Yenidoğan Bebek Uyku Düzeni

Yenidoğan bebeklerde uyku, sağlıklı gelişim için oldukça önemlidir. İyi bir gece uykusu, bebeğinizin fiziksel ve zihinsel gelişimini destekler. Çünkü büyüme hormonu, en çok bebeğiniz uykudayken salgılanır. Yani bebeğinizin büyümesi o uykusundayken devam eder. Bu sürecin aksaması ise onun gelişiminin de aksaması anlamına gelir. Bu nedenle bebeğiniz için yenidoğan uyku düzeni ve ideal bir uyku ortamı yaratarak bebeğinizin gelişimine yardımcı olmalısınız. 

Bebeklerin bağışıklığını güçlü tutan temel günlük rutinleri vardır. Beslenme, oyun ve uyku bu rutinlerin en önemlileridir.  Beslenme ve oyun gibi uyku da bebeklerin fiziksel ve zihinsel gelişimlerini ve bağışıklık sistemlerini destekler. Büyüme hormonunun çoğunlukla kesintisiz ve yeterli derin uykuda salgılanması, bebekler için iyi bir uyku rutininin ne kadar gerekli olduğunun bir kanıtıdır. Ancak yenidoğan döneminde uyku düzeni hemen oturmayabilir. 

Uyku Rutini Neden Önemlidir?

Gündüz uykularının yanı sıra gece uykusunun düzenli ve iyi olması, bebeğinizin gün boyu öğrendiklerini düzenlemesini, enerji depolarını yenilemesini ve yeni güne mutlu, zinde ve en önemlisi öğrenmeye açık olarak başlamasını sağlar. Bebekler uyurken beyinleri çalışır ve zihinsel gelişimleri hızlanır.  

Uyku sırasında özellikle karanlıkta melatonin hormonu salgılanır. Bu hormonun salgılanması bağışıklık sisteminin güçlenmesinde önemli bir role sahiptir. Aynı zamanda uyku sırasında bebeğin çalışmayan kasları da çalışarak enerji depoları yenilenir. Uykusunu iyi alan bebekler, ertesi güne zinde, keyifle oynamak ve öğrenmek için hazır başlarlar. Bebeğiniz yeteri kadar uyumamış ise bu onun ruh halini, davranışlarını, yeme alışkanlıklarını ve gün içinde odaklanma becerilerini etkiler. Bu nedenle bebeğinizin beslenme ve oyun gibi uyku rutininin devamını sağlamaya özen göstermelisiniz. 

“1 aylık bebek ne kadar uyur?”, ”1 aylık bebek kaç saatte beslenmeli?” veya “1 aylık bebeğin günlük oyun programı nasıl olmalı?” gibi soruların cevabına ulaşmak için “1 Aylık Bebeğin Günlük Rutini” başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.  

Yenidoğan Bebeklerde Uyku Düzeni Nasıl Olmalıdır?

Yenidoğan bebeklerde sirkadiyen ritim yani vücudun biyolojik saati henüz gelişmemiştir. Bu nedenle bebeklerde uyku rutini ilk aylarda oturmayabilir.  Yenidoğan uyku düzeninin sağlanması, aşamalı olarak gerçekleşebilir. Bebeğinizin sirkadiyen ritmi yakalayabilmesi için uyanık olduğu saatlerde güneş ışığı görmesini ve sesli bir ortamda bulunmasını sağlayabilirsiniz. Gece uykusuna yatacağı zaman ise onu sessiz ve loş bir odada uyutabilir ya da ona uyku öncesi banyo yaptırabilirsiniz. 

Yenidoğan bebeklerde uyku rutinini sağlamak için beslenme ve oyun rutinlerinden de destek alabilirsiniz. Aynı zamanda bebeğinizin beslenme sıklığını belli bir düzene oturtmalısınız. Anne sütü zengin içeriği ile bebeğinizin bağışıklığını güçlendirir. İlk 6 ay bebeğinizi sadece anne sütüyle besleyip, mümkünse 2 yaşına kadar anne sütü vermeye devam etmelisiniz. Anne sütü eksikliği ya da yokluğunda ise doktorunuza danışmalısınız. 

Beslenme gibi oyun da bebeğinizin uyku rutinine yardımcı olur. Aktif ve düzenli oyun, bebeğinizin hem bilişsel hem de duygusal zekasının gelişimini sağlarken, bebeğinizi uykuya hazırlar.  Her gün sırayla tekrarlanan beslenme, oyun ve uyku rutinleri bir süre sonra alışkanlık haline gelir ve bebeğiniz beslenme ve oyun rutininden sonra uyku zamanının geleceğini bilir. Bu da bebeğinizin kendini güvende hissetmesine ve uykuya rahat dalmasına neden olur.  

Bebeklerde gelişim hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak için bebek gelişimi kategorimizi ziyaret edebilirsiniz.

Uyku öncesi hazırlıklar

• Eğer henüz başlamadıysanız, 3 ila 6. aylar bebeğinizin uyku öncesi hazırlıklarına başlamak için uygun bir dönemdir.
• Bebeğinize ılık bir duş yaptırabilir, sakin bir oyun oynayabilir, kısa masallar anlatabilir, ninni söyleyebilir ve iyi geceler öpücüğü vererek bebeğiniz için uyku öncesi hazırlıklarını tamamlayabilirsiniz.

İdeal uyku ortamı yaratmak için 3 öneri

• Bebeğiniz için ideal uyku ortamı sessiz, karanlığa yakın hafif loş ışıklı ve rahat edebileceği uygun ısıda olmalıdır.
• Bebekler için tavsiye edilen oda ısısı 18 – 22°C arasındadır.
• Bebeğinizi huzursuz edebileceği için aşırı sarıp sarmalanmamalı, 1 yaşına kadar pamuklu örtüler ve ince battaniyeler tercih edilmelidir. 1 yaşından sonra ise hafif ve onu sıcak tutan bir yorgan kullanılmalıdır.

Kısaca uykuda olanlar

Uykunun birbirini izleyen iki aşaması vardır. Non – REM ve REM

Non-REM (non rapid eye movement – hızlı göz hareketlerinin olmadığı)

Bebeğiniz uykuya ilk daldığında Non-REM evreye girer, bu evrede;

• Bebeğinizin nefes alışverişi yavaşlar.
• Vücut sıcaklığı düşer.
• En önemlisi bu evrenin sonunda büyüme hormonu salgılanır.

REM (rapid eye movement – hızlı göz hareketleri)

• Bebeğinizin uykusunun %25’ini kapsar.
• Bebeğinizin vücudu ve beyni için enerji sağlar. 
• Bebeğinizin beyni aktif olarak çalışır.
• Rüya görebilir.
• Gözlerini kırpıştırır.

Uyanma vakti

• Eğer bebeğiniz 10 saat uyudu ise sabah uyandırılma vakti gelmiş demektir.
• Sabahları bebeğinizi hep aynı saate uyandırmanız, onun uyku düzenine alışmasına yardımcı olur.

Uyku düzeni ve süreleri için öneriler

• Yenidoğan bebekler uykusu gelince bazı işaretler verir. Yeni doğan bebeğinizi uyutmak için bebeğinizin tepkilerini gözlemlemeniz yeterlidir. Bebeğiniz gözlerini ovuşturmaya, kulağını çekiştirmeye başlar. Bu sinyalleri aldığınız zaman onu yatırabilirsiniz. Ancak bebeğiniz büyüdükçe uyku saati belirlenmeli ve uyku düzeni oluşturmalıdır.
• Gece uykuları için önerilen uyku vakti 19.00 – 20.30'dir. Bu saati geçirdiği takdirde bebeğiniz yorulabilir ve uykuya dalmakta zorlanabilir. Gece geç saatlere kadar uyumayan bebeğiniz, beklediğinizin aksine yorgun görünmeyebilir. Hatta son derece enerjik ve hareketli olabilir, bu genelde uyku saatinin geçtiğinin bir göstergesidir.
• Yenidoğan uyku düzeni gün içinde de planlanmalıdır. Gün içindeki uyku düzeni de aynı şekilde düzenlenmelidir. Belirli uyku saatleri belirlemeli ya da bebeğinizin yorulduğunu fark ettiğiniz zamanlarda onu uyutmalısınız. Yeni doğan bebeğiniz günde ortalama 14 – 18 saat uyuyabilir. 1 aylık olduğunda bu süre 12-16 saate düşer. Ancak uyuma süreleri genellikle 2 ila 4 saati geçmez. Bu nedenle geceleri altını değiştirmek, beslemek veya rahatlatmak amacıyla sık sık uyanmanız gerekebilir.
• 6 – 8 haftalık olan bebeğiniz artık geceleri daha fazla, gündüzleri daha az uyumaya başlar. Bebeğinize gece ve gündüz arasındaki farkı öğretmeye başlayabilirsiniz. Gündüz bebeğinizin odasını aydınlık tutun ve ev içindeki günlük gürültüleri (Telefon, televizyon gibi sesler) azaltmaya çalışmayın.
• Gün içinde onunla mümkün olduğunca çok vakit geçirin, oyunlar oynayın. Geceleri ise ortamı karanlık ve sessiz tutun, gündüz olduğu gibi oyunlar oynamayın.
• Uyku öncesi yapılan rutin hazırlıklara başlayabilirsiniz. Bebeğinize uyutmadan önce ılık duş aldırmak, ninni söylemek ya da iyi geceler öpücüğü vermek gibi alışkanlıklar oluşturun.
• Bebeğiniz 6-8 haftalık olduğunda kendi kendine uyuması için ona şans verin.
• Uykusu geldiğinde ama halen uyanıkken onu yatağına yatırın ve kendi kendine uyumasını sağlayın. Onu sallamayın, emzirirken / beslerken uyumasına izin vermeyin.

3-6 Aylık

• Bebekler 3. aylarında günde ortalama 15 saat uyurlar. Bunun 10 saati gece uykusu iken kalanı gündüz şekerlemeleridir. 6. aylarına doğru gündüz şekerlemelerinin süresi ve sıklığı azalabilir.
• 3-4 aylıkken gece uykuları beslenme için 2-3 kez bölünebilir. Ancak 6. ayına doğru tüm gece uyanmadan uyuyabilir hale gelir. Tüm gece ile kastedilen, yetişkinlerde olduğu gibi 8 saat değildir. Bebekler için bu süre ortalama 5 – 6 saati ifade eder. Bu süre tabi ki uyku alışkanlıklarını ve düzenli uyku programını öğrenebilmesine de bağlıdır.
• Eğer bebeğiniz geceleri 5-6 saat aralıksız uyumuyor ise, bu konuda yalnız olmadığınızdan emin olabilirsiniz. Çoğu 3-6 aylık bebek halen geceleri en az bir kez beslenme amaçlı uyanmaktadır. Bu nedenle gece uyutmadan önce bebeğinizi gece boyunca tok tutan gıdalar vermeniz onun beslenme amaçlı uyku bölünmelerini azaltacaktır.
• Bebeğiniz aile hayatınıza uyacak bir uyku düzenini zaten kendisi geliştirecektir. Ama bebeğinize daha uzun ve düzenli bir uyku düzenine geçmesi için yardımcı olmak isterseniz, bu dönem uyku eğitimi denemeleri için uygun bir dönem olabilir.

Unutmayın, her bebeğin gelişimi farklılıklar gösterebilir. Bu nedenle bebeğinizin uyku alıştırmalarına verdiği tepkileri takip etmeli; bebeğinizin hazır olmadığını düşünürseniz biraz ara vermeli ve bir kaç hafta içinde tekrar denemelisiniz.