• Rahim iç duvarının gelişememesi ve embriyo kalitesinin kötü olması durumlarında rahim iç duvarına tutunma aşamasında çeşitli problemler ortaya çıkabilir. Bu durumda tüp bebek başarısını riske atar.
• Yumurtalıkların çok ısınması ve haddinden fazla uyarılması tüp bebek tedavisinin risklerinden biridir. Bu tür durumlarda anne adayında bulantı, kusma karın ağrısı, halsizlik gibi şikayetler görülebilir. Hayati tehdit edebilecek bir tablo haline gelmemesi için hasta yakın takibe alınmalıdır.
• Tüp bebek tedavisinde "çoğul gebelik" riski her zaman mevcuttur. Birden fazla embriyo naklinden dolayı bir bebek beklerken bazen iki ya da üçüz gebelikle karşılaşılabilir.
• Tüp bebek tedavisinin yumurtalık kanseri riskini artırdığına dair çeşitli söylentiler bulunur. Ancak bugüne kadar bu durumu kanıtlayan hiçbir veri ve çalışma yoktur.

Tüp bebek tedavisinde başarı oranları

Doğurganlık ve üreme sağlığı ile ilgili sorunları olan çiftlerin, günümüzde çocuk sahibi olma şansı çok daha fazladır. Yardımcı üreme teknolojilerindeki gelişmeler sayesinde, tüp bebek tedavisi gibi tedavi yöntemleri ile artan başarı oranları, çocuk sahibi olmakta zorlanan çiftler için yüz güldürücü sonuçlar vaat etmektedir.

Günümüzde uygulanan üreme tedavilerinde, en çok tercih edilen ve başarı oranı en yüksek olan seçenek de yine tüp bebek tedavisidir. Özellikle; 35 yaşın altında ve altta yatan olumsuz bir sağlık koşulu olmayan kadınlarda, tüp bebek tedavisi ile çocuk sahibi olma oranları oldukça yüksektir. Yaş, burada önemli bir kriter olsa da, tabi ki tüp bebek tedavisindeki başarı şansınızı etkileyebilecek daha pek çok farklı faktör de vardır. Ayrıca bknz: Tüp bebek tedavisi başarı oranları

Tüp bebekte nelere dikkat edilmeli?

Bu nedenle, bir tüp bebek tedavisinin başarı şansının çevresel faktörlere önemli ölçüde bağlı olduğunu söyleyebiliriz. Tedavi, her ne kadar etkili bir seçenek olsa da, diğer koşullar da göz ardı edilmemelidir. Peki, bir tüp bebek tedavisi sonrasında sağlıklı bir gebelik ve sağlıklı bir bebek dünyaya getirme şansınızı olumlu ya da olumsuz etkileyebilecek faktörler nelerdir?

• Kadının Yaşı: Yaş, kadın doğurganlığında önemli bir faktördür. Hamile kalma yaşı yükseldikçe, gebelik ile ilgili komplikasyon riskleri de artmaktadır.
• Embriyonun Durumu: Transfer edilen embriyo ne kadar kaliteli olursa, sağlıklı ilerleyen bir gebelik şansı da o kadar artmaktadır.
• Doğum Geçmişi: Daha önce bebek sahibi olmuş kadınların gelecekte olacağı bir tüp bebek tedavisindeki başarı şansı, geçmişte hiç doğum yapmamış bir kadına göre daha fazla olacaktır. Geçmişte tüp bebek tedavisi olmuş ancak gebelik elde edememiş kadınlarda bu oran ise daha düşüktür.
• Kısırlığın Nedeni: Yumurta sayısının normal olması, tüp bebek tedavisinin başarı oranlarını doğrudan etkileyen bir diğer faktördür. Çikolata kisti olan kadınlarda başarı oranı da düşmektedir. Bununla birlikte, nedeni açıklanamayan kısırlık durumu olan kadınlarda başarı şansı, çikolata kisti olan kadınlardan daha yüksek olabilir.
•  Yaşam Tarzı Alışkanlıkları: Sigara içen bir kadınsanız, bu durum tedavi sürecinde yumurtalıklarınızdan daha az yumurta toplanmasına neden olur. Ayrıca, sigara içen kadınlarda düşük riski de daha yüksektir.

Sigara alışkanlığı, tüp bebek tedavisinde başarı şansını neredeyse %50 oranında düşürmektedir. Bununla birlikte, aşırı kilolu olmak da bebek sahibi olma şansınızı zorlaştırmaktadır. Ayrıca; kullanılan bazı ilaçlar, aşırı kafein tüketimi, alkol ve uyuşturucu kullanımı da başarı şansını olumsuz etkileyebilir. Mevcut koşullar ve gebelik şansınız hakkında detaylı bilgi için doktorunuza danışmanız yararlı olacaktır.

Tüp bebek transferinden sonra nelere dikkat etmeli?

Tüp bebek tedavisinden sonra anne adaylarının en çok merak ettiği konu, neler yapılması gerektiğidir. Uzmanlar tüp bebek transferi sonrası ilk gün evde istirahat önerse de sürekli yatak istirahati vermez. Ancak doktorların tüp bebek transferinden sonra özellikle dikkat edilmesini önerdikleri bazı noktalar vardır.

Tüp bebek tedavisi sonrası nelere dikkat edilmelidir?

• Tüp bebek tedavisinde embriyo transferinden sonra iki hafta bekleme süresi mevcuttur.
• Hem bu süre boyunca hem de doğum sonrasına kadar anne adayı sigara ve alkol tüketiminden kesinlikle kaçınmalıdır.
• Çiftler bu süre zarfında cinsel ilişkiye girmemelidir.
• Anne adayı, doktorun vereceği diyeti uygulamalı, ağır ev işlerinden uzak durmalıdır.
• Yine bu dönemde ağır sporlar yapılmamalı, tedavi harici ilaç kullanılacaksa kesinlikle doktora danışılmalıdır.