14 Aylık Bebeklerde Dil ve Sosyal Gelişim: Konuşmaya Başlarken

Bebekler için konuşma becerisi kazanmak, çocukluğa geçişin en önemli adımlarından biridir. 3-18 aylar arasında konuşma açısından hızlı ilerlemeler kaydeden bebekler, bu dönemde dil ve sosyal gelişiminin etkisiyle iletişim becerilerini geliştirerek, çevreleriyle daha fazla etkileşim kurmaya başlarlar. İşte bebeğiniz de 14. ayında, dil becerilerinin hızla geliştiği ve temel dil kurallarının öğrenildiği bu sürecin içinde yer alıyor. Büyüdükçe kendini kelimelerle ifade etmek için daha pek çok şey öğrenecek olan bebeğinize, bu dönemde dil ve sosyal gelişimi için destek olabilirsiniz. ‘14 Aylık Bebeklerde Dil ve Sosyal Gelişim: Konuşmaya Başlarken’ başlıklı bu yazımızı okuyarak, bebeğinizle etkili konuşma teknikleri ile konuşmayı destekleyen kitap ve şarkı önerileri gibi konularda önemli tüyolar öğrenebilirsiniz. Ayrıca bebeğinizin konuşma süreci hakkında merak ettiklerinize Ay Ay Konuşmaya Başlama Gelişimi içeriğimizden cevap bulabilirsiniz.

14 Aylık Bebekler Kaç Kelime Konuşur?

Bebeklerin 12-18 ayları arasındaki dil edinim evreleri, ‘tek sözcük dönemi’ olarak tanımlanır. Bebekler 18. ayına kadar genelde tek sözcükle kendini ifade eder ve çevresiyle iletişim kurarlar. Uzmanlara göre bu aylar, bebeklerin gerçek konuşmaya geçtiklerinin görüldüğü ilk dönemdir.

Bebeklerde ilk kelimeler 8-18 ay arasında, ortalama 12. ay civarında çıkar. Bebek 14 aylık olduğunda genellikle kelimeleri tam olarak konuşamaz, ancak bazı basit kelimeleri söylemeye başlayabilir ve sesler aracılığıyla iletişim kurmaya çalışır. 14 ay henüz uzun cümleler kurmak için erken bir dönemdir. Kullandığı kelime sayısı 6 civarındadır. Büyüdükçe her ay yeni sözcükler öğrenecek olan 14 aylık bebeklerin kelime dağarcıkları hızla genişlemeye başlar. 

Siz de 14 aylık bebeğinizin dil becerilerinde şu gibi gelişmeler olduğunu fark edebilirsiniz;

• Bebeğiniz bu dönemde henüz anlaşılır kelimeler söyleyemese de kendine özgü bir dil ile konuşur. Bu konuşmada anlamlı sözler az olsa da günlük konuşmalarda geçen kelimelere benzer sesler çıkarabilir.
• İlk anlamlı kelimelerini söylemeye başladığı bu dönemde bebeğiniz, net bir şekilde "anne", "baba", "dede", "mama" gibi basit kelimeleri söyleyebilir.
• Bebeğinizin ilk sözcükleri genellikle günlük yaşantısında en sık karşılaştığı kişilerin isimlerinden, sonrasında da günlük konuşmalarda sıkça kullanılan “al, ver, git” gibi basit fiillerden oluşabilir.
• 14 aylık bebeğiniz bu dönemde ses taklitleri yapabilir. Pisi pisi, hav hav, çuf çuf, düt düt gibi sesleri taklit edebilir.
• "Topu getir", "el salla", "oyuncağını ver" gibi basit komutları ve kısa cümleleri anlayıp uygulayabilir.
• “İşaret amaçlı dil kullanımı” yoğundur. İsteklerini belirtirken ya da sorulara yanıt verirken sözcük kullanmak yerine işaretle yanıt verebilir. İstediği bir şeyi göstermek için parmağıyla işaret edebilir.

Bebeğinizin adım adım konuşma evrelerini Bebeklerde Dil Gelişimi başlıklı yazımızda okuyabilirsiniz. 

Bebeğinizle Etkili Konuşma Teknikleri

14 aylık bebeğiniz, konuşma becerilerini geliştirdiği bu dönemde, çevresinden ve özellikle sizden çok etkilenir. Yetişkinlerin konuşmalarını ve seslerini taklit etmeye çalışan yaşıtları gibi sizin bebeğiniz de dudaklarınıza bakarak çıkardığınız seslere benzer sesler çıkarma çabası gösterebilir. Bu dönemde bebeğinize etkili konuşma tekniklerini düzenli olarak uygulayabilir, bebeğinizin konuşma becerilerini geliştirmesine ve iletişim kurma gayretine yardımcı olabilirsiniz.

İşte size bebeğinizle etkili konuşmanız için 10 teknik;

1. Bebeğinizin adını öğrenmesini sağlamak için bu aylarda adını söyleyerek konuşmaya özen gösterebilirsiniz. Hatta bebeğinize ara ara ismini sorarak söylemesini bekleyebilirsiniz.
2. Sözcük dağarcığını genişletmek için bebeğinizle birlikte olduğunuz her ortamda çevreyi ve çevredeki nesneleri isimlendirerek konuşabilirsiniz. “Bu ne, bu kim?” gibi sorular sorabilir, sorulan nesnenin ismini söylemesini isteyebilirsiniz.
3. Bebeğinizle sık sık konuşmanız oldukça önemlidir. Günlük aktiviteler sırasında yaptığınız işleri, ses tonunuzu yumuşak ve anlaşılır tutarak açıklayabilirsiniz.
4. Bebeğinizin çıkardığı seslere ve jestlerine yanıt vererek onu ilgiyle dinlediğinizi ve söylediklerini anladığınızı hissettirebilirsiniz. "Ba-ba" ya da "da-da" gibi sesler çıkardığında, siz de aynı sesleri tekrar ederek onunla iletişim kurmanız, bebeğinizin konuşma çabalarını pekiştirir ve dil gelişimini teşvik edebilir.
5. Bebeğinizle konuşurken kısa ve anlaşılır cümleler kullanmaya özen gösterebilirsiniz. Karışık veya uzun cümleler yerine, bebeğinizin kolay taklit edebileceği kelimeler seçin. Onunla konuşurken yavaş ve net bir şekilde konuşun.
6. “Bu ne?", "Top nerede?" gibi basit sorular sorarak, cevaplaması için bebeğinizi teşvik edebilirsiniz. Bu süreçte düşünmesini ve konuşmasını sağlamak için “Çilek mi yoksa muz mu istersin?” gibi seçim içeren sorular da sorabilirsiniz.
7. Birlikte oynadığınız taklit oyunları ve sosyal oyunları, bebeğinizin dil gelişimine yardımcı olabilir.
8. Bebeğinize yaşına uygun, resimli ve basit kelimeler içeren kitaplar okuyabilirsiniz. Kitap okurken kelimeleri vurgulayarak ve ses tonunuzu değiştirerek anlatımı ilgi çekici hale getirebilir, resimlerine birlikte bakabilirsiniz.
9. Ritmik şarkılar, ninniler ve tekerlemeler, bebeğinizin kelimeleri öğrenmesini ve dil gelişimini hızlandırabilir.
10. Bebeğinizle konuşurken göz teması kurarak ilgi odağınızda onun olduğunu hissettirebilirsiniz.

Her bebeğin gelişim hızı farklıdır. Kendi hızında gelişen14 aylık bebeğinizin dil ve sosyal becerileri kazanmasına destek olurken sabırlı ve hoşgörülü davranmaya özen gösterebilirsiniz.

Sosyal Gelişimi Destekleyen Oyunlar

Bebeklerin dil gelişimini desteklemenin en etkili yollarından biri oyunlardır.  Dil becerilerini eğlenceli bir şekilde geliştirmeye olanak tanıyan oyunlar, bebeğinizin yeni kelimeler öğrenmesine, kelime dağarcığını geliştirmesine ve basit cümleler kurmasına yardımcı olabilir. Oyunlar sırasında ifade yeteneklerinin ve sosyal iletişim becerilerinin yanı sıra problem çözme ve eleştirel düşünme becerilerini geliştirebilecek olan 14 aylık bebeğinizle sosyal gelişimini destekleyen şu oyunları oynayabilirsiniz;

• Bebeğiniz bu dönemde taklit etmeyi sevebilir. Onunla el çırpma, alkışlama, yüz ifadeleri yapma gibi basit taklit oyunları oynayabilirsiniz.

• Aynanın karşısında birlikte yüz ifadeleri yapabilir, el sallayabilir veya şarkı söyleyebilirsiniz. Aynada kendisini incelemesine fırsat verip, bebeğinizin kendini tanımasına ve sosyal etkileşim kurmasına yardımcı olabilirsiniz.
• Bebeğinizle taklit oyununu sesler için de oynayabilirsiniz. Birbirinizin çıkardığı anlamlı ya da anlamsız ses ve kelimeleri taklit ederek konuşma yeteneğinin geliştirmesini ve iletişim kurma becerisini güçlendirebilirsiniz.
• Araba, küp, kitap, top gibi nesnelerin birkaçını bebeğinizin önüne, birkaçını da kendi önünüze yerleştirin. Bebeğinizle birbirinize sırayla o nesneleri al-ver oyunu oynayabilirsiniz. Önce siz bebeğinize “Arabayı verir misin?” deyin ve verirken aynı anda “Al!” demesini sağlayın. Ardından bebeğinizden sizin önünüzdeki bir nesneyi istemesini söyleyin.
• Aile resimlerini göstererek bebeğiniz “Bu kim?” sorusunu sorarak, kişi bulmaca oyunu oynayabilirsiniz.
• Giyinmek gibi günlük rutinleriniz hakkında sohbet ederek de bebeğinizle sosyal gelişimini destekleyen oyun oynayabilirsiniz. Günlük kıyafetlerinizi bir torbaya koyun, sonra sırayla onları çıkarmasını isteyin. "Bu bir şort!". "Bu senin kırmızı şortun" gibi her çıkardığı giysiyi ona yeni kelimeler ekleyerek sohbet edin.
• Saklambaç ya da oyuncak saklama oyunu, bebeğinizin sosyal etkileşim kurmasını ve eğlenmesini sağlayabilir.
• Bu aylardan itibaren bebeğiniz evcilik oyunlarına ilgi duymaya başlayabilir. Birlikte oyuncak bebeklerle ilgilenmek, oyuncak mutfakta yemek yapmak gibi basit evcilik oyunları oynayabilirsiniz. Evcilik oyunları, bebeğinizin hayal gücünü geliştirmesine ve sosyal rolleri öğrenmesine yardımcı olabilir.

Ebeveynlerin Bebekle Kurduğu İletişimin Önemi

Dil, bebeklerin duygularını, düşüncelerini ve ihtiyaçlarını ifade etmelerinin ana aracıdır. Bebekler çevrelerinde konuşulan dilin seslerine uyum sağlamaya başladıktan sonra taklit yoluyla duydukları sesleri, gördükleri davranışları edinmeye başlarlar. Bazen jest ve mimiklerle, bazen de yarı anlamlı ya da anlamsız seslerle çevresindekileri taklit ederler. Başlangıçta yetişkin sözcüklerine benzemeyen taklit ettikleri sesler, tekrarlandıkça gelişir ve zamanla yetişkinlerinkine benzer.

İlk sözcüklerini ürettikten sonra içinde bulunduğu sosyal çevre, bebeğinizin tekrarlarını pekiştirmesi açısından oldukça önemlidir. Kendi sosyal çevresinde herkesten aynı sözcükleri duyan, aynı hareketleri gören bebeğiniz, taklit ettiği sesleri belleğine yerleştirir. Zamanla gelişerek, dili ve yetileri günden güne değişir.

İşte bu dönemde göstereceğiniz ilgi ve hoşgörüyle 14 aylık bebeğinizin sağlıklı bir şekilde dil gelişimine yardımcı olabilirsiniz. Bu destek sayesinde bebeğiniz, bireysel ve sosyal yeteneklerini doğrudan etkileyen iyi gelişmiş dil becerileriyle kendini daha net ve etkili şekilde ifade edebilir. Aynı zamanda dil becerileri, bebeğinizin yaşıtları ve yetişkinlerle sağlıklı sosyal ilişkiler kurmalarına yardımcı olur. Kurduğunuz sağlıklı ve iyi bir iletişimle bebeğinizin sosyal çevreyle uyum sağlama kapasitesi zamanla artabilir.

Konuşmayı Destekleyen Kitap ve Şarkı Önerileri

Bebeklerde konuşma ve dil edinimi, sürekli tekrar ve pratik sonucu deneme yoluyla oluşur. Bebeklerin yeni kelimeler öğrenmesinin, cümleler kurmasının ve sohbet etme pratiği yapmasının destekçilerinin başında da kitap ve şarkılar gelir.

14 aylık bebeklere uygun olan resimli kitaplar okumanız, bebeğinizin görsel ve işitsel algılarını birleştirerek kelime öğrenmesini destekler, kelimelerle ilişkilendirme yapmasına yardımcı olur. Bebeğinizle birlikte resimli kitaplar okurken farklı sesler çıkarıp hikayeyi canlandırmanız, bebeğinizin ilgisini çekerken, birlikte keyifli zaman geçirmenizi de sağlar.

İşte size 14 aylık bebeğinizin konuşmasını destelemek için önerebileceğimiz kitaplar;

• Büyük Sorular Kitabım - Yapı Kredi Yayınları
• Rengârenk Dünyamız - İş Bankası Yayınları
• İlk Kelimelerim - Kolektif
• İlk Dokun Hisset Kitabım (Ormana Dokun + Civciv Ciki + Ayı Balküpü + Bebek Üniversitesi ) - Sincap Kitap
• Merhaba Çiftlik (Cırt Cırtlı Hikaye Kitabı) - Sincap Kitap
• Aç Tırtıl - Mavibulut Yayıncılık
• Fış Fış Kayıkçı - Kumdan Kaleler Yayınları
• Çocuklar İçin Resimli Büyük Sözlük - Kollektif / Remzi Kitabevi 

Şarkılar ve tekerlemeler söylemek de bebeğinize yeni kelimeler ile sesleri tanıtmanın ve onları aktif hale getirmenin eğlenceli yollarından biridir. Şarkı söylerken el hareketleri ile mimikler yapmanız, bebeğinizin size katılmasını ve birlikte yarattığınız etkileşimi artırabilir.

14 aylık bebeğinizin konuşmasını desteleyebilecek şarkı ve tekerlemeler ise şunlar olabilir;

• Ali Babanın Çiftliği
• Kırmızı Balık
• Mini Mini Bir Kuş
• Arı Vız Vız Vız
• Fış Fış Kayıkçı
• Otobüsün Tekeri
• Ellerim Tombik Tombik

‘14 Aylık Bebeklerde Dil ve Sosyal Gelişim: Konuşmaya Başlarken’ başlıklı bu yazımızın yanı sıra 14 aylık bebek ne yapar, kaç kilo olmalı, gelişimi hakkında bilgi almak için 14. Ay Bebek Gelişimi başlıklı içeriğimizi de okuyabilirsiniz.