Bir anne adayı için hamileliğiyle ilgili en heyecan verici anlarından biri, bebeğinin kalbinin atışını duyduğu o ilk andır. Hamileliğiniz hatta hayatınız boyunca büyük ihtimalle siz de bebeğinizin kalp atışlarını ilk kez duyduğunuz o anı hiç unutamayacaksınız. Bebeğinizin varlığının ilk kanıtı olan ve aranızdaki ilk bağı oluşturan bu sesi, doktor kontrollerinde duymak size heyecan ve mutluluk verecek. Peki o değerli sesi ilk kez ne zaman duyacaksınız? İşte hem bu zamanı hem de bebeğinizin karnınızda gelişirken kalbinin nasıl oluştuğu ve hangi hızda atması gerektiğiyle ilgili pek çok detayı, yazımızı okuyarak öğrenebilirsiniz. Bebeğinizin büyümesi, gelişimi ve sağlığı hakkında önemli bilgiler veren ultrason terimlerinin anlamlarını öğrenmek için ise ‘Bebek Ultrason Terimleri Nelerdir?’ yazımıza tıklayabilirsiniz.
Bebek Kalp Atışları İlk Kez Ne Zaman Duyulur?
Fetal kalp atış hızı, bebeğin rahimdeki kalp atışını ifade eder. Fetal kalp genellikle hızlı, tekrarlayan nabız atan veya dörtnala giden bir ses olarak tanımlanır. Fetal kalp hızı, bebek hızlı bir gelişim seviyesinde olduğundan genellikle normalden daha yüksektir.
Kalp atışları ilk olarak vajina yoluyla yapılan ultrasonla, genellikle gebeliğin 6. haftası tamamlandıktan sonra, ancak bazen 6. haftada da küçük bir titreme şeklinde tespit edilebilir. Fetal kalp atışı, kaliteli ve yüksek frekanslı vajina yoluyla yapılan ultrason ile gebeliğin 34. gününden yani yaklaşık 6 haftadan biraz daha az zamandan itibaren, baş-popo mesafesinin (CRL) 1-2 mm kadar az olması durumunda tespit edilebilir.
Gebelikte bebeğin kalp atışları bazen farklı haftalarda izlenebilir. Fetal kalp atışının duyulabileceği zaman her anne adayı için değişken olsa da genellikle 6.-7. haftalarda kalp atışı, ekranda son derece küçük bir titreme olarak görünür.
Çoğu ebeveynin hamilelik sırasında ilk duyulabilir kalp atışı olarak deneyimlediği ses, akustik Doppler veya Doppler fetal monitör olarak bilinen bir cihazdan gelir. Bebeğin kalbi 10. hafta civarında güçlendiği için gebeliğin 10. haftasından itibaren doppler aletleri ile bebeğin kalp sesleri çok daha net duyulabilir.
İşte sizin de muhtemelen bebeğinizin kalp atışlarını ilk kez duyacağınız en heyecan verici zaman, ultrason veya Doppler cihazının kullanılacağı rutin doktor kontrolü sırasında olacaktır. Bebeğinizin kalp atışını hemen hissetmiyorsanız da endişelenmeyin; bunun nedeni bebeğin pozisyonu veya kullanılan ekipmanın kalitesi olabilir.
Unutmayın ki her hamilelik benzersizdir ve bebeğin kalp atışlarının duyulma zamanı kişiden kişiye değişebilir. Bebeğin kalp atışları, kullanılan ultrason tekniğine ve annenin fizyolojik durumuna göre değişiklik gösterebilir. Bu nedenle, düzenli doktor kontrolleri ve profesyonel tıbbi değerlendirmeler büyük önem taşır.
Bebek Kalbi Ne Zaman Oluşmaya Başlar?
Bebeğin anne karnındaki oluşumu ve gelişimi mucizevi bir süreçtir. İşte bu sürecin en önemli dönüm noktalarından biri de kalbin oluşumudur. Bebeğin kalbi anne karnında gebeliğin erken dönemlerinde, yaklaşık 8-10 hafta içinde, temel yapısını tamamlar ve gebelik boyunca olgunlaşmaya devam eder.
Bebeğin kalbi hamileliğin 10. haftasının başına kadar tüm ana bileşenlerine sahip değildir. Kalp gelişimi, hamileliğin 6. haftasından başlayarak 4 haftalık bir süre içinde gerçekleşir. Böylece bebeğin kalbi hamileliğin 10. haftasında tamamen gelişmiş olur ve atmaya devam eder.
Bebek Kalp Atışlarının Hızı Ne Olmalıdır?
Gebelik boyunca değişkenlik gösteren bebek kalp atış hızı, hamileliğin ilk haftalarında genellikle düşük başlar ve hamilelik ilerledikçe artar. Normal fetal kalp hızı genellikle rahim içi dönemde dakikada 120 ila 160 atım (bpm) arasındadır. Yaklaşık 6. haftadan itibaren ultrasonla ölçülebilir ve normal aralık gebelik boyunca değişir. 10. haftada yaklaşık 170 bpm'ye çıkar ve daha sonraki süreçte yaklaşık 130 bpm'ye düşer. Sağlıklı fetüste kalp hızı genellikle düzenli olmakla birlikte, dakikada yaklaşık 5 ila 15 atışlık bir atım farklılığı olabilir.
Haftalara göre ortalama kalp atış hızı şu şekildedir;
- 5-6. haftaya kadar 110 bpm
- 9-10. haftaya kadar 170 bpm
- 14. haftaya kadar 150 bpm
- 20. haftaya kadar 140 bpm
- Doğuma yaklaşırken 130 bpm
Standart fetal kalp atış hızının ne olduğunu ve bunu ne zaman duymaya başlayacağınızı bilmek, hamileliğiniz ilerledikçe sizi daha iyi ve güvende hissetmenizi sağlayabilir. Doktorunuz düzenli doğum öncesi kontrollerde bebeğinizin kalp atış hızını ve genel sağlığını kontrol eder. Kalp atışı hem bebeğinizin büyümesini hem de sağlığını gösterir. Bebeğinizin gelişimi ve olması gereken kalp atış hızı hakkında doktorunuza danışabilirsiniz.
Kalp Atışlarının Duyulamadığı Durumlar
Eğer bebeğinizin kalp atışları beklenen haftada duyulamıyorsa, bu her zaman bir sorun olduğu anlamına gelmez. Yanlış hesaplanan gebelik yaşı, ultrason cihazının hassasiyeti veya annenin fizyolojik durumu gibi faktörler bu duruma neden olabilir. Doktorunuz durumu değerlendirip gerekli testleri yapacaktır. Bazı faktörler fetal kalp atışlarının duyulmasını zorlaştırabilir. İşte bu duruma neden olabilecek başlıca faktörler şunlardır;
- Gebelik gününün erken olması yani yanlış hesaplanan gebelik yaşı nedeniyle, bebeğin kalp atışlarının duyulması beklenenden daha geç olabilir. Özellikle son adet tarihi yanlış hesaplandıysa, beklenenden erken bir dönem olabilir. Bu durumda genellikle birkaç gün sonra tekrar ultrason yapılır.
- Boş gebelik ya da dış gebelik gibi durumlarda kalp atışı duyulmayabilir.
- Kalp atışı daha önce duyulmuşsa ve sonradan kaybolmuşsa, düşük durumu yaşanmış olabilir.
- Her ultrason cihazı, özellikle erken haftalarda bebeğin kalp atışlarını algılamakta yeterince hassas olmayabilir. Bu durumda birkaç hafta bekledikten sonra tekrar ultrason yapılabilir.
- Kalbin veya dolaşım sisteminin doğumsal anomalileri, kalp atışlarını etkileyebilir.
Eğer ultrason ile kalp atışlarını duymak zorlaşırsa, doktorunuz ek testler yapabilir. Beta HCG testi veya ilerleyen haftalarda fetoskop gibi alternatif yöntemlerle kalp atışları dinlenebilir.
Sıkça Sorulan Sorular
Fetal Kalp Hızını Etkileyen Faktörler Nelerdir?
Bebeğin fetal kalp hızını etkileyen bazı faktörler vardır. Bunlardan başında annenin sağlığı gelir. Hipertansiyon, diyabet veya tiroid bozuklukları gibi herhangi bir maternal durum fetal kalp atış hızını etkileyebilir. Bazı ilaçların yan etkileri ya da anne ve fetüsteki stres seviyeleri de kalp atış hızlarını etkileyebilir. Hamilelikte yoğun egzersiz bebeğin kalp atışlarını bir süreliğine uyarabilir.
Bebek kalp atışlarını evde dinlemek mümkün mü?
Fetal doppler, bebeğin kalp atışlarını ses olarak duymayı sağlayan taşınabilir bir ultrasondur. Taşınabilir Doppler cihazları ile bebek kalp atışlarını evde dinlemek mümkündür. Ancak bu cihazlar, profesyonel ultrason cihazları kadar hassas değildir ve bazen yanlış sonuç verebilir. Anne nabzı veya bağırsak sesleri, kalp atışı sanılabilir. Gereksiz endişeye kapılmamak için bu tür cihazları kullanmadan önce doktorunuza danışmalısınız.
Bebek kalp atışları hangi sıklıkla kontrol edilir?
Gebelikteki doktor kontrolü sırasında bebek kalp atışları izlenir. Kalp atışı ilk doktor muayenesinde kontrol edilir. Ardından da genellikle ayda bir yapılan doktor kontrolünde kalp atışı dinlenir. Özellikle riskli gebeliklerde veya şüpheli durumlarda, gerekirse haftada 2 kez doktor kontrol önerebilir. Doğum öncesi süreçte de kalp atışları bebeğin genel durumunu anlamak için düzenli olarak takip edilir. 28-36. haftalar arasında iki haftada bir, 36. haftadan sonra haftalık olarak bebeğin kalbi dinlenebilir.
Kalp atışlarının düzenli olmaması bir sorun mudur?
Gebeliğin erken haftalarında özellikle 6-10. haftalarda kalp atışının hafif dalgalı olması normaldir. Bebeğin uyuma veya hareket etme durumuna göre kalp hızı değişebilir. Geçici ritim bozuklukları, özellikle 2. trimesterde bazen olur ve çoğu zaman kendiliğinden düzelir. Çoğu geçici ritim bozukluğu tedavi gerektirmez. Ancak gebelik ilerledikçe kalp atışlarının düzenli hale gelmesi beklenir. Eğer bir sıkıntı hissedilirse tanı ve takip için Doppler ultrason ve Non-Stres Test (NST) ile izlenir. Özellikle kalpte yapısal bozukluk şüphesi varsa fetal ekokardiyografi yapılır. Anneye ait tiroid bozukluğu, lupus gibi durumlar da araştırılır. Teşhis ve tedavi sürecini en iyi değerlendirecek kişi doktor olacaktır.