Türkiye, deprem kuşağında yer alan ve topraklarının büyük kısmında fay hatları bulunan bir ülke. Bu nedenle ki yüzyıllardır olagelen depremler, ülkemizde bundan sonraki yıllarda da etkisini göstermeyi sürdürecek. Bu gerçekle afetlere hazırlık kültürünün yerleşmesini ve deprem riskine karşı gerekli önlemlerin alınmasını sağlamak oldukça önemli. İşte bu süreçte sizin de hem kişisel hem de ailenizle birlikte alabileceğiniz pek çok önlem bulunuyor.
Özellikle bebeğinizin ve çocuklarınızın güvenliğini sağlamak için yaşadığınız ev içinde bazı düzenlemeleri önceden yaparak depreme karşı daha hazırlıklı olabilirsiniz. Peki bu hazırlıkları yapmak için deprem öncesi, anı ve sonrası alabileceğiniz önlemleri yeterince biliyor musunuz? Yazımızı okuyarak depreme yönelik tüm süreçlere ilişkin gerekli önlemlerin neler olduğunu öğrenebilir ve özellikle deprem öncesi alınması gereken hazırlıklara bir an önce başlayabilirsiniz.
Deprem Öncesi Alınacak Önlemler
Depreme karşı alınacak önlemler deprem öncesi, deprem anı ve deprem sonrası olmak üzere üç bölümde yer alır. Bunların arasındaki en önemli bölümü, depremden kaynaklı zararları azaltması nedeniyle, deprem öncesi önlemler oluşturur.
Deprem öncesi alınacak önlemlerin başında oturduğunuz binanın dayanıklılığının tespiti ve iyileştirilmesi gelir. Depreme karşı binaların gevşek toprağa sahip meyilli arazilere, dik yarların yakınına, dik boğaz ve vadilerin içine yapılmaması gerekir. Yapılar, deprem etkilerine karşı yapı tekniğine ve inşaat yönetmeliğine uygun olarak inşa edilmelidir. Mevcut binaların ise depreme dayanıklılığının tespiti ve dayanıklılığın iyileştirilmesi büyük önem taşır. Siz de yaşam alanlarıyla ilgili bu gereklilikleri bilerek binanız için depreme karşı hayati derecedeki bu önlemleri alabilirsiniz.
Bina ve zemin ile ilgili önlemlerin yanı sıra yapısal olamayan, yani binadan değil de eşyalardan kaynaklanacak hasarlar da deprem nedeniyle oluşabilir. Bunlardan korunmak için günlük kullandığınız eşyalarınızın, ev içine yerleştirilmesinde şunlara dikkat etmelisiniz;
- Ev içindeki dolapları ve devrilebilecek benzeri büyük eşyaları birbirine ve duvara sabitleyebilirsiniz. Eğer sabitlenen eşya ve duvar arasında boşluk kalıyorsa, çarpma etkisini düşürmek için araya bir dolgu malzemesi koymalısınız.
- Hem bebeğiniz hem de sizin yattığınız odanın güvenliğini kontrol etmelisiniz. Bebeğinizin karyolası, pencerenin ve üzerine devrilebilecek ağır dolapların yanında olmamalıdır. Ayrıca bebeğinizin karyolasının üzerinde, ağır eşya olan raf bulundurmamaya özen göstermelisiniz.
- Tavan ve duvara asılan avize, klima gibi cihazlar bulundukları yere ağırlıklarını taşıyacak şekilde, duvar ve pencerelerden yeterince uzağa ve kanca ile asılmalıdır.
- İçinde ağır eşyalar bulunan dolap kapaklarına mekanik kilitler takarak sıkıca kapalı kalmalarını sağlayabilirsiniz.
- Mutfakta tezgah üzerindeki kayabilecek beyaz eşyaların altına metal profil koyarak bunların kayması önleyebilirsiniz.
- Gaz kaçağı ve yangına karşı, gaz vanası ve elektrik sigortaları otomatik hale getirilmelidir.
- Sarsıntının geçmesinin ardından evinizden acilen çıkmak için kullanacağınız kısımda
Deprem öncesindeki hazırlıkların bir kısmını ise acil durum planı çerçevesinde yapmanız gerekir. Bunlar daha çok deprem sonrasındaki süreci yönetmenizi sağlayacak ve hayatınızı kolaylaştıracak hazırlıklardır. Bu hazırlıkların başında ise şunlar gelir;
- Evde tüm bireylerin katılımı ile ‘afete hazırlık planı’ yapmalısınız. Deprem anında soğukkanlı olmanızı sağlamak için bu plana göre nasıl davranmanız gerektiğinin tatbikatını da tüm aile bireyleriyle birlikte uygulamanız gerekir.
- Eve ulaşılamayacak durumlar için aileniz içinde iletişimin nasıl sağlanacağını önceden belirlemelisiniz.
- Sarsıntının ardından ev dışındaki aile bireyleriyle birlikte nerede buluşacağınızı ve toplanma alanınızı önceden tespit edip netleştirmelisiniz.
- Deprem çantası olası bir deprem için en önemli hazırlıklardan biridir. Acil durum çantasının içinde, deprem sonrasındaki 72 saat boyunca gerekebilecek bazı malzemeler bulunmalıdır. Bu süreçte ihtiyacınızı karşılayacak miktarda su, kuru gıda, ilk yardım malzemeleri, radyo, ateş başlatıcı, düdük, el feneri, not defteri ve kalem, bir miktar para acil durum çantanızın içinde özellikle olması gerekir.
- Bebeğiniz için de acil durum çantasında bulunması gereken bazı malzemeler vardır. Bunların başında bebek maması, bebek bezi, bebek için kullanılan ilaçlar, yedek kıyafetler gelir.
- Kimlik kartları, tapu, sigorta belgeleri, sağlık karnesi, diplomalar, pasaport, banka cüzdanı gibi önemli evrakların kopyalarını hazırlayarak su geçirmeyecek bir şekilde saklayıp deprem çantasının içine koymalısınız.
- Evde yangın söndürme cihazı mutlaka bulundurmalı ve bunu kolayca ulaşılabilecek bir yerde tutmalısınız.
Acil durum çantası olarak da bilinen deprem çantasında, deprem sonrasında ihtiyaç duyacağınız pek çok malzemenin bulunması gerekir. Peki, ihtiyacınız olan farklı kategorilerden malzemelerin bulunduğu bir afet ve acil durum çantasının içinde neler olmalıdır? Deprem çantası hazırlıklarıyla ilgili daha detaylı bilgi almak ve uygulamak için Bebekli Aileler İçin Deprem Çantası başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.
Deprem Anında Yapılması Gerekenler
Deprem öncesindeki her bir tedbir ve hazırlık, sizi sarsıntı anı ve sonrası için koruyacaktır. Evinizde ve binanızda önceden alacağınız önlemlerin yanı sıra deprem anında da nasıl davranacağınız oldukça önemlidir. Özellikle bebeğinizle birlikte sarsıntı anını daha güvenilir bir şekilde nasıl geçireceğinizi öğrenmek için şu noktaları bilmeniz önem taşır;
Bina içinde yapmanız gerekenler
- Her şeyden önce panik yapmayıp, soğukkanlı bir şekilde hareket etmelisiniz.
- Sabitlenmemiş dolap, raf gibi eşyalar ile pencerelerden uzak durmalısınız.
- Dolgun ve hacimli koltuk, kanepe, yatak bazası, içi dolu sandık gibi koruma sağlayabilecek eşya yanına uzanabilir ya da çömelebilirsiniz. Bu noktalar hayat üçgeni oluşturacağı için deprem anında daha güvenlidir.
- Güvenli bir yer bulduktan sonra çök ya da yat, başınızı ve ensenizi koruyacak şekilde kapan, sabit bir yere tutun pozisyonunu almalısınız. Vücudunuzu olabildiğince küçültmeye çalışabilirsiniz.
- Başınızı elinizle veya bir koruyucu (yastık, kitap vb.) malzeme ile koruyabilirsiniz. Sarsıntı geçene kadar bu pozisyonda beklemelisiniz.
- Sarsıntı anında bebeğinizi korumak için ise yine aynı pozisyonu kullanabilirsiniz. Bebeğinizi göğüs ve karın boşluğunuzun içine alarak deprem bitinceye kadar beklemelisiniz.
- Deprem sırasında merdivenlere, balkona ya da pencereye yönelmemelisiniz.
Açık alanda yapmanız gerekenler
- Enerji hatları ve direklerinden, ağaçlardan, diğer binalardan ve duvar diplerinden uzaklaşmanız gerekir.
- Binalardan düşebilecek baca, cam kırıkları ve sıvalara karşı tedbirli olmalısınız.
- Deniz kıyısına yakınsanız hemen kara kısmına doğru ilerlemelisiniz.
- Deprem anında bebeğinizle açık alandaysanız, yine bu güvenlik kurallarına uyacak şekilde davranmalısınız.
Araç kullanırken yapmanız gerekenler
- Sarsıntı sırasında otobanda veya karayolunda seyir halindeyseniz; yolu kapatmadan sağa yanaşıp durabilirsiniz. Kontak anahtarını yerinde bırakıp, pencereler kapalı olarak araç içinde bekleyebilirsiniz.
- Aracınızla mahalle aralarındaysanız ya da güvenli bir yerde değilseniz (ağaç ya da enerji hatları veya direklerinin yanında, köprü üstünde vb.) durarak, kontak anahtarını üzerinde bırakıp aracınızdan inmelisiniz. Ardından da trafikten uzak açık alanlara yönelebilirsiniz.
- Sarsıntı sırasında bir tünelin içindeyseniz ve çıkışa yakın değilseniz; aracı durdurup aşağıya inmelisiniz. Aracın yanına yan yatarak ayaklarınızı karnınıza çekip, ellerle baş ve boynunuzu korumalısınız.
- Kapalı bir otoparkta iseniz de yine aynı şekilde araç dışına çıkıp, yanına yan yatarak, ellerle başınızı ve boynunuzu korumalısınız. Yukarıdan düşebilecek tavan, tünel gibi büyük kitleler aracı belki ezecek ama yok etmeyecektir. Bu da size yaşam üçgeni oluşturabilir.
- Deprem anında bebeğinizle araç içindeyseniz, tüm bu güvenlik kurallarına uyarak hareket etmelisiniz. Sarsıntı sırasında araçtan çıkmanızı gerektiren durumlarda, bebeğinizi de yanınıza alarak bir an önce güvenli pozisyon almalısınız.
Metroda veya diğer toplu taşıma yapmanız gerekenler
- Gerekmedikçe, kesinlikle metro ve trenden inilmemelidir. Sarsıntı bitinceye kadar metro ya da trenin içinde, sıkıca tutturulmuş askı, korkuluk veya herhangi bir yere tutunmanız, metro veya tren personeli tarafından verilen talimatlara uymanız gerekir.
Deprem Sonrasında Yapılması Gerekenler
Sarsıntının geçmesinin ardından yapmanız gereken, soğukkanlılığınızı koruyarak bina dışına çıkıp güvenli bir alana gitmenizdir. Bu süreçte panik yapmamaya özen göstermelisiniz. Bebeğinizi ve çocuklarınızı yanınıza alarak bulunduğunuz binadan sakin ve kontrollü bir şekilde çıkmaya odaklanmalısınız. Bunu sağlamak için şu detayları bilip uygulamaya dikkat etmelisiniz;
- Deprem sonrasında binadan çıkmak için kesinlikle asansör kullanmamalısınız.
- Evden çıkarken kibrit veya çakmak yakmamalı, elektrik düğmelerine dokunmamalısınız.
- Sarsıntı geçtikten sonra elektrik, gaz ve su vanalarını kapatmalısınız.
- Gerekli olan eşya ve malzemelerle birlikte acil durum çantanızı yanınıza alıp, mahalle buluşma ve toplanma noktanıza doğru harekete geçmelisiniz.
- Eğer açık alandaysanız sarsıntı sonrasında hasarlı binalardan ve enerji nakil hatlarından uzak durmalısınız.
- Açık alanda kendinizin ve bebeğinizin güvenliğini sağladıktan sonra mahalle toplanma noktasına gidebilirsiniz.
“Depreme karşı alınacak önlemler nelerdir?” sorusunun yanıtını bilmeniz ve bunları uygulamanız, yaşanabilecek hayati riskleri azaltıp ortadan kaldırabilir. Özellikle bebeğinizle birlikte deprem anı ve sonrasında neler yapmanız gerektiğiyle ilgili bilgi sahibi olmanız, afet sürecini daha iyi yönetmenizi sağlayabilir. Bu konuda daha bilinçli davranmak için Bebek ile Depreme Nasıl Hazırlanmalısınız? başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.