1 Yaşından Sonra Bebeklerin Bağışıklık Sistemi
Dünyaya gelişmemiş bir bağışıklık sistemi ile gelen bebeklerde 1 yaşına kadar olduğu gibi 1 yaşından sonra da bağışıklık sistemini güçlendirmek oldukça önemli. 1 yaşındaki bebeklerde bağışıklık sisteminin güçlü olması, onlar için bir anlamda koruyucu kalkan görevi görüyor. 1 yaşından sonra bebekler yürümeye başlıyor. Yani bu da demek oluyor ki ulaşabildiği yerlere uzanıyor, dış dünya ile iletişime giriyor ve dokunma duyusuyla keşfediyor. Mikroplara en çok maruz kalınan bu dönemde, bebeğinizi enfeksiyondan koruyan bağışıklık sistemine ihtiyacı bulunuyor.
1 yaş bebeklerin bağışıklık sistemi nasıl güçlenir?
Bağışıklık sistemi güçlü olan bebeğinizin ritmi de gün içinde devam eder. Bebeğinizin günlük ritminde beslenme, oyun ve uyku rutinlerinin devam etmesi onun gelişimine doğrudan etki yapar. 1 yaşındaki bebeklerde bağışıklık sistemini destekleyen rutinlerin başında beslenme gelir.
Zengin içeriğiyle bebeğiniz için en iyi besin, anne sütüdür. Anne sütünün içindeki vitamin ve mineraller, bebeğinizin bağışıklığını güçlendirir. 1 yaşından sonra da bebeğinizin bağışıklığının desteklenmesi ve ritminizin devam etmesi için onu anne sütü ile beslemeye devam etmelisiniz. Eksikliği ya da yokluğunda ise doktorunuzun tavsiyesiyle ayına uygun çocuk devam sütü ile bebeğinizin beslenmesini destekleyebilirsiniz.
Aptamil 4 Çocuk Devam Sütünü 1 yaşından sonra doktorunuza danışarak anne sütünün hiç verilemediği veya yetersiz olduğu durumlarda kullanabilirsiniz. Kanıtlanmış prebiyotikler içeren Aptamil Çocuk Devam Sütü'nün içeriğindeki D vitamini, bebeğinizin bağışıklık sisteminin normal işlevini destekler.*
Aptamil ile bebeğinize sağlayacağınız destekler hakkında daha fazla bilgi almak için Aptamil Bağışıklığı Nasıl Destekler? yazımızı okuyabilirsiniz.
1 yaşındaki bebeklerde bağışıklık sistemini destekleyen diğer rutinler oyun ve uykudur. Beslenme sıklığı ve düzenini oluşturmak kadar oyun ve uykunun da gün içinde düzenli şekilde tekrarlanması bebeklerin gelişimine olumlu katkı yapar. Bebeğiniz uyurken bazı bağışıklık hücreleri aktifleşir ve yine uyku sırasında bebeğinizin vücudundaki iyileşme hızlanır. Bebeğinizin zihinsel ve fiziksel gelişimi açısından en önemli rutinlerinden biri de oyundur. Ayına uygun oyunlar ile geçireceğiniz keyifli zamanlar sayesinde bebeğinizin gelişmesine destek olabilirsiniz. Bebeklerde beslenme rutini, uyku düzeni ve oyun zamanı hakkındaki daha fazla bilgiyi “Bebeklerde Rutin Oluşturmanın Önemi” başlıklı yazımızdan alabilirsiniz.
Bebeğinizin bağışıklığını desteklerken beslenmesinde vitamin ve mineral gibi içeriklerin yer almasına dikkat etmelisiniz. İşte 1 yaşındaki bebeklerde bağışıklık güçlendirmeye yardımcı olan bu gıdalar ve bu gıdaların içerikleri hakkında size önemli tüyolar;
Prebiyotikler
Bebeklerin bağışıklık sisteminin hemen gelişmeye başlamasını sağlayan en önemli etmen anne sütüdür. Anne sütünde bulunan üstün içerikler ve prebiyotikler sayesinde, bebeklerin tüm besinsel ihtiyacı karşılanırken, hastalıklara karşı korunma seviyesi de artar. Eksikliğinde ya da yokluğunda ise doktora danışarak çocuk devam sütleri ile beslenmesini destekleyebilirsiniz.
Yapılan bazı çalışmalar göstermiştir ki probiyotikler ve prebiyotikler, doğrudan ve dolaylı olarak mikrobiyota ve bağışıklığı düzenleyebilir, bağırsak mikroorganizma dengesinin korunmasında ve bağışıklık tepkisinin düzenlenmesinde önemli bir rol oynar (1). Prebiyotikler, yararlı bakteriler için besin görevi görür. Yani yararlı bakterilerin doğal olarak çoğalmasını sağlar, bebeklerin bağırsaklarında bulunan yararlı bakterilerin sayısının ve aktivitesinin artmasına destek olur (2). Aynı zamanda zararlı bakterilerin bağırsağa yerleşmesini önlerler. Bu nedenle de prebiyotikler, bağışıklığı destekleyici özelliğe sahiptir.
Prebiyotikler, bağırsak mikroflorası üzerinde köklü bir pozitif etkiye sahip olan diyet lifleridir. (3). Sindirime yardımcı olan maddelerin üretilmesinde de yine prebiyotikler devrededir. Böylece sindirim sistemini de düzenlenmiş olurlar Prebiyotikler aynı zamanda, bebekleri alerji riskinden korurlar Prebiyotikler aynı zamanda bağırsak mikrobiyotasının dengeli büyümesini teşvik ederek alerjik hastalıkları önleyici gıda bileşenleridir (4). Ayrıca, B ve K vitaminlerinin yanında, kalsiyum ve magnezyum gibi minerallerin vücuttaki emilimini arttırır.
Bebeklerin bağışıklık sistemini destekleyen prebiyotik içeren gıdalar, ek gıda döneminden başlayarak bebeklerin ayına uygun olarak öğünlerine dahil edilebilir. Prebiyotikler doğal olarak şu besinlerde bulunur;
- Muz
- Soğan
- Domates
- Kuşkonmaz
- Hindiba
- Sarımsak
- Enginar
Demir
Demir, vücudun etrafında oksijen taşıyan kırmızı kan hücrelerinin protein oluşumunda önemli bir rol oynar. Bebekler için normal bilişsel gelişimi destekleyen demir eksikliği 1 yaşındaki bebeklerde bağışıklık sistemini etkileyebilir. Düzenli olarak yeterince demir almayan bebeklerin bağışıklık sistemi daha zayıf olabilir. Bu da enfeksiyona yakalanma ihtimalini yükseltebilir. Yeni yürümeye başlayan bebekler, bir yetişkinin ihtiyaç duyduğundan 5 kat daha fazla demire ihtiyaç duyar. Kırmızı et veya kayısı gibi demir yönünden zengin besinler, bu ihtiyacı karşılamak için mükemmel seçeneklerdir. Bebeğinizin öğünlerinde demir yönünden zengin şu besinleri kullanabilirsiniz;
- Et (özellikle kırmızı et)
- Karaciğer (Yüksek dozda A vitamini almamak için en fazla haftada bir)
- Fındık
- Kuru kayısı ve kuru meyveler
- Kahverengi pirinç gibi tahıllar
- Zenginleştirilmiş kahvaltılık tahıllar
- Ispanak, kıvırcık ve lahana gibi koyu yeşil yapraklı sebzeler
Çinko
Çinkonun bebek vücudunda önemli fonksiyonları vardır. Henüz yeni yürümeye başlayan bebeklerde, bağışıklık sistemini destekleyen gerekli enzimlerin oluşmasına yardımcı olur. Aynı zamanda yeni yeni yürümeyi öğrenen bebeğinizin minik yaramazlıklar sonucunda oluşan yaralarının çabucak iyileşmesinde de katkıda bulunur. Vücut çinkoyu depolayamaz. Bu yüzden öğünler, sık sık çinko içeren gıdalar ile desteklenmelidir.
- Et
- Süt
- Peynir
- Ekmek
- Tahıl ürünleri
D vitamini
D vitamini enfeksiyonlara karşı bebeğin vücudunu savunma konusunda etkili bir rol oynar. Ayrıca, alerji önleyici özelliği de bulunur. D vitaminin en etkili kaynağı güneş ışığıdır. Ancak vücudun ihtiyacından fazla D vitamini alınmaması önerilir. 1 yaşından 3 yaşına kadar bebeklerin önerilen besin alımının yüzde 27’si D vitamininden oluşturmalıdır. Bu nedenle, sağlık uzmanları bu yaş gruplarında bulunan bebekler için D vitamini içeren damlalar önerebiir. Güneş ışınları dışında D vitamini gıda kaynakları şunlardır:
- Somon ve uskumru gibi yağlı balıklar
- Yumurta
- Zenginleştirilmiş kahvaltılık tahıllar (etiketini kontrol etmeyi unutmayın)
* Bu gıdaların bebeğinizin yaşına/ayına uygun olması için doktorunuza lütfen danışınız.
C vitamini
1 yaşındaki bebeklerde bağışıklık güçlendirmede yardımcı olan C vitamini, enfeksiyonlarla savaşan beyaz kan hücrelerinin ihtiyaç duyduğu doğal bir antioksidandır. C vitamini bünyede bulunan demiri emme yeteneğini arttırarak vücudun korunmasına yardımcı olur. Ayrıca C vitamini, karşılaşılan hastalıkların iyileşme sürecine hız katar. 1 yaşından sonraki bebeklerin öğünlerinde C vitamini içeren gıda takviyesi yapılması önerilir. Çünkü C vitamini yönünden zengin besinler, bağışıklığı güçlendirme konusunda etkilidir. Bu bağışıklık güçlendirici besinleri şöyle sıralayabiliriz:
- Biber
- Brokoli
- Brüksel Lahana
- Patates
- Portakal
- Kivi
A vitamini
1 yaş bebeklerin bağışıklık sistemi nasıl güçlenir? sorusunun bir cevabı da A vitaminidir. A vitamini, antitümör aktivitesi, savaşçı hücrelerin (akyuvar) güçlendirilmesi, antikor tepkisinin artırılması dahil pek çok bağışıklık sürecinde aktif rol oynar. A vitamini eksikliği olan bünyeler, özellikle viral enfeksiyonlara daha kolay yakalanabilir. 1 yaşından sonra A vitamini takviyesi konusunda daha hassas davranmanız bebeğinizin sağlığı açısından faydalı olabilir. A vitamininden yararlanabileceğiniz besinler;
- Peynir
- Yumurta
- Yoğurt
- Koyu yeşil ve turuncu sebze ve meyveler (Havuç, tatlı patates, mango, ıspanak, koyu yeşil lahana)
Sonraki Adımlar
1 yaşındaki bebeklerde bağışıklık sistemini güçlendiren gıdaları tanıdınız. Şimdi bebeğiniz büyüdükçe, onu zenginleştirilmiş gıdalarla tanıştırabilirsiniz. Bağışıklık sistemini güçlendiren gıdaları zevkle yiyen çocuklar, damak tatlarına uygun bu yemekleri çok sevebilir.
- Spagetti Bolognese
- Dilimlenmiş domates ve avokado parçaları ile pişmiş yumurta
- Mısır ve patatesle pişmiş sardalye
- Taze yaban mersini ve muz doğranmış doğal yoğurt
(*) D vitamini çocuklarda bağışıklık sisteminin normal işlevine katkıda bulunur.
*Bu içerikte belirtilen gıdaların bebeğinizin yaşına/ayına uygun olması için doktorunuza danışabilirsiniz.
*Bilgi niteliğindedir. Detaylı bilgi için lütfen doktorunuza danışın.
Kaynaklar
(1) Liu Y et al. Front Nutr 2022
(2) Arslanoğlu S et al., 2007, The Journal of Nutrition, Nutrition and Disease.
(4) https://waojournal.biomedcentral.com/articles/10.1186/s40413-016-0102-7