Bebek Egzaması: Nedir, Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi

Bebeklerde görülen cilt sorunlarından biri de egzamadır. Milia, bebek aknesi (sivilcesi) gibi bebeklerin cilt yüzeyinde oluşan bebek egzaması, kızarıklık ve kabarcıkların yanı sıra kaşıntıya neden olması ile diğer cilt hastalıklarından farklılık gösterir. Her yaştaki insanda görülebilen egzama, bebeklerde birçok farklı nedenden kaynaklı oluşabilir.

Bebeklerde atopik dermatit olarak da adlandırılan egzama, her zaman ciddi bir sağlık sorununa işaret etmese de uzun süre geçmemesi halinde mutlaka doktora danışılması gereken bir cilt sorunudur. Bebek egzamasının nedenleri ve belirtilerinin neler olduğunu yazımızdan okuyabilir, önleme yöntemleri ve tedavisi ile ilgili de detaylı bilgi alabilirsiniz.

Bebek egzaması nedir?

Egzama cildin tahriş, kırmızı, kuru ve kaşıntılı olduğu bir durumdur. Bebek egzaması, genellikle ilk birkaç ayında bebeğin cildinde kabuklu, pul pul dökülmüş benekler olarak ortaya çıkabilir. Bebek egzaması çoğunlukla ellerde, yüzde, boyunda, dirseklerin iç kısmında ve dizlerin arkasında oluşan döküntüler şeklinde oluşabilir, ancak başka bölgelere de yayılabilir. Egzama özellikle alevlenme dönemlerinde rahatsız edici bir problem olsa da bazı yöntemlerle bebekler rahat ettirebilir. Rahatsızlığı en iyi tedavi etme ve yönetme şeklini öğrenmek için ise mutlaka doktora danışılmalıdır.

Bebek egzamasının nedenleri nelerdir?

Bebek egzaması, cildin koruyucu bariyerinin ve nem tutma kabiliyetinin bozulması sonucu ortaya çıkan kaşıntılı döküntülerle oluşan bir deri hastalığıdır. Genetik olabileceği gibi çevresel nedenlerden dolayı da oluşabilir. Kaşıntı ve kabarcıklarla meydana gelen egzama, bebeklerde şu nedenlerden dolayı görülebilir;

• Ailede genetik yatkınlık olması, bebekte egzamanın gelişmesinde önemli bir risk faktörüdür. Bir ebeveynde egzama varsa bebekte de olma olasılığı yüksektir.
• Bebek egzaması, alerjik reaksiyon kaynaklı gelişebilir.  Bebeğin cildindeki bariyer fonksiyonlarının bozulması ile alerjenler kolayca deriyi geçerek bağışıklık sistemini uyarabilir ve alerjik reaksiyon gelişmesine neden olabilir.
• Bebeğin bulunduğu ortamlarda bulunan tozlar, bakteriler ve mikroplar alerjiye, bu alerjiler bir reaksiyon olarak egzamaya yol açabilir. Ev akarları, polenler gibi solunum alerjenlerine karşı olan duyarlılık da egzamanın ortaya çıkmasına neden olabilmektedir.
• Bebeklerde egzama, doğal olmayan veya sert kimyasallar içeren temizlik ürünlerinden kaynaklı olarak da ortaya çıkabilir. Cildi hassas olduğu için bu ürünler bebeğin tenine zarar vererek egzamaya neden olabilir.
• Bebeğin cildinde uygulanan tahriş edici kimyasal ürünler, sabun, deterjan ve bazı cilt bakım ürünleri ile hava değişimi, aşırı sıcak hava, terleme gibi faktörler de hastalığın tekrarlamasına ve alevlenmesine sebep olabilir.
• Bebeklerde egzamanın bir nedeni de gıda alerjisi olabilir. Bir gıdaya alerjisi olan bebekte egzama da görülmesi mümkündür. Bebekte ortaya çıkan egzama alerjik kaynaklı olabilir. Böyle bir şüphe oluştuğunda mutlaka doktora başvurulmalıdır. Nelere alerjisi olduğunu bilmek, bebeğin sağlığı açısından oldukça önemlidir. 

Yapılan çalışmalar son yıllarda çocuklardaki besin alerjisi sıklığında ciddi bir artış olduğunu göstermektedir. Bu artış ise özellikle bebeklerde hastalığı önlemenin önemini daha da hissettirmektedir. Bebeklerde besin alerjisinin gelişmesini önlemede izlenebilecek yöntemler hakkında bilgi almak için Besin Alerjisinden Korunma Yolları başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

Bebek egzamasını neler tetikler?

Her bebeğin cilt yapısı farklıdır. Bu farklılığın yanı sıra bebek egzamasına neden olabilecek pek çok farklı neden de bulunur. Ancak egzamayı tetikleyen bazı durumlar vardır ki, bebekler için bunlardan özellikle kaçınılması gerekir. İşte bebek egzamasının tetikleyicilerinin başında şunlar vardır;

Cilt kuruluğu: Bebeğin cildinin kuruması, egzamaya ve kaşınmaya neden olabilir. Özellikle kışın evlerdeki ısıtmadan kaynaklı havanın kuruması ve nemin düşmesi bebeğin cildini kurutabilir.

Cilt tahriş ediciler: Bebeklerin hassas cildine uygun olmayan kimyasal içerikli bakım ve temizlik ürünleri, kaşındıran yünlü kıyafetler, polyester içeren kıyafetler, vücut sabunları, parfüm ve çamaşır sabunlar bebek egzamasında semptomları tetikleyebilir.

Aşırı ısı ve ter: Bebeğin vücut ısısının artması ve beraberinde oluşan aşırı ter, egzamadaki kızarıklıkları ve kaşıntıyı yoğunlaştırabilir. Kaşınma ve ovalama, cildi tahriş ederek kötüleştirebilir.

Alerjen gıdalar: İnek sütü, yer fıstığı, yumurta veya bazı meyveler bebeklerde gıda alerjisine neden olabilir. Alerjen etki gösteren yiyeceklerin bebeğin beslenmesinde yer alması egzama semptomlarını artırabilir.

Bebek egzaması bulaşıcı mıdır?

Yetişkinlerde olduğu gibi bebeklerde görülen egzama da bulaşıcı değildir. Bulaşıcılık göstermeyen egzamanın en önemli nedenlerinden biri aileden gelen genetik özelliklerdir. Egzaması olan çoğu bebeğin ailesinde, egzaması olan başka aile bireyleri de genelde bulunur.

Egzamanın en önemli özelliklerinden biri tekrarlayıcı olmasıdır. Egzamalı cilt, tedavi ile düzelse de bir süre sonra tekrarlayabilir. Bu tekrarlamalar genelde eklem yerlerinde ve yüzde görülür. Bebek egzamasının nedeni bulunması ve bu nedenden korunması halinde tekrarlama görülmeyebilir. Bu yüzden bebeklerde egzamanın nedenini doktor kontrolünde bulmak ve ona göre bir tedavi uygulamak oldukça önemlidir.

Bebeklerde egzama nasıl görünür?

Egzama her bebekte aynı şekilde görünmez. Bebek egzaması, açık tenli bebeklerde genellikle kırmızı deri lekeleri olarak ortaya çıkar. Daha koyu tenli bebeklerde ise kızarıklık morumsu, kahverengimsi veya grimsi görülebilir.  Bebek egzamasındaki kızarıklıklar her zaman kuru, kaşıntılı ve pürüzlüdür. Egzama vücutlarının hemen hemen her yerinde olsa da bebeklerde çoğu zaman, yanak ile kol ve bacakların eklemlerinde görülür.

Bebek egzamasının belirtileri nelerdir?

Bebeklerde egzamada kaşıntının asıl nedeni ciltteki kurumadır. Egzamalı bebeklerin ciltleri kuru olur, ciltlerinin su tutma kapasitesi yetersiz ve yağ miktarı da azdır. Özellikle banyo sonrası ciltte kuruma oluşur. Bu da bebekte kaşıntı ve huzursuzluk yaratabilir.  Bu kaşıntı nedeniyle bebekler iyi ve rahat uyuyamayabilir.

Bebek egzamasının ilk belirtisi yanaklarda olan kızarıklıklardır. Yüzde olan kızarıklığın yanı sıra bebeğin boyun altlarında, kol ve bacakların dış yüzeylerinde kızarıklık olabilir. Eklem yerlerinde de görülen egzama, bebeğin bacak arkalarında ayak bileği etrafında, el bileği etrafında, kulak arkasında kaşıntılı kızarıklıklara neden olur. Bebeğin yanaklarında, alnında veya kafa derisinde genellikle egzama döküntüsü bulunur. Dizlere, dirseklere ve gövdeye yayılabilir.  Bebek egzamasının en yaygın belirtileri şunlardır;

• Deride kızarıklık ve kabartılar
• Kafa derisinde ve yüzde döküntüler
• Vücutta çıkan kabarcıkların kaşınması
• Özellikle banyo sonrası ciltte kuruma
• Tekrarlayıcı olması
• Yüzde, boyunda, kulak arkalarında kızarıklık
• Kolun eklem yerleri, el bileği, diz arkası, ayak bileği etrafı gibi eklem yerlerinde kaşıntılı kızarıklık

Bebeklerde egzama belirtileri tedavi edilmediğinde ilerleyen yıllarda semptomların kendini tekrar etmesi ihtimali vardır. Bebeğinizde görülen egzamanın tedavisi için mutlaka doktorunuzla görüşmelisiniz.

Bebek egzaması önlenebilir mi?

Bebek egzamasını önlemenin kesin bir yolu olmasa da bazı yöntemleri uygulayarak egzamanın oluşmasını önlemeye yardımcı olunabilir. Vücudunda kızarıklık görülmese bile bebeğin cildini nemli tutmaya özen göstermek bu önlemlerin başında gelir.  Egzamanın en önemli özelliği, derinin bariyer fonksiyonunu bozması ve deri kuruluğuna neden olmasıdır. Bebek cilt bakımı ve nemlendirici kullanımı da egzama gelişimini önleyebilir.

Günlük banyo ve nemlendirme, bebek egzamasını tedavi etmenin ve önlemenin anahtarı olacak kadar önemlidir. Bu nedenle siz de bebeğiniz için egzama oluşumunu önlemek için bazı detayları bilmeli ve uygulamalısınız. Alerjik ve kimyasal olmayan ürünlerle bebeğinizi ılık suda yıkayabilirsiniz. 15 dakikayı geçmeyen bir banyodan sonra, tamamen durulayıp bebeğinizi nazikçe kurulayabilirsiniz. Bebeğinize çocuk doktorunuzun tavsiye edeceği bir krem veya losyonu banyodan sonra cildi hala nemliyken ve günde en az iki kez uygulayabilirsiniz. Yeni bir nemlendirici denerken ise, iyi tolere edildiğinden emin olmak için önce bebeğinizin cildinin küçük bir bölgesinde test etmeyi unutmayın. Bebek egzaması belirti ve semptomları, kaşıntılı kumaş ve sert sabunlar gibi tahriş edici maddelerin kullanılmamasının yanı sıra aşırı sıcaklıklardan kaçınarak da önlenebilir, hafifletilebilir.

Bebek egzaması nasıl tedavi edilir?

Bebeğinizde egzama oluşmasını veya tetiklenmesini önlemek için bazı konulara özellikle dikkat etmelisiniz. Cildinin kurumasını engellemenin yanı sıra şunlara özen göstererek bebeğinizde egzama oluşumunu önleme ve tedavisinde yardımcı olabilirsiniz;

• Bebeğinizi sıcak olmayan ılık suda kısa süreli banyo yaptırabilirsiniz.
• Banyo sırasında kokusuz sabunlar ve cildi tahriş etmeyen temizleyiciler kullanabilirsiniz.
• Banyo sonrasında cildini ovalamadan kurulayarak doktorunuzun önerdiği nemlendirici veya kremi bebeğinizin cildine hafifçe sürebilirsiniz. Cildini nazikçe temizlemeyi ve ardından nemlendirmeyi günlük rutin haline getirebilirsiniz. 

• Bebeğinizin cildine uygun kıyafetler seçmeniz oldukça önemlidir. Pamuktan yapılmış olan nefes alan yumuşak giysiler, organik pamuktan üretilmiş kıyafetler bunun için uygundur. Doğal liflerden yapılmış giysiler tercih edebilirsiniz.  Bebeğinize çok sert, tahriş edici yün veya polyester kıyafetler giydirerek egzamayı tetikleyebilir.
• Cilde sürtünen giysilerin tahrişini önlemek için bebeğinizin vücudunu sarmayan bol giysiler giydirmelisiniz.
• Cildinin kuruması bebeğinizin cildinde kaşıntıya neden olabilir. Kaşıma, kızarıklığı kötüleştirebilir, tahriş edip enfeksiyona yol açabilir. Cildinin zarar görmemesi için bebeğinizin tırnaklarının kısa olmasına özen gösterin. Bu nedenle tırnaklarını sık sık kesin ve mümkünse bir törpü ile kenarlarını nazikçe alın.  Ayrıca özellikle geceleri kaşınmasını önlemek için rahat ince eldivenler de giydirebilirsiniz.
• Bebeğinizdeki egzamanın tetiklenmemesi için vücudunun aşırı ısınmamasına ve aşırı terlememesine dikkat etmelisiniz. Bunun için onu aşırı giydirmeyin veya çok kalın battaniye örtmeyin. 
• Bebeğinizin cildine nem sağlaması için bol su içirebilirsiniz.
• Bebeğinizin odasındaki ve evdeki polen, toz, küf, akar gibi alerjenleri azaltıp yok etmeniz egzamanın tetiklenmesini önleyebilir.  Bebeğinizin bulunduğu ortamın temiz olmasına dikkat etmelisiniz.
• Yeni giysileri bebeğinize giydirmeden önce mutlaka yıkayın. Hafif, kokusuz bir deterjan kullanın. Bebeğinizin hassas cildi ile uyumlu temizlik ürünleri tercih etmelisiniz. Bebeğinizin kıyafetlerini yıkamak için hipoalerjenik deterjan kullanabilir ve yumuşatıcı kullanımını azaltabilirsiniz.
• Bebeklerde alerjik egzama temizleyicilerden kaynaklanıyorsa ev için kullandığınız temizlik ürünlerini de gözden geçirmeyi unutmamalısınız.

Bebeklerde cilt bakımının her aşamasında dikkat etmeniz gereken temel konulardan birisi alerjidir. Cildi çok hassas ve ince olan bebekler, kıyafet seçiminden banyo koşullarına, tırnak kesiminden kullanılacak cilt ürünlerine kadar pek çok konuda özel ilgi ister. Bebeklerin cilt bakımında dikkat edilmesi gerekenleri Bebeklerde Cilt Bakımı Nasıl Yapılır? başlıklı yazımızdan öğrenebilirsiniz.

Bebek egzamasının tedavisinde, temizlik ve cildin nemlendirilmesi iki çok önemli unsurdur. Bebeğin atopik cildine uygun temizlik ürününün ve kullanacağı kremin seçiminde doktorunuza danışmalısınız.

Bebek egzaması için ne zaman doktora görünmeliyim?

Bebeğinizde egzama ile karşılaştığınızda tedavisi ile ilgili evde uygulayabileceğiniz yöntemler bulunur. Ancak bazı durumlar vardır ki bebeğinizi mutlaka doktora götürmeniz gerekir. Eğer evde yaptığınız tedavi uygulamaları yanıt vermeyip semptomlar devam ederse bebeğinizi muayene ettirmek için doktorunuza götürmelisiniz. 

Egzamalı bebekler cilt enfeksiyonlarına yatkındır. Bebeğinizde egzamayla birlikte şunların olduğunu fark ederseniz hemen doktorunuza danışın;

• Ateş
• Etkilenen bölgelerde veya çevresinde kızarıklık ve sıcaklık
• Etkilenen bölgelerde veya çevresinde irin dolu şişlikler, kabarcıklar
• Ciltte uçuk veya ateş kabarcıkları gibi görünen alanlar

Ateşi ve döküntüsü varsa bebeğinizin doktor tarafından değerlendirilmesi gerekebilir. Ayrıca egzamada ani bir değişiklik veya kötüleşme fark ederseniz semptomları hafifletmek için neler yapılması gerektiği konusunda doktorunuza danışabilirsiniz. 

Bebeklerde alerji, egzamadan solunum yolu problemlerine kadar bir dizi sağlık sorununa yol açabilir. ‘Bebeklerde alerjiden korunmak için hangi önlemler alınabilir?’, ‘Bebeklerde alerji sebepleri nelerdir?’ gibi soruların cevapları için Alerji Nedir? başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.