Babinski Refleksi: Nedir, Ne Zaman Görülür?

Bebeğinizin ayak tabanını okşadığınızda ayak parmaklarının yukarı doğru hareket ettiğini fark ederseniz şaşırmayın, bunu yapması yaşı itibariyle gayet normal. Halk arasında çok bilinmese de 2 yaşına kadar bebeklerin refleks olarak ayak baş parmağını yukarı kaldırması, Babinski refleksi olarak tanımlanarak normal kabul edilir. Ancak 2 yaşından sonra bebekte bu refleksin hala bulunması ise bir merkezi sinir sistemi rahatsızlığının varlığına işaret ediyor olabilir. Babinski refleksi nedir, ne zaman görülür? gibi birçok sorunun cevabını yazımızda bulabilir, bebeğinizin gelişim takibini yapabilirsiniz. Ayrıca 0-24 ay arasında bebeğinizin fiziksel gelişimi hakkında bilgi sahibi olmak ve yaşadığı değişimi takip etmek için İlkadımlarım Gelişim kategorisindeki içeriklerimizden yararlanabilirsiniz.

Babinski Refleksi Nedir?

Bebeğinizin doğumundan sonraki büyüme sürecinde birçok refleksinin olduğunu öğreneceksiniz. Bunlardan birini ayaklarını yıkarken veya güldürmek için ayaklarını gıdıklarken bebeğinizin ayak parmaklarını yelpaze gibi açması şeklinde görebilirsiniz. İşte bu fark ettiğiniz harekete Babinski refkeksi denir.  

Babinski refleksi, bebeklerde ayak tabanına yapılan bir uyarıya verilen otomatik bir tepkidir. Bu refleks, genellikle bebeğin ayağının alt kısmına hafifçe bir nesneyle dokunulduğunda ortaya çıkar. Dokunulan bölgeye göre bebeğin ayak başparmağı yukarı doğru kalkarken, diğer parmakları yelpaze gibi açılır.

Nörolog Joseph Babinski tarafından 1896'da tanımlanan Babinski refleksi, o zamandan beri dünyada standart nörolojik muayeneye dahil edilmiştir. Babinski refleksinin var olup olmadığını anlamak için karmaşık ekipmanlar olmadan kolayca yapılabilen Babinski refleks testi, 100 yıldan daha eski olmasına rağmen hala önemli ve yaygın olarak kullanılan bir nörolojik testtir.  Refleksin varlığının tespiti için uygulanan  test, sağlık uzmanlarının bebeğin beyni ve omuriliğinin nasıl iletişim kurduğu hakkında daha fazla bilgi edinmesine yardımcı olmaktadır.

Babinski Refleksi Bebeklerde Ne Zaman Görülür ve Ne Zaman Kaybolur?

Babinski refleksi 2 yaşına kadar bebeklerde görülen normal reflekslerden biridir. Ayak tabanına yapılan baskı sonucu parmaklarını yelpaze gibi açan bebeklerde bu refleksin 2 yaşından sonra görülmemesi beklenir. Bebeklerde Babinski refleksi genellikle 12-18 ay arasında kaybolur. Eğer bu refleks daha uzun süre devam ederse, nörolojik bir değerlendirme yapılması gerekebilir.

Babinski refleksinin belirtisi genellikle bebekler 2 yaşına geldiğinde kaybolur. Ancak bu durum, bazı bebeklerde daha erken ya da geç kaybolabilir. Refleksin 2 yaşından sonra kaybolmasıyla birlikte çocuk ayak parmaklarının altına dokunulduğunda artık parmaklarını normal bir refleks olarak aşağıya doğru kıvırır.

Babinski Refleksi Neden ve Nasıl Test Edilir?

Babinski refleksinin 2 yaşından büyük bir çocukta veya bir yetişkinde görülmesi, genellikle beyin ve omuriliği içeren merkezi sinir sistemi bozukluğunun bir işareti olarak kabul edilir. Bu durum, merkezi sinir sisteminin hareketi kontrol eden kısmında yani beyin ve omuriliğin motor sistemlerinde hasar olduğunu gösterir.

Özellikle nörolojik değerlendirmelerde kullanılan bir test olan Babinski refleksi testinin amacı, merkezi sinir sistemi hakkında bilgi vermektir. Babinski refleksi testiyle, beyinden omuriliğe giden ve hareketleri kontrol etmeye yardımcı olan sinir yolunda işlev bozukluğu olup olmadığı tespit edilir.  

Peki Babinski refleksi nasıl test edilir? Babinski refleksinin test edilmesi basit bir aletle, kolay ve hızlı bir şekilde gerçekleştirilir. Babinski testini yapmak için doktor, hastanın ayağının altını çubuk gibi bir alet kullanarak uyarır. Alet ayağın taban kısmında, topuktan başlayıp ayak küçük parmağa ve ardından başparmağa doğru ilerletilir. Muayene edilen kişinin Babinski refleksi testine verdiği tepkiye göre nörolojik değerlendirmesi yapılır.

Babinski Refleksinde Anormal Durumlar

Babinski testi, 2 yaşından daha büyük çocuklarda ve yetişkinlerde, beyinden omuriliğe giden ve hareketleri kontrol etmeye yardımcı olan sinir yolundaki sorunların değerlendirilmesi için kullanılır. Test ile Babinski refleksinde anormal durumların olup olmadığı tespit edilir.

2 yaşından daha büyük çocuklarda ve yetişkinlerde, Babinski testinde ayak hareketsiz kalırsa veya ayak parmakları aşağı doğru kıvrılırsa, genellikle nörolojik sorun yok demektir. Ancak eğer test sırasında muayene edilen kişinin ayak başparmağı yukarı doğru hareket eder ve diğer ayak parmakları yelpaze gibi açılırsa, bu durum Babinski refleks testinin pozitif olduğu ve kişide nörolojik bir sorun olduğu anlamına gelebilir.

2 yaşından sonra çocuklarda ve yetişkinlerde Babinski refleksine neden olan merkezi sinir sistemi rahatsızlıkları ve Babinski refleksindeki anormal durumlar arasında şunlar olabilir;

• Merkezi sinir sistemi lezyonları
• Beyin tümörü
• Beyin ve omuriliği kaplayan zarların enfeksiyonu olan menenjit
• Beyinde viral enfeksiyon
• Omurilik yaralanması, zedelenmeleri
• Felç
• Multipl skleroz
• B12 vitamini eksikliği

Bu nörolojik sorunlarından birinden şüphelenilmesi halinde doktor tarafından Babinski testi kullanılabilir. Doktorlar, daha karmaşık tanı testleri istemeden önce hızlıca kontrol imkanı vermesi nedeniyle Babinski testini uygulayabilir.

Hangi Yaş Grubunda Görülür?

Genellikle 0-2 yaş arasında bebeklerde görülen ve ayak tabanına dokunulduğunda ortaya çıkan doğal bir refleks olan Babinski, farklı yaş gruplarında da görülebilir.  Buna göre;

• Yenidoğanlar ve Bebekler (0-2 Yaş): Pozitif Babinski refleksi yenidoğanlarda ve küçük bebeklerde normal bir durumdur. Bebeklerin sinir sistemleri henüz tam olgunlaşmadığı için, ayak tabanına uygulanan uyaran sonucu ayak başparmağı yukarı doğru kalkar, diğer parmaklar yelpaze gibi açılabilir.
• Çocuklar ve Yetişkinler (2 Yaş ve Üzeri): Babinski refleksi genellikle 2 yaş civarında merkezi sinir sistemi olgunlaşmasıyla kaybolur. Bu süreçte çocuğun, ayak tabanına uyaran uygulandığında başparmak aşağı doğru bükülür. Ancak eğer çocukta Babinski refleksi görülürse bu genellikle anormal bir durumdur ve merkezi sinir sistemi ile ilgili bir problemi işaret edebilir.

Eğer bebeğinizde Babinski refleksi 24. ayından sonra da devam ediyorsa, bir nöroloğa danışmanız önemlidir. Ancak unutmayın ki Babinski refleksi, nörolojik bir sorunla ilgili tanı koymak için tek başına yeterli değildir. Doktorunuz, diğer bulguları da değerlendirerek bir teşhis koyacaktır.

Babinski refleksi nedir, ne zaman görülür? konusunda edindiğiniz bilgilerin yanı sıra bebeğinizin ilk yılındaki gelişimi hakkında fikir sahibi olmak için Bebeğinizin Gelişim Tablosu başlıklı yazımıza tıklayabilirsiniz.