Yenidoğanda Hıçkırık Neden Olur, Nasıl Geçer?

Bebeğiniz, dünyaya gözlerini açıp da alışmaya çalıştığı yeni doğan döneminde, günün belli zamanlarında hıçkırıyor olabilir. Aslında belki de siz bu küçük ve ritmik hıçkırıklara bebeğiniz karnınızda olduğu zamanlardan da alışık olabilirsiniz. Çoğu bebek anne karnında olduğu gibi yeni doğan döneminde de sık sık hıçkırabilir.  İlk başlarda sevimli görünse de bunun neden olduğunu sorgulayabilirsiniz. Bu merakınızı gidermek için yazımızı okuyarak ‘Yenidoğan hıçkırığı neden olur?’ sorusunun yanıtı ile ‘Yenidoğan bebeği hıçkırık tutunca ne yapmalı?’ konusundaki önerileri öğrenebilirsiniz.

Yenidoğan Bebekler Neden Hıçkırır?

Yenidoğan bebeklerde hıçkırığın nedenlerini öğrenmeden önce hıçkırığın ne olduğu hakkında kısaca bilgi sahibi olmanızda fayda var. Hıçkırık, göğüs ve karın arasındaki ince kasın yani diyaframın istemsiz olarak kasılıp gerilmesiyle oluşur. Solunum kaslarının güçlü bir şekilde kasılmasından hemen sonra ses tellerinin aniden kapanmasıyla ortaya çıkan istemsiz bir reflekstir. Bu refleks en çok yeni doğanlarda görülür ve zamanlarının yüzde 2,5 kadarını hıçkırarak geçirirler. Daha sonra bebeklik döneminde hıçkırık azalır ve sonraki yıllarda ara sıra kısa sürelerde tekrarlanır.

Yenidoğan bebeklerde hıçkırığın tam olarak neyden kaynaklandığı konusunda bir netlik olmasa da 1 yaşına kadar bebeklerde, özellikle yeni doğanlarda, beslendikten hemen sonra hıçkırık sık görülür. Genellikle beslendikten sonra ortaya çıkması nedeniyle tetikleyici faktörlerin şunlar olabileceği düşünülmektedir;

• Bebeğin çok fazla beslenmesi
• Bebeğin çok hızlı beslemesi
• Bebeğin beslenirken çok fazla hava yutması

Bebekler yemek yerken aşırı beslenir veya havayı yutarsa, bu midenin genişlemesine ve diyaframa sürtünmesine bağlı olarak hıçkırık oluşturabilir. Uykuda da devam edebilen hıçkırık, yeni doğan bebeklerde genellikle beslenme sırasında veya sonrasında dik oturmaları gerektiğinin, beslenmenin daha yavaş olması gerektiğinin veya beslenmeden önce veya sonra rahatlamak için daha fazla zamana ihtiyaç duyduklarının bir anlamda işaretidir.

Bazen yeni doğan bebekler, beslenme sırasında hıçkırır. Böyle bir durumda beslenmeye ara vermeniz gerekebilir. Uzmanlar, eğer hıçkıran bebek yemek yerken öksürmeye veya yutma güçlüğü çekmeye başlarsa, hıçkırık geçene kadar beslemeye ara vermeyi önerir.

Yenidoğan Hıçkırık Normal mi?

Yeni doğan bebeklerde hıçkırık, ilk birkaç ay çok daha fazla bir şekilde sürebilir. Tıpkı hapşırma ve öksürük gibi kontrol edilemeyen bir refleks olan hıçkırık, bebeklerde daha çok beslenmeden sonra görülür.

Bebeğiniz yeni doğan döneminde sık sık hıçkırıyorsa bunun bir sağlık sorunu olduğundan endişelenebilirsiniz. Bunun herhangi bir neden olup olmadığını merak edebilirsiniz. Endişe etmeyin çünkü bebek hıçkırıkları çok yaygındır ve normalde bir sorun belirtisi değildir. Özellikle yeni doğan bebeklerde sık görülür ve bu durum aslında ebeveynlerin düşündüğü gibi bebekleri rahatsız etmez. Ayrıca hıçkırmakla bebek herhangi bir acı da hissetmez.

Yeni doğan bebeklerin çoğu sık hıçkırır, bu da aslında bebeğin sağlıklı olduğunun ve iyi geliştiğinin bir işareti olabilir.  Clinical Neurophysiology'de 2019 yılında yapılan bir araştırmaya göre, yenidoğan hıçkırıklarının bebeklerin nefeslerini düzenlemeyi öğrenmelerine yardımcı olabileceğini düşündürmektedir. Araştırmada, yeni doğmuş bir bebeğin her hıçkırdığında, nefesini nasıl düzenleyeceğini öğrenmesine yardımcı olabilecek büyük bir beyin sinyali dalgasını tetiklediği belirtilmektedir.

Yenidoğan Bebekte Hıçkırık Nasıl Geçer?

Bebekler genellikle hıçkırıklarından rahatsız olmaz. Bir hıçkırık nöbeti de yaklaşık 5-10 dakika içinde kendiliğinden geçer ve tedavi etmeyi gerektirmez.  Çoğu bebek, herhangi bir özel bakım veya tedavi olmaksızın birkaç dakika sonra hıçkırmayı bırakır. Ancak sizin için bu süre rahatsızlık veriyorsa ya da bebeğinizin hıçkırıklarından endişe ediyorsanız, hıçkırıkları durdurabilecek bazı yöntemleri deneyebilirsiniz.

Yenidoğan Bebeği Hıçkırık Tutunca Ne Yapmalı?

Yenidoğan bebeğinizin hıçkırıklarını daha erken durdurmaya veya tamamen önlemeye yardımcı olabilmek için şunları uygulayabilirsiniz;

• Beslenme sırasında bebeğinizin gazını çıkarın. Bebekler, midelerini tahriş eden fazla gazı olduğu için beslenme sırasında hıçkırmaya başlayabilir. Emziriyorsanız pozisyon değiştirmeden önce bebeğinizin gazını çıkarma molası verin.
• Bebeğinizin sırtını ve karnını ovabilirsiniz. Bebeğinizi kucağınıza veya omzunuzun üzerine dik bir şekilde oturtun ve sırtını hafifçe ovun veya hafifçe vurun. Dik tutup ve sırtlarına hafifçe vurmak bebeğinizin rahatlamasına, diyaframını gevşetmesine ve hıçkırmayı durdurmasına yardımcı olabilir.
• Bebeğinizi daha yavaş beslenmeye özen gösterin. Bebeğinizin beslenme sırasında hıçkırması, onu çok hızlı beslediğinizin bir işareti olabilir. Yavaş beslemek, bebeğinizin hıçkırma olasılığını azaltabilir.
• Bebeğinizi sakinken beslemeye çalışın. Bebeğiniz çok acıkmadan ve huysuzlanıp ağlamaya başlamadan onu beslemeye çalışın.
• Eğer bebeğinizi emziriyorsanız, bebeğinizin tüm meme ucunu uygun şekilde kavradığından ve hava yutmadığından emin olun.
• Emzirirken besleme pozisyonlarını değiştirebilirsiniz. Daha dik bir pozisyonda beslemeyi deneyebilirsiniz.
• Eğer bebeğinizi biberonla besliyorsanız, beslemeden önce emzikteki havayı azaltın. Hava hıçkırmayı tetikleyebilir. Emzirirken biberonunun meme ucunun tamamen sütle dolu olmasına dikkat edin.
• Biberon kullanırken bebeğiniz için doğru meme boyutunu almaya özen gösterin. Biberondaki meme başının sütün akışının bebeğiniz için çok hızlı veya çok yavaş olmadığından emin olun.

Halk arasında bebeklerde hıçkırığı kestiğine inanılan bazı yöntemler vardır. Bebeği korkutup ürkütmek, gözbebeklerine bastırmak, bıngıldağını itmek, limonlu su içirmek, dilini çekmek bebeklerde hıçkırığı kesmek için çözüm değildir.  Bu yöntemleri uygulayıp hıçkırığı iyileştirmeye çalışmayın, çünkü bunlar bebeğinize zarar verebilir.

Ne zaman bir doktora görünmeliyim?

Genelde hıçkırık yeni doğan bebekler için sağlık sorunu oluşturmasa da bazı durumlarda doktora başvurmak gerekebilir. Bazen hıçkırığa, kusma gibi durumlar da eşlik edebilir. Bebeğin 24 saatten uzun süren hıçkırıkları varsa, acı çekiyor gibi görünüyorsa, hıçkırık uykularını veya davranışlarını etkiliyorsa doktordan bilgi alınabilir.

Bebeklerde sık hıçkırık gastroözofageal reflü hastalığının bir belirtisi olabilir. Bebeğin beslenmesine bağlı nedenlerin yanı sıra bebek hıçkırığına neden olabilecek sebeplerden biri de halk arasında reflü olarak da bilinen gastroözogafeal reflü (GÖR) hastalığıdır. Hıçkırık tek başına reflü hastalığının belirtisi olmamakla birlikte, reflüyle ortaya çıkabileceği de unutulmamalıdır.

Bebekte stres ve huzursuzlukta artış olduğu, kusma gibi problemlerin eklendiği durumlarda ise hıçkırığın nedenini anlamak için doktora başvurulmalıdır. Ayrıca, çok uzun süren hıçkırıklar altta yatan daha ciddi bir tıbbi duruma işaret edebilir. Tüm bu durumlarda bebeğinizi bir doktor tarafından kontrol ettirebilirsiniz.

Bebeklerin doğumdan sonraki ilk 28 günü yenidoğan dönemi olarak kabul edilir. Gelişmiş bir bağışıklık sistemine sahip olmadan doğan bebeklerin bu dönemde hem beslenmesine hem de bakımına daha fazla özen göstermek gerekir. Bebeğinizin bu dönemdeki bakımının nasıl olması gerektiğiyle ilgili ipuçlarını Yenidoğan Bebek Bakımı başlıklı yazımızı okuyarak ve İlkadımlarım Akademi’de yer alan Yeni Doğan Bebek Bakımı videoyu izleyerek öğrenebilirsiniz.