ABO Uyuşmazlığı Nedir?

Bebeklerde kan uyuşmazlığının görülmesi iki farklı şekilde oluşur. Bunlardan biri Rh uyuşmazlığı, bir diğeri ise ABO uyuşmazlığıdır. Görülme sıklığı Rh uyuşmazlığına göre daha sık olan ABO uyuşmazlığı; anne 0 kan grubu, bebek A, B veya AB kan grubundaysa meydana gelir. Eğer 0 kan grubuna sahip bir anne adayıysanız ve bebeğiniz diğer kan gruplarından biri ile doğarsa, aranızda ABO uyuşmazlığı söz konusu olabilir. Bu durum sizi hemen korkutmasın, çünkü doğumdan sonraki süreçte düzenli doktor takibi ve tedaviler ile ABO uyuşmazlığıyla ilgili sorunları en aza indirerek atlatabilirsiniz.

Yapılan araştırmalara göre, ABO uyuşmazlığı hamileliklerin genelde yüzde 15-20’sinde görülür. Buna rağmen sadece küçük bir oranında ABO uyuşmazlığına bağlı olarak bebekte kansızlık ya da ciddi sarılık yaşanır. Kan grubunuz 0 tipindeyse, ABO uyuşmazlığının sebepleri ve nasıl tedavi edileceğiyle ilgili bilgi sahibi olmanız, süreci daha rahat geçirmenizde size destek olabilir.

ABO uyuşmazlığı nedir?

ABO uyuşmazlığında 0 kan grubuna sahip anne adayının kanında, A/B/veya AB kan grubuna sahip bebeğin kanındaki A ve B antijenlerine karşı antikor gelişebilir. Annenin bağışıklık sistemi bebeğin farklı kan grubuna tepki verebilir ve bebeğinin kırmızı kan hücrelerine karşı antikor üretebilir.  Bu antikorlar bebeğe geçerek, bebeğin kan değerlerinde düşmeye neden olabilir. Bu durum anne ile bebek arasında ABO uyuşmazlığının oluştuğunu gösterir.

ABO uyuşmazlığının etkileri nelerdir?

ABO uyuşmazlığında anneden bebeğe geçen anti-Rh nedeniyle bebeğin kan hücreleri parçalanmaya başlar. Bebeğin kan hücrelerinin parçalanması, anemi yani kansızlık problemine sebebiyet verir. ABO uyuşmazlığı, yenidoğan bebeğin kan değerlerinde azalmaya ve kanındaki bilirubin miktarının artması neticesinde sarılığa da neden olabilir. Bebeğin kan hücrelerinin parçalanması nedeniyle anemi yani kansızlık problemi ortaya çıkabilir, hatta sarılık değeri normalden daha yüksek seviyelere ulaşabilir.

Yenidoğanda ABO uyumsuzluğunun iki ana belirtisi vardır;

• Sarılık; ABO uyumsuzluğunun neden olduğu en yaygın sorundur. Sarılık, kanda bilirubin adı verilen turuncu-kırmızı bir madde biriktiğinde ortaya çıkar. Bilirubin, kırmızı kan hücreleri parçalandığında üretilir. Sarılığın belirti ve semptomları arasında bebeğin cildinin sarımsı bir renk alması, göz beyazlarının sararması, uyku hali ve yetersiz beslenme yer alır.
• Anemi yani kansızlık; ABO uyuşmazlığı ile her zaman oluşmayabilir. Genellikle seyri hafiftir, hatta bazen hiçbir semptomu yoktur. Aneminin belirtileri arasında ise yenidoğanda enerji düşüklüğü, beslenme güçlüğü, soluk cilt, hızlı kalp atışı ve dinlenirken hızlı nefes alma görülebilir.

ABO uyuşmazlığında nelere dikkat edilmelidir?

Kan değeri 0 olan bir anneden doğan A veya B kan değerine sahip bir bebeğin, sarılık olma ve sarılık değerlerinin yüksek seviyelere çıkma ihtimali, normal bebeklere göre çok daha fazladır. Bebeğin, yenidoğan döneminde sarılık ve kan değerleri açısından özel olarak kontrol edilmesi bu nedenle önem taşır.

ABO uyuşmazlığı olduğu bilinen bebekler, doğumdan sonra doktor kontrolleriyle sarılık yönünden yakın takibe alınması gerekir. Yakın takip yapılmaması halinde bebekteki sarılık değerleri çok yüksek seviyelere çıkabilir. Bu da bebekte başta göz ve beyin olmak üzere çeşitli organlarda zarara neden olabilir.

ABO uyuşmazlığı nasıl tedavi edilir?

ABO uyuşmazlığı olan her bebek için tedaviye gerek olmayabilir. Yenidoğanlarda ABO uyuşmazlığında genellikle anemi, tedavi olmaksızın veya diyetteki değişikliklerle kendi kendine düzelir. Sarılık ise tüm bebeklerde gelişmez veya hafif ve kapsamlı tedavi gerektirmez.

Dünyaya yeni gelen bebekte ABO uyuşmazlığı sonucu sarılık gelişirse, öncelikle kan testi ile bebekteki bilirubin seviyeleri kontrol edilir. Tedavi yöntemi, bebeğin kanında ne kadar bilirubin toplandığına bağlı olarak değişebilir. Sarılık düzeyine göre ise şu tedaviler uygulanabilir;

Ekstra besleme: Hafif sarılığı olan bazı bebekler daha sık beslenerek herhangi bir tedaviye gerek kalmadan iyileşebilir. Daha sık beslenme, bebeğin bağırsak hareketlerinde artışa yol açar. Bu durum da bebeğin kanındaki fazla bilirubinin vücuttan çıkmasını sağlar.

Fototerapi: Sarılığı daha şiddetli olan bebekler için fototerapi veya ışık tedavisi etkili olabilir. Bebek, sadece bezi ve göz bandı ile özel ışıklar altında yatırılır.

Kan nakli: Nadir durumlarda, ABO uyuşmazlığı olan bebeğin, kan transfüzyonu ile tedavi edilmesi gerekebilir. Bu şekilde bebeğe tam kan ya da kan bileşeni nakledilir. Bebeğin kanının bir kısmı, 0 tipi kanla değiştirilebilir.

ABO uyuşmazlığının Rh uyuşmazlığından farkı nedir?

Anne adayının kan grubunun Rh negatif, babanın kan grubunun ise RH pozitif olmasından doğacak bebeğin kan grubu baba gibi Rh pozitif ise kan uyuşmazlığı söz konusu olur. Bebek Rh geçişini pozitif olan babasından alırsa, annesinin Rh pozitif kan grubundan farklı olacağı için kan uyuşmazlığı meydana gelir.  ABO uyuşmazlığının görülme şekli ve tedavi yöntemleriyle, Rh uyuşmazlığından birkaç farkı vardır.

ABO uyuşmazlığının, Rh uyuşmazlığından farkları şunlardır;

• ABO uygunsuzluğundan kaynaklanan, kırmızı kan hücrelerinin parçalanmasıyla ortaya çıkan hemolitik hastalık, Rh uygunsuzluğuna göre daha hafif seyreder.
• Rh uyuşmazlığının aksine, ABO uyuşmazlığı ilk gebelikte de ortaya çıkar.
• ABO uyuşmazlığında, Rh uyuşmazlığının aksine, önceden önlem almanın yolu yoktur.
• ABO uygunsuzluğunda Rh uygunsuzluğu gibi gebelik döneminde sorun yaratmaz. Doğumdan sonra ilk 24 saatte meydana çıkan sarılık ya da anemi ile kendini gösterir.

Hamilelikte kan uyuşmazlığı ile ilgili daha fazla bilgi sahibi olmak için Kan Uyuşmazlığı Nedir? başlıklı yazımızı da okuyabilirsiniz.