Bebeklerde Konak: Nedir, Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi

Bebeğinizin doğduktan sonra beslenmesinden uykusuna kadar pek çok konuda dünyaya uyum sağlamaya çalıştığı ilk aylarında, cildinde de bazı değişimler olduğunu fark edebilirsiniz.  İşte bu değişimlerden biri de bebeğinizin başındaki saçlı deride görebileceğiniz konak adı verilen sarımsı kabuklanmalardır. Bebeklerin saç derisindeki floranın gelişme sürecinde oluşabilen konak, bebeğe rahatsızlık ve ağrı vermeyen, uygulanacak basit yöntemlerle tedavi edilebilen bir cilt problemidir. Bebeğinizin dünyaya gözlerini açtıktan sonraki büyüme serüveninde karşılaşabileceğiniz bu durumla ilgili ‘Bebeklerde Konak: Nedir, Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi’ yazımızdan detaylı bilgi edinebilirsiniz.  Bebeğinizin saç bakımıyla ilgili püf noktaları ise Bebek Bakımı yazımızdan okuyabilirsiniz.

Konak Nedir?

Bebeklerde sık görülen cilt problemlerinden biri de kepeğin bebeklerde görülen formu olan konak oluşumudur. Bebeğin yaşama ilk adım attığı haftalarda meydana gelen konak, aslında saç derisindeki cilt florasının dış dünyaya uyum sağlamak için geçirdiği süreç ve vücudun gösterdiği bir tepkidir. Kafa derisinde beyaz veya sarı pullu lekelere neden olan, kaşıntı yapmayan, zararsız bir cilt rahatsızlığı olan bebeklerde konak, herhangi bir şey yapılmadığında ilk 6 aydan sonra kendiliğinden geçebildiği gibi genellikle birkaç basit uygulama ile de geçebilir. Konak bulaşıcı olmadığı için bebeğin döküntüyü başkalarına bulaştırması söz konusu değildir. 

Bebeklerde Konak Neden Olur?

Yeni doğan bebeklerin cildi daha kuru ve ince olduğundan nemi tutma kapasitesi oldukça azdır. Bebeklerin ilk 2 ayında son derece kuru ve gergin görünümde olan cilt florası, zamanla yetişkin cildine benzer şekilde gelişir, zenginleşir.

İşte doğduktan sonraki ilk aylarda florası gelişene kadar kuru ve gergin bir yapıya sahip olan bebeğin cildi, kendini korumak için fazla miktarda yağ üreterek dokusunu nemlendirip yumuşatmaya çalışır. Bu durum bebeğin vücudunun pek çok bölgesindeki cilt için faydalı olsa da saç derisinde yüksek miktarda yağ birikmesine neden olur. Biriken bu yağ da zamanla kuruyup kabuklaşıp sarı-kahverengi konaklar oluşturur. Yağlı olan bu kabukların etraflarında kızarıklık olabilir.

Doğumdan sonra bebeğin cildinin normalden daha fazla yağ üretmesinin diğer nedenleri arasında genetik faktörler, cilt tipi, alerjik yatkınlık etkili olabilir. Malassezia adlı bir maya türünün de konak oluşumunda rol oynadığı düşünülmektedir. Bu maya, ciltte doğal olarak bulunur ancak bazı bebeklerde aşırı çoğalarak konak sorununa yol açabilir. Ayrıca konak oluşumunda, anneden geçen gebelikle ilgili pek çok hormonun bebeğin kanında halen dolaşmasının da etkili olduğu düşünülmektedir. Bir diğer neden de emziren annelerin beslenmesinde yer alan bazı yiyecekler olabilir. Annenin beslenmesi dolaylı olarak bebeğin cilt sağlığını etkileyebilir. Emziriyorsanız bebeğinizin saç derisindeki iltihabı, alerjiyi veya asiditeyi azaltmak için beyaz rafine un, basit şekerler, karbonhidratlar, işlenmiş gıdalar, çay, kahve, meşrubat ve tatlandırıcıları beslenmenizden çıkarabilirsiniz. Bunların yerine bağışıklık sisteminin güçlenmesine destek olacak fermente gıdaları, probiyotik içeren gıdaları ve Omega 3 temel yağ asitleri açısından zengin yiyecekleri tüketebilirsiniz.

Bebeklerde Konak Belirtileri Nelerdir?

Bebeğinizin sağlığı üzerinde olumsuz bir etkisi bulunmayan saç diplerindeki konak, aslında yeni doğan bebeklerde yoğun görülen bir durumdur.  Sebum yani yağ bezi salgısı üretiminin fazla olmasından kaynaklanan konağın bebeğinizin saçında olup olmadığını şu belirtiler ile anlayabilirsiniz;

• Kafa derisindeki sarı veya beyaz renkli pullar, bebeğinizde konak olduğuna dair en belirgin belirtilerden biridir. Bebeğinizin kafa derisi kuru görünebilir ve ince pullanmalar oluşabilir.
• Bebeğinizin saç derisindeki pullar, zamanla kalınlaşarak kabuklar oluşturabilir.  Kabuklar yağlı bir görünüme sahiptir ve genellikle kafa derisinde kolayca fark edilir.
• Bebeğinizin saçlarının arasındaki pulların altında hafif bir kızarıklık görülebilir.
• Konak genellikle kafa derisinde olsa da bebeğinizin kaşlarında, kulak arkalarında, burun kenarlarında hatta bez bölgesinde de oluşabilir.

Bir hijyen probleminden kaynaklanmayan, kafa derisinde oluşan kepek benzeri bu sarı kabuklar, bazen bebeğin saç derisinin dışında alın bölgesinde veya vücudunun diğer bölümlerinde döküntüye yol açabilir. Kafa derisi ve yüzde kabuk oluşturabilen ve dökülebilen beyaz veya sarı yağlı pullanma lekelerinin yanı sıra bebek bezi bölgesinde küçük, kuru deri pulları da görülebilir.

Genellikle ağrıya veya ciddi bir rahatsızlığa yol açmayan konak, bebeğinizin saç derisinde bulunuyorsa, belirtilerin hem miktarına hem de ne zamandır var olduğuna dikkat etmelisiniz. Eğer konak belirtileri şiddetliyse veya konak uzun süre geçmiyorsa, enfeksiyon varsa bir doktora başvurmalısınız.

Bebeklerde Konak Teşhisi Nasıl Yapılır?

Bebeklerde konak teşhisi, belirtilerin belirgin ve gözle görülür olmasından dolayı, genellikle oldukça basittir. Çoğu zaman ebeveynler tarafından kolaylıkla fark edilebilen bebeklerde konak teşhisi için doktora da danışılabilir.

Çoğu zaman, doktor tarafından yapılan gözle muayene ile konak teşhisi basit bir şekilde konulabilir. Bebeğin kafa derisini inceleyerek teşhis koyan doktor, aileden bebekteki belirtilerin ne zamandır devam ettiğini öğrenebilir. Teşhis için herhangi bir özel test gerekmez. Ancak bazen doktor tarafından, semptomların egzama ya da mantar enfeksiyonu gibi başka bir cilt hastalığı ile karışmaması için detaylı bir inceleme yapılabilir.

Bebeklerde Konak Nasıl Temizlenir?

Bebeğinizin başında konak temizliğini yaparken birkaç önemli noktaya özen gösterebilirsiniz. Özellikle konak temizleme işlemi sırasında bebeğinizin saçlı derisinin zarar görme riskine karşı özen gösterebilirsiniz. Bebeklerde konak nasıl temizlenir? konusunda detaylı bilgi sahibi olmanız bu nedenle önemlidir.

Bebeğinizin başındaki konakları temizlemek için öncelikle bu bölgeyi iyice yumuşatmanız gerekir. Konaktan kaynaklı sert kısımlar ile kuru ve kabuklu tabakanın yumuşatılması, bebeğinizin konak temizliği işleminin aslında ilk ve en önemli aşamasıdır. Eğer konakların olduğu bölge yeterince yumuşamazsa kabuklar temizlenmeyebileceği gibi bebeğinizin saç derisinin üst kısmı soyulabilir. Bu nedenle bebeğinizin saç derisindeki kabukların sert olmaması ve doğru bir konak temizliği için şunları uygulayabilirsiniz;

• Öncelikle bebeğinizin kafa derisindeki kabukları yumuşatmak için konak olan bölgeyi bebek yağıyla hafifçe ovup 30 dakika-1 saat arasında bekletin. Yağın nemlendirici özelliği bebeğinizin başındaki kabukların gevşemesine yardımcı olacaktır.

• Nemlenmesinin ardından yumuşamış olan saç derisindeki kabukları, yine yağ ile arkaya doğru masaj eşliğinde hafif şekilde ovma yaparak kabartın.
• Bebeğinizin saç derisini yumuşak bir fırça ile nazikçe tarayın.
• Sonrasında kabaran kabukları temizlemek için bebeğinizin başını bebek şampuanı ve bol suyla yıkayın.
• Son olarak yumuşatıp banyo yaptırarak kabarttığınız konakları, yumuşak bir fırça veya tarakla tekrar tarayabilirsiniz.

Duş sırasında yağdan arınan konak tabakası, ılık suyun da etkisiyle yumuşar ve temizlenmesi kolay olur. Ancak, kabukları çıkarırken hassas cildini tahriş etmemek için bebeğinizin başını yumuşak hareketlerle ovarak temizlemelisiniz. Bu şekilde konakları kolayca çıkarıp, bebeğinizin saç derisinin zarar görmesini önleyebilirsiniz.

Eğer bebeğinizin başındaki konaklar, ilk temizlemenizde çıkmazsa bu işlemi birkaç defa tekrarlayabilirsiniz. Ancak bu süreçte enfeksiyon riskini artırabileceği için bebeğinizin başını nemlendirmeden kabukları koparmamaya ve bebeğinizi yıkarken sabun veya yetişkin şampuanları kullanmamaya dikkat etmelisiniz. Konakları temizlerken bebeğinizin kafasında yer alan bıngıldağına fazla baskı uygulamamaya da özen gösterebilirsiniz.  Bebeğinize konak bakımı yaparken canının yanmadığından emin olmak için onun tepkilerini gözlemleyebilirsiniz.

Bebeklerde Konak Tedavisi Nasıldır? Nasıl Geçer?

Bebeklerde konak genellikle ilaçla veya cerrahi tedavi gerektirmeyen bir cilt rahatsızlığıdır. Konak, bebek yağı ile yumuşak tutulduğu, el veya tarak ile kaldırılmadığı sürece bebeğe rahatsızlık ve acı vermez. Genelde kendi kendine dökülür ve kendiliğinden gerileme eğiliminde olur. Banyo öncesi yağ ile yumuşak bir masaj uygulayarak saçını taramak, çoğunlukla bebeğin konak problemini tedaviye gerek kalmadan çözmek için yeterli olabilir.

Siz de bebeğinizin konak tedavisini evde uygulayacağınız yumuşatma, tarama ve yıkama yöntemi sayesinde yapabilirsiniz. Konaklardan kurtulmak için konak olan bölgeyi öncelikle doğru şekilde nemlendirmeniz ve temizleme işlemi sırasında bebeğinizin saçlı derisine hassas davranmanız gerekir. Aksi takdirde hem bebeğinizin cildi zarar görebilir hem de konaklar kısa süre içinde tekrarlayabilir.

Ne Zaman Doktora Başvurmalı?

Bazen bebeklerde evde yapılan uygulamalara rağmen konak tedavisi sonuç vermeyebilir. Konak tedavisi sırasında bazı durumlarda bebeğin saç derisi son derece hassaslaşır ve bazı uygulamaları yapmak zorlaşabilir. Bu tabloda bebeğin hassasiyeti de artar ve konak bakımı yapmak bebeğin canının yanmasına neden olabilir. Bu gibi durumlarda konak problemini kontrol altına almak için doktora başvurmak gerekir.

Konak tedavisi daha çok saçlı deride kaşıntı, kızarıklık, hassasiyet artışı, kanama, sızıntı ve akıntı gibi problemler ortaya çıktığında tercih edilir. Özellikle geçmeyen konak varlığında ve bebeğin rahatsızlık düzeyinin artması durumunda uzman bir dermatoloğa başvurulabilir ve önerileri doğrultusunda bebeğe uygun bir tedavi uygulanabilir. Doktor önerisiyle konak tedavisi için özel kremler ya da konak şampuanları kullanılabilir.

Siz de bebeğinizin konak bakımı ve tedavisi sırasında süreci yakından takip edip gözlemlemelisiniz. Eğer;

• Bebeğinizin konakları birkaç haftalık bakım ve tedaviden sonra düzelmiyorsa,
• Bebeğinizin vücudunun başka yerlerinde konak varsa,
• Kabuklar kanıyor veya sıvı sızdırıyorsa,
• Etkilenen bölgeler şişmiş görünüyorsa,
• Enfeksiyon belirtisi varsa, bebeğinizi doktora götürmelisiniz.

Konaklardan kurtulmada zorluk ve saçlı deride kızarıklık, kuruluk ve kaşıntı gibi sorunlar yaşarsanız, konusunda uzman bir dermatologdan yardım istemeniz doğru olacaktır. Unutmayın ki bebeğinizin konaklarının doğru tedavi edilmemesi halinde sık sık tekrarlayabilir ve ilerleyen dönemde başka cilt problemlerine yol açabilir.

Konak Geçtikten Sonra Nelere Dikkat Edilmeli?

Konak geçtikten sonra bebeğinizin birçok konuda olduğu gibi saç bakımını yapmanız ve saçlarını bebekler için özel olarak üretilmiş şampuanlarla düzenli olarak yıkanmanız önemlidir. Hem saçta mevcut olan konağı geçirmek hem de sağlıklı bir cilt dokusu elde ederek bu gibi problemlerin tekrarlamasını önlemek için bebeğinize düzenli saç bakımı uygulayabilirsiniz. Bebeğinizin saçındaki deri bakımını bakım rutinine ekleyip, saç diplerine bebek yağıyla masaj yapabilirsiniz. Yağlar ve masaj sayesinde bebeğinizin saç derisi yumuşar, beslenir ve konak probleminin tekrarlama riski büyük oranda azalır.

‘Bebeklerde Konak: Nedir, Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi’ ile ilgili bilgi sahibi olmanızın yanı sıra bebeğinizin saç bakımında seçeceğiniz ürünler hakkında detaylı bilgi edinmek için Bebeklerde Hangi Sabun ve Şampuan Kullanılmalı? başlıklı yazımıza tıklayabilirsiniz.