Bebeklerde Göbek Deliği İltihabı: Nedir, Nedenleri ve Tedavisi

Bebeğinizin dünyaya gelişiyle birlikte beslenmesi ve uykusu kadar bakımına da özen göstereceğiniz günler başlar. Özellikle ilk 28 günü kapsayan yenidoğan döneminde olduğu gibi sonraki aylarında da bebeğinizin bakımında hassas olmanız gereken bazı noktalar var. Göbek deliğinin temizliği de işte bu konulardan birini oluşturur. Doğumdan sonra göbek kordonunun kesilmesiyle oluşan göbek deliğinin hem bu süreçte hem de sonrasında enfeksiyon kapmaması için bebeğinizin göbek bölgesine özel bir bakım uygulayabilirsiniz. Bebeklerde göbek deliği iltihabı nedir, nedenleri ve tedavisi hakkında merak ettiklerinizi bu yazımızda okuyabilir, göbek bakımı için neler yapmanız gerektiğini ise Göbek Bakımı Nasıl Yapılır? içeriğimizden öğrenebilirsiniz.

Göbek Deliği İltihabı Nedir?

Anne karnındayken bebek ile anne arasındaki ilişkinin sağlandığı tek yol göbek kordonudur. Bebeğin anne karnında büyüme ve gelişmesi için gerekli gıda maddeleri ve oksijeni, anneden alıp bebeğe getiren ve bebekte oluşan atık maddeleri tekrar anneye götüren göbek kordonu, doğumdan hemen sonra kesilerek bebeğin göbeğinde bağlanır. Kalan göbek kordonu kalıntısı ise birkaç hafta sonra düşer ve bebeğin göbeği olağan görünümünü alır. Bu şekilde göbek deliğinin oluştuğu bebekte hem bu süreçte hem de sonrasında bazı nedenlere bağlı olarak iltihaplanma görülebilir.

Göbek deliği iltihabı, her yaşta olabildiği gibi en sık yenidoğan bebeklerde sıklıkla görülen, göbek bölgesindeki cildin ve dokuların bakteriler tarafından enfekte olmasıdır. Tıbbi adı omfalit olan bu durum, bakterilerin büyümesine elverişli bir ortam sağlayan, yapısı gereği bakterilerin ve mantarların kolaylıkla çoğalabileceği bir yer olan göbek deliğindeki enfeksiyon nedeniyle oluşur.

Göbek Deliği İltihabı Nedenleri Nelerdir?

Bebeklerde göbek deliği iltihabının oluşmasına ortam hazırlayan pek çok faktör vardır. Bu nedenle yeni doğan bebeğinizin bakımında dikkat etmeniz gereken faktörlerden biri henüz düşmemiş olan göbek bağının ve göbek deliğinin temizliğidir. Yeni doğan bebeğinizin göbek bağının bakımını, bağ düşene kadar titizlikle yapılmanız, hatta göbek bağı düştükten sonra da göbek deliği temizliğine özenle devam etmelisiniz.

Özellikle yenidoğanlarda görülebilen göbek deliği iltihabının en yaygın nedenini yanlış ve eksik yapılan göbek bakımı oluşturur. Bunun dışında göbek deliği iltihabının bebeklerde görülme nedenleri arasında şunlar yer alır;

Hijyen Eksikliği: Göbek deliği iltihabı, genellikle hijyen eksikliği ve bakımın doğru yapılmaması nedeniyle ortaya çıkar. Göbek bölgesinin düzenli olarak temizlenmemesi ve kuru tutulmaması, bakterilerin çoğalmasına ve iltihaplanmasına zemin hazırlar.  

Deri Mantarı: Göbek bölgesinde oluşan iltihabın en yaygın nedenlerinden biri, göbek bölgesine bakteri bulaşmasıdır. Göbek deliğindeki bakteri veya mantar enfeksiyonu sonucu meydana gelen göbek deliği iltihabına özellikle Staphylococcus aureus ve Escherichia coli gibi bakteriler neden olur. Göbek bölgesinin nemli kalması bu bakterilerin üremesine ve dolayısıyla göbek deliği iltihabına neden olabilir.

Bağışıklık Sistemi Zayıflığı: Göbek deliği iltihabı riskinin en fazla olduğu bebekler arasında, düşük doğum ağırlıklı veya bağışıklık sistemi zayıf bebekler bulunur. Yenidoğanların bağışıklık sisteminin zayıf olması enfeksiyonlara yatkınlık oluşturur. Ayrıca prematüre veya düşük doğum ağırlıklı bebeklerin de bağışıklık sistemi tam olarak gelişmediği için göbek deliğinde enfeksiyon riski daha yüksektir.

Göbek Bağı Düşmesi Süreci: Göbek kordonu düşmeden veya düştükten sonra yetersiz hijyen, göbek kordonu bakımında yanlış veya zarar verici ürünlerin kullanılması bebeklerde göbek deliği iltihabına neden olabilir. Bu nedenlerden dolayı bebeğin göbek bağı düşerken veya düştükten hemen sonra küçük yaralar oluşabilir. Bu yaraya temiz bir şekilde bakım yapılmazsa enfeksiyona açık hale gelir ve bakterilerin göbek içine girmesini kolaylaştırır.

Bebek Bezi Teması: Bebek bezi, göbek bölgesini sürekli nemli tutarak bakteri üremesini kolaylaştırabilir. Nemli ortamın yanı sıra göbek bağının düşmesi sürecinde bezlerin yanlış bağlanması da bebeğin göbek deliğinde iltihap oluşturabilir.

Çevresel Faktörler: Doğum sonrası hastane enfeksiyonları, kalabalık ve hijyen koşulları yetersiz olan ortamlarda bulunma, bebeğin göbek deliğinde iltihap oluşma riskini artırabilir.

Bebeklerde göbek deliği iltihabının gelişmesini kolaylaştıran bu nedenlerin önüne geçmek için göbek bölgesinin temizliği ve hijyenine dikkat etmeniz ve nasıl bakım yapacağınız konusunda bilgi sahibi olmanız önemlidir.

Göbek Deliği İltihabı Belirtileri

Genellikle yanlış ve eksik yapılan göbek deliği bakımı nedeniyle oluştan göbek deliği iltihabının bebeklerde görülen belirgin belirtileri vardır. Göbek içinde ve çevresindeki deride kızarıklık, göbek etrafındaki ödemin artması, hassasiyet, göbekten akıntı gelmesi, yüksek ateş gibi belirtilerin detaylarını şunlar oluşturur;

Kızarıklık ve Şişlik: Göbek deliği iltihabı sonucunda ilk görülen belirtilerin başında, göbek bölgesi çevresinde kızarıklık ve şişlik gelir. Göbek çevresinde, özellikle göbek deliğinin hemen etrafında belirgin bir kızarıklık oluşur. Kızarıklık ile enfeksiyonun dokuya yayıldığını gösteren hafif bir şişlik de olabilir.

Ağrı ve Hassasiyet: Göbek deliği ve etrafında dokunulduğunda bebekte ağrı ve hassasiyet olduğu görülebilir. Göbek bölgesine dokunulduğunda bebek ağlayabilir, huzursuzlaşarak rahatsız olduğunu gösterebilir.

Akıntı: İltihapla birlikte göbek deliğinden sarı veya yeşil renkli, kötü kokulu bir akıntı gelebilir.

Kötü Koku: Göbek bölgesinden gelen kötü koku, enfeksiyonun işaretlerinden biridir.

Ateş: Enfeksiyon nedeniyle bebekte oluşan yüksek ateş, enfeksiyonun sistemik bir sorun haline geldiğini gösterebilir.

Kaşıntı ve Yanma: Göbek deliğinin iltihaplanmasının ardından oluşan kızarıklıkla birlikte göbek deliği veya çevresindeki dokularda kaşıntı veya yanma hissi de meydana gelebilir. 

Bebeklerde göbek deliği iltihabının oluşmasıyla birlikte ağrı ve hassasiyet nedeniyle uyku düzeninde bozulma ve beslenmede iştahsızlık da görülebilir. Eğer bebeğinizde bu belirtilerin olduğunu gözlemliyorsanız, profesyonel tıbbi destek almak için doktorunuza başvurabilirsiniz. Unutmayın ki belirtiler dikkate alınarak erken tedaviye başlandığında bebeklerde göbek deliği iltihabının ilerlemesi engellenebilir.

Göbek Deliği İltihabı Tanısı Nasıl Konur?

Göbek deliği iltihabı tanısı için ilgili uzman doktor bebekte görülen belirtileri inceler ve fiziki muayene yapar. Göbek deliği iltihabı teşhisi, genellikle bebeğin fiziki muayenesi ile konulur. Doktor, göbek bölgesini inceleyerek kızarıklık, şişlik ve akıntı olup olmadığını kontrol eder.

Tanı koymak için genellikle bu incelemeler yeterli olsa da, bazen fiziki muayene ile tanının kesinleştirilemediği durumlarda ve ayırıcı tanıdaki diğer sebeplerin dışlanması amacıyla, doktor tarafından kan testleri, filmler ve ultrasonografik inceleme istenebilir. Gerekli olması halinde akıntıdan alınan örnek kültür incelenerek, hangi bakterinin enfeksiyona neden olduğu belirlenebilir.

Göbek Deliği İltihabı Tedavisi

Bebeklerde göbek deliği iltihabı, belirgin belirtileri nedeniyle erken fark edildiğinde kolaylıkla tedavi edilebilen bir rahatsızlıktır. Bu nedenle bebeğe rutin yapılan bakımlarda göbek bölgesine özen göstermek ve göbekte iltihap oluşumuna dair gözlenen ilk belirtilerle birlikte doktora danışmak büyük önem taşır.

Doktorun yönlendirmesiyle birlikte bebeklerde göbek deliği iltihabı tedavisinde şu yöntemler uygulanabilir;

• Göbek bölgesini kuru ve temiz tutmak
• Doktor önerisiyle antiseptik solüsyonlarla düzenli temizlik yapmak
• Enfeksiyon ilerlediyse ve diğer dokulara yayıldıysa doktor önerisiyle ilaç tedavisine başlamak

Göbek deliği iltihabı tedavi edilmediği takdirde, hızla vücuda yayılabilir. Ancak erken teşhis ve tedavi edildiğinde ciddi komplikasyonlara yol açmadan iyileşme ihtimali çok yüksektir. Bu nedenle, bebeğinizde göbek deliği ile ilgili herhangi bir sorun fark ederseniz mutlaka çocuk cerrahisi uzmanına veya çocuk doktorunuza başvurmalısınız. Bebeğinizde göbek deliği iltihabı oluşması halinde, doktorunuzun önerdiği antiseptik solüsyonlarla düzenli temizlik yaparak, gerekli gördüğü ilaçları kullanarak ve düzenli kontrollere giderek tedavi sürecini destekleyebilirsiniz.

Yenidoğan bebeklerde göbek bağı normalde ilk 14 gün içinde düşer.  İşte bu dönemde bebeğinizin göbek bakımı için göbek bölgesini kuru ve temiz tutmaya, alt bezini göbek bağının üzerine gelecek şekilde bağlamamaya, göbek kordonu düşünceye kadar o bölgeye fazla dokunmamaya özen gösterebilirsiniz. Bebeklerde göbek deliği iltihabı nedir, nedenleri ve tedavisi hakkında öğrendiklerinizin dışında yenidoğan bebeğinizin bakımıyla ilgili daha detaylı bilgi için Yenidoğan Bebek Bakımı : Sevim Hemşire Anlatıyor içeriğimize tıklayabilirsiniz.