Bebeklerde Havale: Nedir, Belirtileri, Yüksek Ateş Düşürme

Çocukluk çağının sık görülen nörolojik durumlarından biri olan havale, anne babalar için endişe verici olmasının yanı sıra takip gerektiren bir konudur. Bebeklerde havale ateşli olabileceği gibi ateş dışı bir nedenle de gerçekleşebilir. Belirtilerin neler olduğunu bilip havale anında paniğe kapılmadan gerekli müdahaleyi yapabilmek için ebeveynlerin bilinçli ve özenli davranabilmesi büyük önem taşır. Bebeklerde havalenin nedenleri ile havale geçiren bebek için neler yapabileceğinizi Bebeklerde Havale: Nedir, Belirtileri, Yüksek Ateş Düşürme yazımızı okuyarak öğrenebilirsiniz.

Havale Nedir?

Tıp dilinde konvülsiyon olarak tanımlanan halk arasında nöbet ya da havale olarak bilinen durum, hastalığı değil, genel nörolojik bir olayı ifade eder. Havale, beyin hücrelerindeki anormal elektriksel aktivite sonucunda vücutta oluşan istemsiz hareketlerdir.

Beyin hücreleri arasında iletişim elektrik sinyalleriyle gerçekleşir, ancak bazen bu sinyaller normalden saparak kontrolsüz bir şekilde yayılabilir. Bu durum, bilincin ve kas kontrolünün kaybolmasına yol açabilir. Birdenbire başlayan, nefes almada güçlük, genellikle kontrolsüz kas hareketleri, bilinç kaybı ve kasılmalarla birlikte görülebilen havale, çeşitli sebeplere bağlı olarak yaşa göre değişiklikler göstererek ortaya çıkabilir.

Bebeklerde Havale Nedir?

Bebeklerde havale, ilk iki yaşta ani ve kontrolsüz kasılmalar veya sarsıntılarla kendini gösteren bir durumdur. Genellikle nörolojik problemlerden kaynaklansa da farklı nedenlerle oluşabilir.

İnsan beyni tüm vücudun merkezi komuta ve kontrol merkezi gibidir. Vücudun tüm hareketleri beyinden iletilen elektriksel uyarı sinyalleri tarafından üretilir ve kontrol edilir. Bebeklerde havale, beynin aniden işleyişini anlık olarak bozan anormal elektrik iletimleriyle dolup taşması sonucu ortaya çıkan bir tıbbi olaydır.

Bebeklerde Havale Belirtileri

Bebeklerde havale, oluş nedenine bağlı olarak çok çeşitli semptomlar gösterebilir. Bazı belirtiler kısa ve hafif olabileceği için ebeveynler tarafından fark edilmeyebilir. Ancak bazı belirtiler daha güçlü olabilir. Havale sırasında bebeğin bilinci kapanabilir, gözlerde kayma, titremeler, kollarında ve bacaklarında kasılmalar görülebilir. Kasların ani ve kontrolsüz bir şekilde kasılması, genellikle bacaklardan başlayıp tüm vücuda yayılabilir. Havale sırasında bebeğin solunum hızı artabileceği gibi cildi soluk veya mavimsi renk alabilir.

Genellikle havale geçiren bebekte şu belirtiler görülebilir;

• Havale geçiren bebeğin vücudu aniden ve kontrolsüz bir şekilde kasılabilir.
• Gözlerde aşağı doğru kayma veya titreme oluşabilir.
• Solunumu düzensiz olabilir, nefes alma hızı artabilir veya solunum durabilir.
• Kolları ve bacakları ani ve kontrolsüz şekillerde hareket edebilir.
• Bebek havale sırasında gözlerini belirli bir noktaya sabitleyerek bakabilir.
• Bilinci kapanıp tepki ve cevap veremez hale gelebilir.
• Havale geçiren bebeklerin bazıları idrar veya dışkı kaçırabilir.

Bebeklerde Havale Nedenleri

Havale genellikle yaşamın ilk yıllarında, bir hastalığın seyri sırasında veya sonucunda ortaya çıkabilir. Bebeklerde ateşin neden olduğu nöbetlere ateşli havale denir. Çocukluk çağında sıkça görülen ateşli havaleler, vücut sıcaklığının hızla yükselmesine yanıt olarak oluşur. Bu durum genellikle enfeksiyonlara bağlı olarak çocuğun ateşinin hızla yükselmesiyle tetiklenir. Ateşli havaleler çoğunlukla kısa sürelidir ve birkaç dakika içinde sona erer. Bebeklerde havale, genellikle vücut ısısındaki anormal artış sonrası ortaya çıksa da beyin travması, enfeksiyonlar gibi durumlar neticesinde de gerçekleşebilir.

Bebeklerde havale, ateşli olabildiği gibi ateşsiz yani soğuk havale şeklinde de görülebilir.  Hiç ateş olmadan oluşan nöbetler, ateşsiz havale olarak kabul edilir. Kan şekerinin düşmesi, kanda kalsiyum eksikliği, kafa travması, kanama, epilepsi gibi bir hastalık soğuk havalenin nedenleri arasında yer alabilir.

Bebeklerde havale nedenleri arasında şunlar bulunabilir;

Yüksek Ateş: Bebeklerde sıklıkla görülen ateşli havaleler, vücut sıcaklığının ani yükselmesine tepki olarak ortaya çıkar.

Enfeksiyonlar: Özellikle viral veya bakteriyel menenjit gibi üst solunum ve beyin enfeksiyonları, bebeklerde havalelere neden olabilir.

Doğumda Oksijen Azalması: Bebeğin doğum sırasında oksijen azalması yaşaması, nörolojik havaleler yaratabilir.

Zehirlenme: Bebekler ilaç, kimyasal veya diğer maddeler nedeniyle zehirlenme sonucu havale geçirebilir.

Baş Yaralanmaları: Bebeklerdeki baş yaralanmaları, kafa travması sonucu nörolojik hasara ve havalelere neden olabilir.

Nörolojik Bozukluklar: Beyindeki anormallikler, doğumsal nörolojik problemler veya genetik faktörler nedeniyle bebeğin nörolojik sistemde anormallikler, havalelere yol açabilir.

Metabolik Bozukluklar: Bebeğin doğuştan metabolizma ile ilgili sorunları havaleleri tetikleyebilir.

Elektrolit Dengesizlikleri: Sodyum, potasyum, kalsiyum gibi elektrolitlerin dengesizliği, vücuttaki kimyasal dengesizlikler sonucu havalelere yol açabilir.

Her ateşi olan çocukta havale görülmeyebilir. Ateşli dönemde ateşli havale görülmesi için ailevi yatkınlık, genetik faktörler ve ateşin ani ve hızlı bir şekilde yükselmesi gerekir. Ateşli havalede genetik yatkınlığın önemli olduğu düşünülmektedir. Aile bireylerinde ateşli havale öyküsü olan bebeklerde risk daha yüksek olabilir.

Bebeklerde Havale Nasıl Geçer?

Bebeklerde havale genellikle birkaç dakika sürer ve kendiliğinden geçer. Hemen hemen her bebek havaleden sonra eski haline döner. 

Peki bebeğiniz havale geçirirken nasıl davranmalısınız? Her şeyden önce havale geçirirken bebeğinizi güvende tutmak yapabileceğiniz en önemli harekettir. Havale sırasında bebeğinizin hareketlerine engel olmamaya çalışıp sakin kalarak onu güvenli bir yere yatırabilirsiniz. Havale geçirirken genellikle bilincini kaybedeceği için bebeğinizi kendine getirmeye ya da ağzını zorla açmaya çalışmamalısınız. Eğer kusuyorsa yavaşça bir yana doğru yatırarak nefes borusunun açık kalmasını sağlayabilirsiniz. Bu, havale sırasında ağızda birikmiş sıvıların akciğerlere gitmesini önleyebilir.

Endişe ve korku verici olsa da genellikle havalenin birkaç dakika içinde kendiliğinden geçip duracağını unutmadan sabırla beklemeye özen gösterin. Havalenin ne kadar sürdüğü durumun riskini tespit etmek açısından önemli bir detaydır. Havalenin ne zaman başladığını ve ne kadar sürdüğünü not etmeye çalışın. Bu bilgiyi sağlık uzmanına vermeniz, doğru tanı ve tedavi için yardımcı olabilir. Havale sonrasında en kısa sürede doktorunuza bilgi verin, doktorun uygun görmesi halinde ise en yakın zamanda bebeğinizi kontrole götürün.

Bebeklerde Havale Tehlikeli mi?

Bebeklerde havale çoğunlukla tehlikeli olmayan bir durumdur. Genellikle yaşamı tehdit etmese de havale sırasında bebeğin görüntüsü anne babalar için endişe verici olabilir. Ama genelde kısa süren, komplike olmayan havalelerin beyinde kalıcı hasar bırakmadığı kabul edilir.

Havale sırasında bebeğin güvenliğini sağlamak ve daha ciddi bir tıbbi durumun işareti olabilecek diğer belirtileri gözlemlemek oldukça önemlidir. Özellikle bebekte havale 10 dakikadan fazla sürdüyse, tekrarlandıysa, ciddi bir enfeksiyonla beraber görüldüyse mutlaka doktora danışılmalıdır.

Ne Zaman Doktora Gitmeliyim?

Havale geçiren bebeklerde bazı durumlarda hemen doktora götürmek gerekebilir. Eğer bebeğiniz havale geçirirken şunlardan bir ya da birkaçı yaşandıysa çok zaman kaybetmeden doktora gitmelisiniz;

• Havalenin 5 dakikadan uzun sürmesi
• Bebeğin nefes almakta zorluk çekmesi
• Dudaklarında, dilinde veya yüzünde mavimsi bir renk oluşması
• Nöbetten sonra birkaç dakikadan fazla bilinçsiz kalması
• Nöbet öncesinde veya sırasında düşerek kafasını şiddetli vurması
• 24 saat içinde birden fazla havale geçirmesi

Bebekte havalenin nasıl yaşandığını detaylarıyla bilmek, tedavi süreci ve yönetimi konusunda fayda sağlayabilir. Havalenin nasıl bir seyir izleyeceği, tekrar riski ve tedavi gerekip gerekmediği bu bilgilere dayanılarak kararlaştırılır. Bu nedenle havale anında iyi gözlem yapıp, doktora götürmeyi gerektiren hallerin yaşanması halinde, bebeği mutlaka bir sağlık uzmanına ya da en yakın acil servise götürmek doğru olacaktır.

Bebeklerde ateş yükselmesi, aileler tarafından kontrol edilmesi gereken durumlardan biridir. Peki, bu durumda doktora gitmeden önce evde alınabilecek önlemler nelerdir? Bebeklerde ateş sınırı kaç olmalıdır? Konuyla ilgili merak ettiklerinizi Bebeğinizin Ateşi mi Var? başlıklı yazımızdan öğrenebilirsiniz.