Hamilelikte Süt ve Süt Ürünleri Tüketimi: Alerji

Hamilelik, anne adayının beslenmesi ve yaşam tarzıyla hem kendi hem de karnındaki bebeğin sağlığını büyük ölçüde etkilediği kritik bir dönemdir. İşte bu dönemde bebeğin gelişiminin optimal olması ve anne adayının sağlıklı bir gebelik süreci geçirmesi açısından bazı besinlere olan talepte artış olur. Bu besinlerden birini de kalsiyum ve pek çok temel besinden zengin olan süt ve süt ürünleri oluşturur.

İçerdiği protein, amino asitler ve yağ asitleri ile bebeğin sinir sisteminin gelişimine katkı sağlayan süt ve süt ürünleri, özellikle bebeğin kemik ve dişlerinin oluşumu için de oldukça önem taşır. Ancak süt ve süt ürünleri tüketiminde artışın önerildiği hamilelik döneminde bazı anne adaylarının bağışıklık sistemi, protein nedeniyle inek sütüne alerjik reaksiyon göstererek tepki verebilir. Hamilelikte süt ve süt ürünleri tüketiminin alerjik etkilerini bu yazımızla öğrenebilirsiniz.

Hamilelik döneminde sağlıksız beslenmek, alerjiye genetik yatkınlığı olan bebekler için ihtimalleri yükseltir. Karnınızdaki bebeği alerjiden korumak için beslenmede dikkat etmeniz gereken faktörleri öğrenmek için ise Hamilelik ve Alerji başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

Hamilelikte süt tüketimi zararlı mı?

Hamilelik döneminde sağlıklı ve yeterli beslenme, gebeliğin iyi sonuçlanması için oldukça önemlidir.  Çünkü beslenme, annenin enerji taleplerini karşılamak, dokularını ve plasentasını artırmak, bebeğin gelişimi için gerekli besinleri sağlamak için vazgeçilmez bir kaynaktır. Yapılan bilimsel çalışmalara göre, anne adayının kendisi ve bebeği için ihtiyaç duyduğu enerji, protein, vitamin ve minerallerin elde edilmesi için gerekli olan temel bileşenlerin çoğunun, süt ve süt ürünlerinden sağlanabildiğini göstermektedir.

Süt; su, yağ, proteinleri, karbohidratları, az miktarda biyoaktif bileşenleri; mineraller, vitaminler ve enzimleri içeren besleyici bir sıvıdır. Süt ve süt ürünleri grubu; inek, koyun, keçi gibi hayvanlardan sağlanan sütler ve bu sütlerden elde edilen yoğurt, ayran, kefir, kaşar, tulum, gravyer, lor, çökelek gibi peynir çeşitlerinden oluşur. Süt ve süt ürünleri iyi kalitedeki proteinin yanı sıra yağ asitleri, kalsiyum, protein, fosfor, çinko gibi mineraller ile B2 vitamini, B6 vitamini ve B12 vitaminlerini içerir. Ayrıca bu grupta yer alan besinler A, E, K vitaminleri ile çinko ve iyot içeriğine de sahiptirler. Bu özellikleri nedeniyle de uluslararası çapta yapılmış pek çok çalışma, süt alımının gebelik ve bebek üzerinde olumlu etkilerini ortaya koymaktadır.

Peki hamilelikte süt tüketimi zararlı mıdır? Bazı anne adayları gebelikte süt içmenin bebeğe kilo aldırdığı, kansızlık yaptığı gibi bazı konularda endişe duyarak sütün zararlı olabileceğini düşünebilir. Halbuki uzmanlara göre hamilelikte süt içmek zararlı değil, aksine faydalıdır.

Gebelikte annenin kalsiyum dengesinin sağlanması ve bebeğin iskelet sisteminin gelişimi açısından kalsiyum gereksinmesinin karşılanması önemlidir. Kalsiyum açısından en zengin gıdalar ise süt ve süt ürünleridir.  Uzmanlar, bebeğin anne karnında gelişimi için gerekli olan ve gebeliğin 9-40. haftaları arası bebeğin büyümesi için potansiyel önem taşıyan kalsiyum, D vitamini, Omega 3 yağ asitleri ve protein gibi birçok besin maddesini sağlaması nedeniyle hamilelik döneminde beslenme programında süt ve süt ürünlerinin olması gerektiğine dikkat çekmektedir.

Siz de hamilelik döneminizde faydalarından yararlanmak için günlük beslenmeniz içine süt ve süt ürünlerini dahil edebilirsiniz. Gebelikten dolayı artan enerji ve besin öğesi ihtiyacınızı karşılayabilmek için TC. Sağlık Bakanlığının önerisine göre günde bir su bardağı kadar süt veya yoğurt veya 2-3 kibrit kutusu kadar peynir veya 1-2 kaşık çökelek tüketebilirsiniz. Süt veya yoğurdu çorbalar içinde de kullanabilirsiniz.

Ancak süt ve süt ürünlerini tüketirken dikkat etmeniz gereken bazı önemli noktalar bulunur. Öncelikle tükettiğiniz süt ve süt ürünlerinin bozulmamış olduğundan emin olmalısınız. Bozulmuş, son kullanım tarihi geçmiş ürünler hem sizin hem de bebeğiniz için zararlı olabilir. Ayrıca gebelik döneminde sadece pastörize edilmiş olan süt ve süt ürünlerini tüketmelisiniz. Çiğ süt olarak adlandırılan, ısıl işlem görmemiş, pastörize edilmemiş olan sütlerde enfeksiyona yol açabilecek enzimler, patojenler, kötü bakteriler olabilir. Çiğ süt ve pastörize edilmemiş süt ürünleri, hamilelikte listeriosis riskini artırabilir. Bu da hem size hem de bebeğinize zarar verebilir. Pastörize edilmemiş süt kullanacaksanız da öncelikli olarak kaynatmalısınız. Bu tip pastörize edilmemiş sütler ya da ondan elde edilmiş peynir, yoğurt, dondurma gibi ürünleri tercih etmemeye özen gösterebilirsiniz.Hamilelikte tüketilmesi sakıncalı olan diğer besinlerin neler olduğunu Hamilelikte Tüketilmemesi Gereken Gıdalar başlıklı yazımızdan öğrenebilirsiniz.

Hamilelikte olduğu gibi emzirme döneminizde de süt ve süt ürünleri tüketmenizin yanında beslenmenize özen göstermeniz, yeterli ve çeşitli besin almanız gerekir. Beslenmenize destek olmak için Kalsiyum, Demir, Folik asit ve B, C, D vitamini içeren sütlü bir içecek olan Lactamil'i, dilerseniz soğuk ya da sıcak şekilde günde 1-3 bardak içebilirsiniz.

Hamilelikte süt ve süt ürünleri tüketimi alerjiye neden olur mu?

Hamilelik süreci anne adayının bünyesinde pek çok olumlu ve olumsuz değişikliğe sebep olur. Öyle ki; anne adayında gebelik öncesinde var olan bazı alerjik reaksiyonlar, hamilelikle birlikte ortadan kalkabileceği gibi, hamilelikte farklı alerjen etkenlerle normalde olmayan alerjiler zaman içinde ortaya çıkabilir.

Alerji durumlarında vücudun bağışıklık sistemi devreye girer. Süt proteinlerine karşı ya alerji antikorları (IgE) üreterek ya da iltihap hücreleri aktif hale getirilerek reaksiyon sonucu süt alerjisi oluşur. Aynı besinin çok fazla tüketilmesi de besin alerjisine neden olabilir. Ancak unutmamak gerekir ki inek sütüne duyarlılık kişiden kişiye değişir.  Bu yüzden de gebelik döneminde anne adayında alerjik hastalıkları önceden tahmin etmek mümkün olmaz.

İnek sütünde alerjik reaksiyonlara neden olabilecek proteinler bulunur. Özellikle süt alerjisi olan anne adaylarında hamilelik dönemindeki süt tüketimi ciddi alerjik sorunlara yol açabilir. Ciltte döküntüler, ishal, şişkinlik, solunum sıkıntıları gibi belirtiler görülebilir. 

Aynı zamanda hamilelikte süt ve süt ürünleri tüketimi, laktoz intoleransı olan anne adaylarında sindirim sorunlarına neden olabilir. Laktoz intoleransı, laktoz enziminin yetersiz üretildiği veya işlev görmediği durumlarda süt şekerini sindirememe durumudur. Vücut bu laktozu sindiremediğinde karın ağrısı, şişkinlik, gaz ve ishal gibi sindirim problemlerine neden olur. Eğer laktoz duyarlılığına sahipseniz hamileliğiniz boyunca laktozsuz süt ve ürünleri tercih etmelisiniz.

Ailenizde gıda alerjisi öyküsü varsa veya sizin alerjisi veya intoleransınız bulunuyorsa, diyet seçimlerini bir sağlık uzmanı veya kayıtlı bir diyetisyenle görüşebilirsiniz. Doktorunuz, bebeğinizde alerji gelişme riskini azaltmak için hamilelik ve emzirme döneminde bazı alerjenik gıdalardan kaçınmanızı önerebilir.  Hamilelikte süt ve süt ürünleri tüketiminin alerjiye olan etkileriyle ilgili doktorunuza başvurarak en doğru bilgiyi alabilirsiniz.

Süt ürünleri alerjiye neden olur mu?

Besin alerjisi, inek sütü ve diğer besinlere karşı bağışıklık sisteminin gösterdiği, istenmeyen bir reaksiyondur. Alerjiye en sık yol açan besin ise inek sütüdür. Çocukluk çağının en sık görülen besin alerjisi olan inek sütü alerjisi, hemen her yaşta ortaya çıkabilir.

Süt gibi süt ürünleri de alerjiye neden olabilir. Hamilelik döneminde inek sütüne alerjisi olan anne adaylarında, keçi, koyun ve manda gibi diğer hayvan sütlerinde de alerji görülebilir. Aynı zamanda inek sütü proteini içeren tereyağı, yoğurt, peynir, dondurma, ayran, muhallebi, krema gibi süt ürünlerinin tüketimi de alerji oluşmasını etkileyebilir.

Alerjisiz beslenmenizin anahtarı, alerjiniz olan gıdalardan veya gıdaları içeren ürünlerden uzak durmaktır. Sütün yaygın biçimleri krema, peynir, tereyağı, dondurma ve yoğurttur. Süt ve süt ürünleri diğer birçok gıdanın içeriğinde de kullanılabilir. Süt ve süt ürünleri içeren gıdalardan uzak durmak için gıda etiketlerini dikkatlice incelemelisiniz. Süt ürünlerinin neden olduğu alerji, alerji riskine karşı bu ürünlerin diyetten çıkarılması ve hamilelikte nasıl beslenmeniz gerektiğiyle ilgili doktorunuza danışabilirsiniz.

Hamilelikte peynir tüketimi

Gebelikte annenin kalsiyum ihtiyacı artar. Süt en çok kalsiyum kaynağı olan besinlerden birisidir. Gebelikte ortalama günde 2-3 bardak süt içildiğinde kalsiyum ihtiyaçları yaklaşık olarak karşılanmış olabilir. Ancak bazı anne adayları hamileliğinin ilk 3 ayında ya da tüm gebelik süresi boyunca süt içemeyebilir. Süt tüketiminin olmaması nedeniyle ise anne adayı, kalsiyum ihtiyacını bazı süt ürünleriyle karşılayabilir. Bunların başında da peynir gelir. 

Süt, yoğurt, peynir, kalsiyumdan en zengin besinlerdir. Sağlık Bakanlığına göre hamilelik döneminde anne adayları normal döneme göre beslenmelerine süt ve süt ürünlerinde bir porsiyon daha eklemesi önerilir. Buna göre anne adayları her gün 3 kibrit kutusu kadar peynir ya da 2 porsiyon çökelek tüketmelidir. Süt alerjisi olan anne adaylarının ise, inek sütünden veya keçi, koyun gibi sütlerden yapılan peynirleri yememeleri tavsiye edilir.

Hamilelikte yoğurt tüketimi

Özellikle iskelet gelişiminin en hızlı olduğu dönem olan gebeliğin üçüncü ayında anne adayının vücudunda kalsiyum ihtiyacı önemli derecede artar. Besin içeriği açısından en önemli protein ve kalsiyum kaynaklarından biri de yoğurttur. Sağlık Bakanlığına göre hamilelik döneminde anne adayları günde 80 gram protein, 1,5 gram kalsiyum almalıdır. Bunu karşılamak için süt ürünleri arasında yer alan yoğurttan ise her gün 2 kase tüketilmesi önerilir. Türkiye Beslenme Rehber (TÜBER) 2022 Raporu ise anne adaylarına, sabah kahvaltısında 1 bardak sütün yanı sıra öğle yemeğinde 1 kase yoğurt ile gece ara öğünde yarım kase yoğurt önerir.

Protein ve kalsiyum gibi temel besin maddeleri sağlayan yoğurt bağışıklığı artırmaya, bağırsak hareketini düzenlemeye ve sindirim sistemindeki iltihabı en aza indirmeye yardımcı olur. Zengin probiyotik içeriği nedeniyle yoğurdu tercih edebilirsiniz.

Bebeğinizin doğumdan önce yeterli gelişimini tamamlayabilmesi ve gelecekte sağlıklı bir birey olarak yetişebilmesi için, hamilelik döneminde kendinize vitamin, mineral ve protein olarak zengin bir menü oluşturmalı, doktorunuzun da tavsiyeleri doğrultusunda hazırladığınız beslenme programına uygun beslenmelisiniz. Size fikir vermesi için hazırladığımız Hamilelikte Örnek Beslenme Programı’nı inceleyebilirsiniz.