Hamilelikte Vücutta Ne Gibi Değişiklikler Olur?

Gebelik hormonal ve fiziksel değişikliklerin yaşandığı bir dönemdir. Dokuz aylık hamilelik sürecinin ilk haftalarında anne adayında bazı değişikliklerin görülmesi normaldir. Hamilelik belirtileri olarak da bilinen bu değişimlerin başında beklenen aylık reglin gecikmesi gelir. Beklenen adetin gecikmesi çoğunlukla gebeliğin ilk habercisidir. Özellikle sabahları olan, akşama azalan bulantı ve kusma da ilk gebelik belirtilerindendir.

Hamileliğin ilk haftalarındaki değişimlerden biri de vücudun özellikle koltuk altı, yüz, göbek çevresi, meme başı çevresi, göbek altı orta hat gibi bölgelerinin, hormonların etkisiyle koyulaşmaya başlamasıdır. Göğüslerde dolgunluk ve hassasiyet, aşerme, bazı yemek kokularına tahammülsüzlük, sık idrara çıkma, tükürük salgısında artış, halsizlik, yorgunluk, uykuya eğilim de hamileliğin ilk haftalarındaki değişimler arasındadır.

Hamilelikte vücut değişimi ne zaman başlar?

Hamilelikte vücut değişimi ilk aylarından itibaren olmaya başlar. Anne adayının vücudundaki bu değişimin temelinde bir anlamda doğum ve emzirme dönemi için hazırlık amacı yatar. 9 aylık hamilelik serüveninde anne adayının vücudundaki bazı değişimler şöyledir;

Rahim

Hamilelik sırasında anne adaylarının vücutlarındaki fizyolojik değişikliklerin en önemlilerinden biri rahmin büyümesidir. Bebeğin anne karnında bulunduğu rahim, gebelik sırasında katlanarak büyür. Rahim büyüdükçe organları iterek kasların ve bağların çevresinde gerginlik oluşturur. Bu durum normalse de anne adayında bazı ağrılara neden olabilir. Bebek tam erişkinliğe ulaştığında anne adayının rahmi, kasık bölgesinden göğüs kafesinin altına kadar uzanmış olur.

Varis

Gebelikte büyüyen rahmin yaptığı basıya bağlı olarak, bacaklarda varis meydana gelebilir. Bacaklarda yüzeysel toplardamarların düzensiz bir şekilde uzaması, genişlemesi ve kıvrımlar oluşturması varis olarak adlandırılır. Genel olarak daha önce varis problemi olan anne adaylarında hamilelik sırasında varis oluşumu daha da ilerleyebilirken, daha önce varisi hiç olmayan anne adaylarında gebelikte varis görülebilir.

Hamilelikte varis şikayetlerinizi azaltmak için en etkili yöntemlerden biri hamilelikte varis çorabı kullanımıdır. 'Hamilelikte varis çorabı kullanımı nasıl olmalıdır?', 'Varis çorabı hangi özelliklere sahip olmalıdır?' gibi soruların cevapları için Hamilelikte Varis Çorabı Kullanımı başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

Ödem

Hormonların etkisiyle vücutta su tutulması, gebelikte görülen ödemin nedenidir. Hamilelik dönemindeki ödem sıklıkla ayaklar ve ayak bileklerinde, ellerde ve yüzde meydana gelebilir. Gebeliğin ilk aylarında ödem pek olmaz, ödem daha çok kilonun giderek arttığı gebeliğin son aylarında ortaya çıkar. Gebeliğin geç döneminde sadece bacaklarda ortaya çıkan ödem tedavi gerektirmez. Hamilelikte ödem oluşumunu önlemek için ayakları havaya kaldırıp dinlendirmek, bol sıvı içmek, kısa yürüyüşler yapmak, rahat kıyafetler giymek ve fazla tuz tüketmemek faydalı olabilir.

Vajinal akıntı

Gebelikte östrojen hormonun fazla salgılanmasına bağlı olarak, vajinal akıntı artar. Normalde gebelerde kokusuz, kaşıntı yapmayan, yumurta akı kıvamındaki akıntı görülür. Vajinal akıntı, yeşil sarımtırak renkte, keskin kokulu ise ve akıntıya, kızarıklık ve kaşıntı eşlik ediyorsa, vajinal enfeksiyonu olabilir. Vajinal akıntıda doğal değişiklikler dışında bir anormallik hissedildiğinde mutlaka doktorunuza başvurmak gerekir.

Hamilelik kiloları

Gebelikte kilo artışı, fetusa ve anneye ait organların büyümesine, annede yağ ve protein depolanmasına, kan ve sıvı hacminin artmasına bağlı olarak gelişir.  Hamilelerin doğru kilo alması ve hamilelikte kilo kontrolü yapabilmesi için önerilen bazı sınırlar vardır.  Amerika Tıp Enstitüsü’nün (Institute of Medicine-IOM) gebelik başlangıç Beden Kitle İndeksi’ne (BKİ) göre 2009 yılında yeniden düzenlediği kilo alım rehberi, hamileler için kilo alım sınırlarını belirler. Hamilelikteki kilonun ortalama 11-16 kg arası olması ideal sayılabilir. Doktorlar, çok zayıf anne adaylarının hamilelikte yaklaşık 15 kilo, kilolu annelerde ise 11 kilo alımının sınır olarak kabul edilmesini önerir. Hamilelik öncesinde beden kitle indeksi 18,5’in altında yani zayıf olan anne adayının, doktorun başka bir uyarısı yoksa, hamilelik boyunca yaklaşık 12 ila 18 kilo alması uygun olabilir. Anne adayının beden kütle indeksi 25 ila 30 arasında ise, doktorun herhangi bir uyarısı yoksa, 7-11,5 kg alması; eğer ciddi obezite varsa yani beden kütle indeksi 30’un üzerinde ise alacağı kilonun 5 ila 9 kg arasında olması gerekir. 

Vücut sıcaklığı

Gebelikte hormonlar nedeniyle vücut ısısında yükselme olur. Hızlanan metabolizma ve ter bezlerinin fazla çalışması hamile kadınların vücut ısısını yükseltir. Anne adaylarının vücut sıcaklığı 37 derecenin üstünde olabilir. Hamilelikte genel olarak vücut ısısı, normal döneme göre yaklaşık 1 derecelik bir artış gösterebilir. 

Karın çevresi

İlk trimesterde, bebek büyüdükçe rahim de büyür ve böylece annenin karın çevresi genişler.  Çoğu kadının karnı 4. aydan sonra belirginleşmeye başlar, sonrasında ise giderek büyür. Hamilelik döneminde anne adaylarının vücut yapısına göre karınlarının büyümesi de değişiklik gösterebilir. Öte yandan anne adayının karın çevresi genişledikçe, karın duvarı gerilir, incelir, parlak bir görünüm alır. Yer yer çatlamalar görülebilir. Derinin gerilmesi ile deri altı bağ dokusunun elastikiyetini kaybederek yırtılması sonucu gelişen bu çatlaklar daha çok gebeliğin 6. ayından sonra görülebilir.

Hamilelikte karında ne gibi değişimler olur?

Hamilelikte karın bölgesinde hem dışarıdan gözle görülebilen hem de anne adayının vücudunda hissettiği bazı değişim yaşanır. Bunların başında tabi ki anne adayının karnının büyümesi gelir. Hamilelikle birlikte bebeğin büyümesini sürdürdüğü rahim de büyür ve anne adayının karnı zamanla daha da belirginleşir. Anne adayının, hamile olduğu en erken 16. haftadan sonra anlaşılabilir. Özellikle büyüyen karın 20. haftalar civarında fark edilebilir.  Karın büyüdükçe anne adayının göbek deliğinin dışarı doğru çıkması olasıdır.

Gebelik döneminin doğal sonuçlarından biri de çoğu anne adayının yaşadığı bir durum olan hamilelikte karın sertleşmesidir. Hamilelik ilerledikçe büyüyen rahim anne adayının karnında sertlik hissetmesine neden olabilir. Hamilelikte karın sertleşmesi daha çok gebeliğin 6. ayından sonra yaşanır. Hamilelikte karın sertleşmesini zayıf anne adayları daha erken, kilolu anneler ise daha geç dönemlerde hissedebilir. 

Hamilelikte yüz değişir mi?

Hamilelikte annenin cildinde HCG ve progesteron hormonlarına bağlı olarak 3. aydan itibaren yağ oranı yükselir. Aynı zamanda gebelikte hormonların etkisi ile melanositlerden aşırı sentezlenen melanin pigmenti nedeniyle cilt renginde koyulaşmalar olabilir. Genelde alın, yanaklar ve dudak üzerinde yoğunlaşan bu lekeler, gebeliğin 5. ayına doğru düzensiz ve renkli lekeler şeklinde ortaya çıkabilir. Bu değişim doğumdan sonra kendiliğinden kaybolsa da bazı anne adaylarında kalıcı da olabilir.

Hamilelikte yüz bölgesindeki değişimlerin en çok hissedildiği noktalar burun ve dudaklardır. Hamileliğin ilerleyen aylarında anne adayının burnunda değişimler yaşanabilir. Bu duruma elbette hormonlar sebep olur. Kılcal damarlara daha çok kan gittiği için annenin burun mukozasında şişme olabilir. Anne adayının hamilelik boyunca yaşadığı bu değişim, doğumdan sonra normale döner.

Hamilelikte burun büyümesi gibi dudak şişmesi de görülen bir değişimdir. Dudak yüzeyinin altında kılcal damar olarak bilinen küçük kan damarları bulunur. Hamilelik döneminde bu kılcal damar yoğunluğu artarak özellikle üçüncü trimesterde en yüksek noktaya ulaşır. Bu durum hem dudaklarda şişmelere hem de kızarmalara neden olur. Hamilelikte dudak şişmesi, normal hormonal değişimler nedeniyle hem tedaviye ihtiyaç olmaz hem de doğumdan sonra kaybolur.

Bebeğinizin yaşadığı gelişmeler kadar ay ay hamilelik aşamalarında yaşayacağınız durumları da bilmelisiniz. Çünkü 9 ay boyunca geçireceğiniz evreleri bilmek, bilinçli gebelik döneminin ilk adımıdır diyebiliriz. Bu süreçle ilgili detaylı bilgileri Adım Adım Hamilelikte Yaşayacağınız Değişimler başlıklı yazımızda okuyabilirsiniz.