Bebeklerde Aşı Sonrası Ateş Nasıl Düşürülür?

Bazı anneler bebeklerinin sağlığı için aşının ne kadar önemli olduğunu bilmelerine rağmen aşı sonrası ateşten endişe ederler. Özellikle ilk kez anne olanlar veya daha önceki aşı deneyimlerinde ateşle karşılaşmış olanlar, bu duyguyu daha yoğun hissedebilirler. Ancak, bebeklerde aşı sonrası ateş genellikle normal ve beklenen bir durumdur. Genellikle hafif ve geçici olan ateşin etkisi bebek için aşıların sağladığı faydalarla karşılaştırıldığında oldukça düşüktür. Siz yine de bebeğinizin aşı sonrası ateşini kontrol etmek ve bebeklerde aşı sonrası ateş nasıl düşürülür? diye merak ediyorsanız yazımızı okuyabilirsiniz. T.C. Sağlık Bakanlığı’nın 2025 yılında güncellenen Ulusal Aşı Takvimi hattında bilgi almak için ise Çocuğumun Aşı Takvimi içeriğimize tıklayabilirsiniz.

Bebeklerde Aşı Sonrası Ateş Kaç Derece Olmalı?

Bebeğinizi büyütürken Sağlık Bakanlığı’nın takviminde yer alan aşıları zamanla doktorunuzun da yönlendirmesiyle yaptıracaksınız. Bu aşılar bebeğinizi hastalıklara karşı korurken, bağışıklık sistemini de güçlendirecek ve ona çocukluk ile yetişkinlik döneminde de devam eden bir sağlık koruması sağlayacak.

Bebeklerde aşılama, enfeksiyon hastalıklarından korunmanın yanı sıra bu hastalıklar nedeniyle oluşabilecek sakatlıkların ve ölümlerin azaltılmasında oldukça kritik öneme sahiptir. Bağışıklık sistemleri henüz tam olarak gelişmediği için bebekler, enfeksiyonlara karşı daha savunmasızdır. Hayatı tehdit eden birçok hastalığa karşı korumanın en etkili yolu olan aşılar, bebeğin bağışıklık sistemini belirli mikropları tanımaya ve onlarla savaşmaya hazırlar. Böylece hastalığa maruz kaldıklarında enfeksiyonu önleyebilir veya hastalığın seyrini hafifletebilirler.

Tıpkı ilaçlar gibi tıbbi ürünler olan aşılarda da bazı yan etkiler görülebilir. Bebeklerde aşı sonrası ateş, bağışıklık sisteminin aşıya karşı doğal bir yanıtı olabilir ve genellikle hafif seyreder. Ateş, aşının beklenen ve çoğu zaman hafif bir yan etkisidir. Bu durum, bağışıklık sisteminin aşıya doğru şekilde yanıt verdiğinin ve koruyuculuğun geliştiğinin bir işaretidir.

Peki bebeklerde aşı sonrası ateş kaç derece olmalıdır? Özellikle aşı sonrası ateş oluşması konusunda endişeli olan anneler, bu sorunun cevabını merak edebilir. Bebeklerde normal kabul edilen ateş 37,3-37,8 derece arasındadır. Karma aşılardan sonra 1-2 gün süre ile 38,5-39 dereceye kadar hafif bir ateş yükselmesi olabilir. 38.5°C üzeri ateş durumunda doktor kontrolünde takip edilmesi önemlidir. Bu derece bir ateşte bebeğinizin genel durumunu gözlemlemeniz gerekir. 39°C ve üzeri ateş ise ciddi bir reaksiyon belirtisi olabileceği için doktorunuza danışmalısınız.

Bebeklerde Aşı Sonrası Ateş Neden Olur?

Aşılar, virüs, bakteri gibi mikropların hastalık yapma özelliklerinden arındırılarak ya da bazı mikropların salgıladığı toksinlerin etkileri ortadan kaldırılarak geliştirilen biyolojik ürünlerdir. Aşı ile bebekler hastalıklara karşı bir savunma geliştirir ve hastalığa yakalanmaz. Aşısı yapılan hastalığa karşı oluşan bağışıklama genellikle ömür boyu bebeğin vücudunda kalır ve hastalık etkeni ile karşılaşınca onu etkisiz kılmak için savaşır.

Bebeklerde ateş, genel sağlıkları için bu kadar önemli olan aşıların uygulanmasının ardından görülebilir. Ateş, genellikle aşının bağışıklık sistemini harekete geçirerek antikor üretimini teşvik etmesinden kaynaklanır.

Bebeklerde aşı sonrası ateş, genellikle bağışıklık sisteminin aşıya verdiği doğal tepkisi nedeniyle oluşur. Aşılar, vücuda hastalık yapıcı olmayan mikroorganizmaların zayıflatılmış ya da ölü formlarını vererek bağışıklık sistemini uyarır. Bu uyarı ile bağışıklık sisteminin harekete geçmesi sırasında vücut sıcaklığında artış meydana gelerek ateş ortaya çıkabilir.

Her bebeğin bağışıklık sistemi farklıdır. Bazı bebekler aşı sonrası hiç ateş yaşamazken, bazıları aşıya karşı daha belirgin ateşle yanıt verebilir. Uzmanlar aşıdan sonra ateş olması halinde düşürülmesi için bebeğe ılık duş yaptırılmasını önermektedir. Yüksek ya da uzun süren ateşler yaşanması halinde ise mutlaka bir doktorla iletişime geçilmesi tavsiye edilir.

Aşı Sonrası Bebeklerde Ateşe Eşlik Eden Diğer Yan Etkiler Nelerdir?

Aşı sonrası bebeklerde ateşe eşlik eden bazı yan etkiler olabilir. Her bebeğin aşıya verdiği tepki farklı olabilir. Bebeklerde aşı uygulamasının ardından ateşin yanı sıra hafif şişlik, kızarıklık veya ağrı gibi lokal reaksiyonlar da gözlemlenebilir. Bebekler bazen ateşle birlikte enjeksiyon bölgesinde ağrı, kızarıklık, kas ağrısı, huzursuzluk ve iştahsızlık gibi hafif reaksiyonlar yaşarlar. Aşı sonrası gelişen istenmeyen bu yan etkiler aşıdan sonraki ilk günlerde ortaya çıkar ve genellikle endişe verici değildir. Bu reaksiyonlar normaldir ve kısa sürede geçer.

Bazı aşıların uygulanmasından sonra bebeklerde ateşe eşlik eden yan etkiler arasında şunlar gözlemlenebilir;

• Aşının yan etkileri, ağızdan uygulanan çocuk felci aşısından sonra yüzde 1’den az sıklıkta görülürken, altılı karma aşı sonrası yüzde 20-40 arasında değişen sıklıkta görülmektedir. Bu belirtiler de genellikle 48-72 saat içinde kendiliğinden düzelmektedir. 
• Enjeksiyon yerinde ağrı, şişlik ve kızarıklık gelişmesi, tüm aşılardan sonra değişen oranlarda gözlenebilir. Özellikle tetanos aşısının tekrarlayan dozlarında bu reaksiyon daha sık gözlenmektedir.
• Bulgular genellikle 24-48 saat içinde kendiliğinden düzelmektedir. Şikayetleri rahatlatmak için enjeksiyon yerine soğuk uygulama ve ağrı kesici alımı önerilmektedir.
• Diğer aşılardan farklı olarak, verem (tüberküloz) hastalığına karşı koruma sağlayan BCG aşısı sonrası, bağışıklık sisteminin yanıtı ile enjeksiyondan 2-3 hafta sonra başlayan sivilce benzeri şişlik oluşabilir. Bu, aşı sonrası yüzde 90-95 sıklıkla beklenen bir durumdur ve 2-5 ay sonra ciltte iz bırakarak iyileşir.
• Hepatit A aşısından sonra yüzde 5’ten az sıklıkla ishal ve kusma gelişebilir. Bu şikayetler genellikle 48 saatten kısa sürede düzelmektedir.
• Kızamık-kızamıkçık-kabakulak aşısından sonra yüzde 2-5 oranında, genellikle aşıdan sonraki 7-10. günlerde başlayan ve yaklaşık 2 gün süren döküntü görülebilir.
• Suçiçeği aşısından sonra enjeksiyon yerinde 2 civarı ya da enjeksiyon yerinden farklı yerlerde 3-5 adet suçiçeğine benzer lezyon görülebilir.
• Parotit olarak adlandırılan, yanakta bulunan tükürük bezlerinin şişmesi ile seyreden durum ise kızamık-kızamıkçık-kabakulak aşısından sonra yüzde 1’den az sıklıkta görülebilir. Lenf bezlerinin geçici olarak büyümesi de kızamık-kızamıkçık-kabakulak aşısından sonra çocukların yaklaşık olarak yüzde 5’inde görülmektedir.

Eğer bebeğinizin ateşi 38.5 derecenin üzerine çıkarsa, huzursuzluk, emmeyi reddetme, sürekli ağlama gibi belirtiler gösterirse veya ateş 3 günden uzun sürerse, bir sağlık profesyoneline danışmanız önemlidir.

Aşı Sonrası Bebeğin Uyku Düzeni Bozulur mu?

Bebekler aşıdan birkaç saat sonra başlayan ve en fazla 48 saate kadar sürebilen bir uyku hali yaşayabilir. Aşı sonrası bebeklerde görülebilecek hafif ve geçici yan etkiler arasında uyku düzenindeki artış veya bebeğin daha uykulu olması da bulunur. Sağlık Bakanlığı’nın Aşı Sonrası İstenmeyen Etkiler (ASİE) genelgesinde de bazı aşıların sistemik belirtileri arasında "uyku hali" olduğu belirtilmektedir.

Aşıdan sonra uyku hali yaşayan bebeklerin vücudunu dinlendirmesi için ona zaman tanımak önemlidir. Bazı aşılar sonrasında aşı yerindeki ağrı nedeniyle hafif huysuzluk, ağlama ve huzursuz durumları, uykuya neden olabilir Ayrıca, bazı bebekler, normalden daha fazla uyuyabilir. Ancak bu durum genellikle birkaç gün içinde düzelir. Bebeklerde aşı sonrası uyku hali zamanla kendiliğinden geçer. Eğer bebekte aşı sonrası uyku bozukluğu uzun süre devam ederse doktora başvurulabilinir.

Hangi Aşılar Sonrası Ateş Daha Sık Görülür?

Bazı aşılar, bebeklerde ateş gibi yan etkilere neden olabilir. Bu aşıların diğerlerine göre ateş gibi yan etkiler oluşturma olasılığı daha yüksektir. Bu durum, aşının bağışıklık sistemini daha güçlü bir şekilde uyarmasıyla ilişkilidir.

Aşı sonrası ateş genellikle hafif seyreder ve 24-48 saat içinde kendiliğinden düzelir. Bazı durumlarda 2-3 gün kadar sürebilir. Bebeklerde uygulama sonrası ateşe neden olan bazı aşılar şunlardır;

• Difteri, aselüler boğmaca, tetanos, çocuk felci (polio) ve Hib (Haemophilus influenzae tip B) enfeksiyonlarına karşı koruma sağlayan 5’li karma aşı sonrası hafif ateş görülebilir.
• 1 yaş civarında yapılan canlı aşılardan olan Kızamık, Kabakulak ve Kızamıkçık (KKK) aşısı sonrasında ateş görülebilir.
• Zatürre, orta kulak enfeksiyonu ve menenjite neden olan pnömokok bakterisine karşı koruma sağlayan pnömokok aşısından sonra hafif ateş yaygındır.
• Menenjit için yapılan meningokok aşıları da ateşe neden olabilir.

Ateş, aşının çalıştığının ve bağışıklık sisteminin koruyucu yanıt oluşturduğunun bir işaretidir. Aşı sonrası ateş genellikle hafif ve geçicidir, birkaç gün içinde kendiliğinden düzelir. Aşı sonrası bebeğinizin durumunu dikkatle gözlemleyebilir, endişeleriniz olduğunda doktorunuza danışabilirsiniz.

Aşı Sonrası Ateşi Önlemek Mümkün mü?

Bebeklerde aşı sonrası görülen ateş, bağışıklık sisteminin aşıya verdiği doğal ve olumlu bir tepkidir. Aşı, hastalık yapıcı mikropların zararsız parçalarını vücuda tanıtarak, bağışıklık sisteminin bu mikroplara karşı koruma geliştirmesini sağlar. İşte bu süreçte bebeğin vücut sıcaklığının yükselmesine neden olabilir.

Hafif ateş, aşıya verilen normal ve sağlıklı bir bağışıklık yanıtıdır. Bu nedenle aşı sonrası ateşin tamamen önlenmesi mümkün değildir. Ateşi tamamen önlemeye çalışmak, bağışıklık yanıtını bastırabilir ve uzmanlar tarafından önerilen bir durum değildir. Önemli olan, ateş çıktığında doğru yöntemlerle yönetmek ve bebeğin konforunu sağlamaktır.

İşte bebeğinizin aşı sonrası ateşinin şiddetini azaltmak ve onu daha rahat ettirmek için şu önleyici adımları atabilirsiniz;

• Ateşin en sık görüldüğü zamanlar olan ilk 24-48 saat içinde bebeğinizi fazla kalın giydirmeyin. Kalın giysilerden kaçınarak, pamuklu ve hafif giysiler tercih edin.
• Bebeğinizin daha rahat etmesi için bulunduğu ortamın ısısını kontrol edin. Odanın aşırı sıcak veya soğuk olmadığından emin olun. Oda sıcaklığı 21-23°C civarında olabilir.
• Bebeğinizin bol sıvı almasına özen gösterin. Sıvı ihtiyacını karşılamanız vücut ısısının düzenlenmesine yardımcı olur.
• Aşıdan hemen sonra önlem amaçlı ateş düşürücü ilaç vermeyin. Doktor önerisiyle ateş düşürücü kullanın.
• Enjeksiyon yapılan yerdeki kızarıklığı, ağrıyı veya şişliği azaltmak için serin ve nemli bir bez kullanın.
• Ateş çıktığında ılık suyla ıslatılmış bezleri alnına, koltuk altlarına veya kasık bölgelerine koymanız bebeğinizi rahatlatabilir. Kısa süreli ılık bir duş da faydalı olabilir.

Aşı sonrasında bebeğinize birkaç gün gözlemeyebilir, sizi endişelendiren bir durum fark ederseniz doktorunuza başvurabilirsiniz.

Rota virüsünün neden olduğu ve oldukça bulaşıcı olabilen hastalıklardan bebek ve çocukları korumada rota virüsü aşısı önemli bir seçenek olarak görülmektedir. Rota Aşısı Nedir? Rota Virüsü Aşısı Hakkında Bilmeniz Gerekenler yazımızı inceleyerek, bu hastalığa karşı bebeğinizi korumaya yardımcı olabilecek yöntemler hakkında daha detaylı bilgi edinebilirsiniz.