15 Aylık Bebeklerde Motor Beceriler Daha Hızlı ve Dengeli Hareketler

Bebeğiniz doğduğu günden itibaren gelişip büyüyerek ne mutlu ki 15. ayına geldi. Bebeğinizdeki bu büyümenin en göze çarpan kısımlarından biri de fiziksel gelişimi açısından oldu. Önce başını dik tutmayı, yardımla ardından da yardımsız oturmayı, daha sonra emeklemeyi ve ayakta durmayı öğrenen bebeğiniz, bugüne kadar yaşadığı bu dönüm noktaları ile artık yürüyebilecek bir fiziksel gelişime erişti. Motor becerilerinde epey mesafe kat eden bebeğinizi, önümüzdeki aylarda da pek çok değişim bekliyor. 15 Aylık Bebeklerde Motor Becerileri ile Daha Hızlı ve Dengeli Hareketlerin neler olduğunu öğrenmenin yanı sıra bebeğinizdeki fiziksel değişimler hakkında daha fazla bilgi almak için 15. Ay Bebek Gelişimi başlıklı içeriğimizi okuyabilirsiniz.

15 Aylık Bebekler İçin Fiziksel Gelişim Dönüm Noktaları

Bebekler büyüyüp çevrelerini keşfe başlayınca çevrelerinde gördükleri nesneleri ve o nesnelerle neler yapabileceklerini merak ederler. Nesnelerle ilgili yeni olasılıkları keşfettiği bir dönem yaşayan 15 aylık bebekler de bu keşiflerini gerçekleştirmek için fiziksel olarak pek çok beceri kazanırlar.

15 aylık bebeklerin kilo ve boy gelişim hızı, 1 yaş öncesine göre genellikle yavaşlasa da fiziksel gelişim açısından birçok önemli dönüm noktası yaşayabilirler. Bu dönemde bebekler hareket kabiliyetlerini önemli ölçüde geliştirirler ve daha karmaşık motor becerileri sergilemeye başlarlar.

15 aylık bebeklerin fiziksel gelişim dönüm noktalarının başında, geçmiş aylara göre artık daha sağlam adımlar atmaya başlamaları gelir. Dengelerini daha iyi kontrol edebilen bu aydaki bebekler, hafif bir topu ileriye doğru itebilir veya yuvarlayabilirler. El ve kol hareketleri üzerinde giderek daha fazla kontrole sahip olmaları nedeniyle artık giyinmeye ve soyunmaya yardım etmeye çalışabilirler. Oyuncakları yerine koyma veya basit ev işlerine yardım etme gibi aktivitelerle ilgilenebilirler.

15 aylık bebekler nesneleri sallayarak, vurarak veya kuleler halinde bir araya getirip sonra parçalayarak pek çok şey öğrenirler. Bebekler bu dönemde kalem veya kaşık kullanma veya bir bardaktan içme gibi becerileri de deneyebilirler. Ayrıca, küçük taşlar veya oyuncak parçaları gibi çok küçük nesneleri parmaklarıyla almaya başlamalarını sağlayacak ince motor becerileri üzerinde de kendilerini geliştirmeyi sürdürürler.  

12-24 ay döneminde aklınıza takılan her konunun cevabını İlk Adımlarım’daki 12-24 Ay Bebek Gelişimi kategorisinde yer alan içeriklerimizden öğrenebilirsiniz.

Tüm bebeklerin büyüme ve gelişim süreci farklıdır. Gelişim genellikle çoğu bebekte aynı sırayla gerçekleşse de beceriler farklı zamanlarda gelişebilir. Bebekler bazı becerilerde birkaç hafta önde, bazılarında biraz geride olabilir. Siz de bebeğinizin ayına göre neleri yapabileceğini öğrenip gelişim sürecini takip edebilirsiniz.  Eğer bebeğinizin bir veya daha fazla önemli dönüm noktasını kaçırdığından endişeleniyorsanız doktorunuza danışmalısınız.

İnce ve Kaba Motor Becerileri: Neler Beklenmeli?

Bebeklerde ince motor becerileri; parmaklarda, ayak parmaklarında ve gözlerdeki kasların birlikte çalışmasıyla bir oyuncağı kavramak, kalemle yazmak ve kaşık kullanmak gibi küçük eylemlerin koordinasyonunu sağlar. Parmak hareketlerinin ince ayarları sayesinde oluşan parmak, bilek ve kol hareketlerinin koordinasyonu, bebeklerin nesneleri etkili bir şekilde tutmasına ve kontrol etmesine imkan verir.

Doğumundan itibaren geliştirdiği ince motor becerileri ile 15 aylık bebeğiniz de artık küçük nesneleri daha iyi kavrayabilir, blokları üst üste koyabilir ve daha karmaşık hareketler yapabilir. Bu tür aktiviteler ile el-göz koordinasyonlarını güçlendiren 15 aylık bebeğinizden ince motor becerileri konusunda ayrıca şunları yapmasını da bekleyebilirsiniz;

• Baş ve işaret parmağıyla küçük nesneleri tutabilir.
• Kalemi avucuyla kavrar, karalama yapabilir.
• Nesneleri dengeli bir şekilde üst üste koyar, bloklarla kule yapabilir.
• Genellikle birkaç sayfa bir arada olsa da kitap sayfalarını çevirebilir.
• Kaşık ve çatalı uygun biçimde kullanır.
• Bardaktan su içebilir.
• Dolap kapakları, çekmeceler gibi açılır kapanır nesne veya eşyaları açıp kapatabilir.
• Kâğıdı yırtabilir.
• Nesnelerin düğmelerine basabilir.
• Küçük nesneleri dar ağızlı kaptan çıkarabilir.
• Şekilleri uygun boşluklara yerleştirebilir.
• Düğmelere basma, basit yapbozları çözme gibi ince motor becerileri gerektiren oyuncaklarla oynayabilir.

İnce motor becerileri gibi bebeklerin hareket etmeleri için bir de kazandıkları büyük-kaba motor becerileri vardır. Baş, gövde, kol ve bacaklarını kontrol eden büyük kas gruplarına odaklanan bebekler, bu şekilde denge, koşma ve zıplama gibi daha büyük hareketler yapabilirler. Sizin bebeğiniz de doğduğunda vücut kontrolü çok az iken bugüne kadar kazandığı kaba motor becerileriyle yuvarlanma, oturma, emekleme, ayakta durma ve yürüme gibi hareketler yapacak seviyeye geldi.15. ayında dengesini korumayı, nesneleri fırlatmayı ve yakalamayı da öğrenmeye başlayan bebeğinizden bu dönemde kaba motor becerileri konusunda şunları yapmasını bekleyebilirsiniz;

• Bebeğiniz kendi başına yürümeye başlamış olabilir. Eğer başlamadıysa, muhtemelen önümüzdeki birkaç ay içinde ilk adımlarını atacaktır.
• Bebeğiniz bir süredir yürüyorsa, bu dönemde daha dengeli hareketler sergileyebilir ve daha az düşebilir.
• Desteksiz ve yardım almadan ayağa kalkabilir.
• Merdivenleri veya mobilyaları tırmanabilir.
• Çömelip kalkabilir.
• Koşmaya başlayabilir.
• Bir elinde oyuncak varken yürüyebilir.
• Müzik eşliğinde yerinde dans edebilir.
• Topa vurabilir, minik tekmeler atabilir.
• Topu iki eliyle tutarak karşısındakine atabilir.
• Suyu kaptan kaba boşaltabilir.
• Oyunlarda her iki elini eş güdümlü kullanabilir.
• Bir nesneyi yerden eğilip alabilir.
• Elbiselerinden bazılarını çıkarabilir.

Bebeğinizin Kas Gelişimini Destekleyen Egzersizler

Bebeğinizin kas gelişiminde öncelikle olarak büyük kas becerileri gelişim gösterir. Bir nesneyi önce elleriyle kavrarken, büyüdükçe ve gelişimi ilerledikçe parmaklarını kullandığını fark edebilirsiniz. Koşma, zıplama, sıçrama, sürünme, dengede durma gibi hareketleri yapabilme becerileri içeren büyük motor becerilerine nazaran ince motor becerilerinin gelişimi daha yavaş olabilir.

Bebeğinizin hem kaba hem de ince motor becerilerini desteklemek için kas gelişimine yönelik pek çok etkinliği ev ortamında, günlük yaşantınızda kullandığınız malzemelerle yapabilirsiniz.15 aylık bebeğinizin kas gücünü, egzersiz içeren şu aktivelerle destekleyebilirsiniz;

• Bebeğinizin önüne kolayca karalama yapabileceği A3 gibi büyük boyutlu bir kâğıt ile eline kolay kavrayabileceği kalın, renkli kalemler verin. Bebeğinizin kalemi avucu içinde tüm parmakları ile tutmasını sağlayarak, kalemin ucunu kâğıda değdirip karalamalar yapmasına destek olun.
• Bebeğinizle birlikte karşılıklı oturun ve bebeğinizin önüne atık kâğıtlar koyun. Önce siz bebeğinize örnek olmak için kâğıtları yırtın ve daha sonra bebeğinizin de aynı hareketi yapmasını bekleyin.
• Evde günlük rutin işler yapılırken elektrik süpürgesi, televizyon gibi düğmesine/tuşuna basılarak çalıştırılan aletleri, bebeğinizin çalıştırmasına fırsat verin.
• İçinde su bulunan çeşitli büyüklükte kaplarla boş olan kapları önünüze koyup, bebeğinizle birlikte suyu kaptan kaba doldurma-boşaltma aktivitesi yapın.
• Evin farklı yerlerine bebeğinizin boyuna uygun olarak kurdeleler bağlayın. Bebeğinizden bu kurdeleleri bulmasını ve çözmesini isteyin.
• Dar ağızlı şeffaf küçük bir şişe içine küçük nesneleri koyup, ağızını iyice kapatarak şişeyi sallayın. Sonra şişeyi bebeğinize vererek sallamasını sağlayın.
• Mandallar bebeğinizin küçük kas gelişimi için faydalı olabilir. Bebeğinizin boyuna uygun olacak şekilde evde bir yere ip bağlayın. Çorap, el bezi veya küçük havlu gibi eliyle rahatlıkla kavrayabileceği büyüklükteki çamaşırları ipe asmasını isteyin.
• Bebeğinize oynaması için içinde küçük nesnelerin olduğu çeşitli kaplar verin. Nesneleri kaptan kaba, kaptan yere iki elini eş güdümlü kullanarak doldurmasını ya da boşaltmasını gösterin ve birlikte yapın.
• Oyun hamuru bebeğinizin ince motor becerilerinin gelişimi için oldukça uygun bir materyaldir. Birlikte sık sık oyun hamuru ile oynayarak bebeğinizin hem küçük kas gelişimini hem de hayal gücünü destekleyebilirsiniz.

Denge ve Koordinasyon Yeteneğini Artıran Oyunlar

15 aylık bebeğinizin büyüdükçe eğilme, çömelme ve tırmanma gibi hareketlerde daha çok ustalaştığını görüyor olabilirsiniz. Bu beceriler bebeğinizin denge, fiziksel çeviklik ve koordinasyon yeteneğinin artmasını sağlayabilir. Fiziksel gelişimini ve motor becerilerini daha iyi yapabilmesi için bebeğinizin denge ve koordinasyon yeteneğini artırmasına destek olabilirsiniz. İşte bunun için 15 aylık bebeğinizle şu oyunları oynayabilirsiniz;

• Bebeğinizle birlikte karşılıklı ayakta durup top oynayın. Bebeğinizden ayakla vurmasının dışında topu iki eliyle atmasını isteyin.
• Yumuşak bir mindere veya düşük bir basamağa tırmanıp inmesini sağlayacak hareketler yapabilirsiniz. Bu şekilde hem bacak kaslarını geliştirmesine hem de denge-koordinasyon yeteneğini artırmasına yardımcı olabilirsiniz.
• Park ya da bahçede küçük oyun kovasının içine bir eliyle kovayı tutup diğer eliyle kum doldurma oyunları oynamasını sağlayabilirsiniz.
• Bebeğinizle birlikte müzik açarak dans etmesini ve zıplamasını teşvik edebilirsiniz. Elleriyle tempo tutarken bir yandan da vücudunu müziğe göre hareket ettirmesini isteyerek bebeğinizle keyifli bir zaman geçirebilirsiniz.
• Evde halının üzerine bir ip koyarak bebeğinizin onun üzerinde yürümeye çalışmasını sağlayarak denge becerilerini geliştirmesini destekleyebilirsiniz.
• Bahçede parkta zemine tebeşirle bir daire çizin ve bebeğinizle birlikte onun içine iki ayağıyla zıplamasını sağlayın. Bu eğlenceli oyunlarla bebeğinizin denge ve koordinasyon yeteneğini güçlendirebilirsiniz.

Bebeğinizin gelişimini desteklemek için bol bol hareket etme fırsatı sunacak güvenli ve rahat bir ortamda oyunlar oynayabilirsiniz. Denge ve koordinasyonunu artırmaya yardımcı olan oyunları oynarken bebeğiniz eğlenmesi ve keyif alması, bu oyunlara ilgisini daha çok artırabilir ve böylece her gün bu oyunları tekrarlayabilirsiniz. Bebeğiniz yorgunluk belirtileri gösterdiğinde veya ilgisini kaybettiğinde ise aktiviteyi sonlandırıp onu zorlamamaya özen gösterebilirsiniz.

Düşme ve Çarpmaları Önlemek İçin Alınabilecek Önlemler

15 aylık bebeklerde en dikkat çeken özelliklerden biri, bağımsız şekilde hareket etme isteğidir. Bu dönemde bebekler, kendi başlarına bir şeyler yapma arzusunu daha çok hisseder ve çevrelerine gösterirler. Adımlarını hızlandırabilir, kısa koşular yapabilir ve bazen küçük sıçrama denemeleri yapmaya çalışabilirler.

Siz de bebeğinizin bu bağımsız olma isteğini teşvik etmek ve özgüven kazanmasını isteyebilirsiniz. Ancak bunu yapacak hareket becerilerini geliştirmek için güvenli bir ortamda oynamasını sağlamanız çok önemlidir. Hareket etmeyi keşfettikçe düşme ve çarpma gibi kazalar yaşayabilecek olan15 aylık bebeğinizin güvenliğini artırmak için şu önlemleri alabilirsiniz;

• Keskin köşeleri ve kenarları korumak için evdeki mobilyaların keskin köşelerine köşe koruyucu aparatlar takın.
• Evde düşme ihtimali olan alanlarda kaymayan yumuşak halı veya büyük minderler kullanabilirsiniz.
• Bebeğinizin kayıp düşmemesi için halıların altına kaymaz pedler koymanızın yanı sıra bebeğinize fayans veya parke zeminlerde kaymaz çoraplar giydirin.
• Bebeğinizin çıkabileceği çekmeceleri veya alçak dolapları sabitleyebilir, tırmanabileceği eşyaların üzerine ağır ve tehlikeli objeler koymaktan kaçınabilirsiniz.
• Parkta ve bahçede kaydırak, salıncak gibi oyuncakları yaşına uygun seçmeye özen gösterebilirsiniz.
• Yere düşme ihtimaline karşı kum, çim gibi yumuşak zeminleri olan oyun parklarını tercih edebilirsiniz.
• Banyo sırada düşüp canını yakmaması için küvetin veya duşakabinin içine kaymaz mat koyabilirsiniz.

Evinizi güvenli hale getirmek, aktif yürümeye başlayan bebeğinizin yaralanmadan hareket etmesine yardımcı olabilir. Evinizde kazaları önlemek ya da gerçekleşmesi halinde neler yapmanız gerektiğini bilmek için Bebek İçin Evde Önlemler yazımız ile ‘Bebeklerde İlk Yardım Nasıl Uygulanır?’ başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

15 Aylık Bebeklerde Motor Beceriler Daha Hızlı ve Dengeli Hareketleri hakkında bilgi edinmenizin ardından, bebeğinizin beslenme düzeni, uyku ve oyun rutininin nasıl olması gerektiğiyle ilgili de bilgi almak isterseniz 15 Aylık Bebeğin Günlük Rutini yazımıza tıklayabilirsiniz.