13 Aylık Bebek: Ne Yapar, Kaç Kilo Olmalı, Gelişimi

13 aylık bebeğiniz hayatının ilk yılında edindiği becerileri artık daha da geliştireceği ve bunlara yenilerini ekleyeceği yeni bir döneme merhaba diyor. Ayakta durmak, adım atmak, oyuncaklarını birbirine vurmak, sürekli yeni sesler çıkarmak gibi birçok aktivite onun gün içindeki en keyifli rutinlerini oluşturuyor. Hayatındaki en önemli kişi hâlâ siz olmanıza rağmen kendi kendine de zaman geçirmeye ve kendi başına hareket etmeye başlayan bebeğinizin 13 Aylık Bebek Ne Yapar, Kaç Kilo Olmalı, Gelişimi hakkında bilgi almak için yazımızla birlikte 13. Ay Bebek Gelişimi başlıklı içeriğimizi de okuyabilirsiniz.

13 Aylık Bebek Neler Yapar?

Bebekler genellikle 12 ila 15 ay arasında yardımsız veya başka bir destek olmadan ayağa kalkabilir. Yürümeseler bile 10 saniye kadar yardımsız ayakta durabilirler. Ayakta durabildiklerinde ya da yürüdüklerinde çevresini keşfetme heyecanıyla oldukça hareketli olurlar. Bunların yanı sıra13 aylık bebekler daha başka şunları da yapar;   

• Nesneleri dengeli bir şekilde üst üste koyar.
• Oyunlarda her iki elini eş güdümlü kullanır.
• Kalemi avucuyla kavrar.
• Elinde nesne taşıyarak yürür.
• Yerdeki bir nesneyi eğilerek alır.
• Sabit duran topa ayağı ile vurur.
• Belirli bir yüksekliğe tırmanır.

• Açılır kapanır nesnelerle, açma kapama yapar.
• Kâğıdı yırtar.
• Nesnelerin düğmelerine basar.
• Topu iki eliyle tutarak karşısındakine atar.
• Suyu kaptan kaba boşaltır.
• Küçük nesneleri dar ağızlı kaptan çıkarır.
• Nesneyi en son saklandığı yerde bulur.
• Çeşitli nesneleri oyunlarında kullanır.
• Eşyaları mekândaki yerlerinde arar.
• Özellikleri söylenen nesneleri verir.
• Şekilleri uygun boşluklara yerleştirir.
• Sorulduğunda adını söyler.
• Anne-baba sözcüklerini anlamına uygun kullanır.
• 1-10 arasında sözcük söyler.
• Tanıdığı nesneleri isimlendirir.
• Kendi isteklerinin yapılması için ısrar eder.
• Yeni karşılaştığı durumlarda duygularını ifade eden sesler çıkarır.
• Başkasının duygularını anlamak için yüzüne bakar.

12-24 ay döneminde aklınıza takılan her konunun cevabını İlk Adımlarım’daki  12-24 Ay Bebek Gelişimi kategorisindeki içeriklerimizden alabilirsiniz.

13 Aylık Bebek Kaç Kilo Olmalı?

Bebeklerin 1 yaşından sonra kilo alımı ve büyümesi yavaşlar. Bir yaşına geldiği zaman doğum kilosunun yaklaşık 3 katına ulaşan bir bebek, iki yaşına gelene kadar ortalama 2.5 kilo alabilir. Peki 13 aylık bebek kaç kilo olmalıdır? 13 aylık erkek bebek kilosunun ortalama 9.9 kg, kız bebek kilosunun ise 9.2 kg olması beklenir.

Fiziksel gelişimin en hızlı olduğu doğumdan sonraki ilk üç yıllık dönemde, yeterince kilo almayan bazı bebeklerde kilo sorunu yaşanabilir. Bebeklerin yeterince kilo almamasının nedenlerini bilmek ve gelişimini takip ederek gerektiğinde doktora danışmak, bebeklerde kilo sorununun çözümünde en etkili yolların başında gelir. Ayrıca bebeğinizin kilo almadığını düşünüyorsanız Bebeklerde Kilo Sorunu : "Bebeğim Yeterince Kilo Almıyor" içeriğimizi de okuyabilirsiniz.

Bebeğinizin yaşamının ilk üç yılı büyüme açısından çok önemlidir. Bu süreçte bebeğinizin sağlığını olumsuz etkileyen sorunlar ilk olarak büyümesini etkileyeceği için kilo ve büyüme takibi yapmalısınız. Bebeğinizin kilo ve boyunu hesaplamak için İlk Adımlarım İdeal Boy & Kilo Hesaplama aracından faydalanabilirsiniz. Bebeğinizin yaşına göre boy ve kilosunun normal seyirde gidip gitmediğini, persentil hesaplama aracımızı kullanarak hemen hesaplayabilirsiniz.

13 Aylık Bebek Gelişimi       

Gelişim fiziksel, bilişsel, sosyal, duygusal başlıklara ayrılarak incelense de bir bütündür. Gelişim alanlarının birbirleriyle karşılıklı etkileşim içinde olması nedeniyle bir gelişim alanında meydana gelen olumlu ya da olumsuz özellik, diğer gelişim alanlarını da aynı yönde etkiler.

13 aylık bebekler fiziksel gelişimleri sayesinde karşılıklı top atma, yuvarlama gibi oyunlar oynayabilir. Yürümeseler bile 10 saniye kadar yardımsız ayakta durabilirler.  Emekleyerek merdiven çıkabilir, bir nesneyi eğilip yerden alıp doğrulabilirler. Nesneleri sallayıp vurarak, onları yığınlar veya kuleler halinde bir araya getirerek ve sonra da parçalara ayırarak dünyaları hakkında çok şey öğrenirler. İki küple kule yapabilir, bir bardaktan içmeye başlayabilir ve kendi kendine beslenmeyi geliştirmeye devam edebilirler.

Sosyal ve duygusal gelişim bebeğin ayına göre farklılık gösterir.  Örneğin 6 haftalık bir bebek gülümser, 10 aylık bir bebek giden bir kişinin ardından el sallar, 5 yaşında bir çocuk ise arkadaşlarıyla oyun oynarken sırasını bekler. 17 aylık bir bebek duygusal ve bilişsel gelişimine bağlı olarak ise günlük kullanılan nesnelerin işlevlerini bilmeye başlar. Sorulduğunda vücut kısımlarını veya sevdiği oyuncaklarını gösterir. “Şapkanı nerene giyersin?” “Ayakkabını nereye giyersin?” gibi soruları işaret ederek yanıtlayabilir. Basit talimatları çoğunlukla yapar. Hayvan seslerini taklit edebilir. Henüz sağ ve sol el arasında belirgin bir tercihi olmadığı için sağ ve sol elini eşit derecede kullanır.

8. Büyüme Atağı, bebeğin 55. haftasında yani 13 aylık olduğunda yaşanır. 1 yaş sonrası büyüme ataklarının ilki olan bu dönem ‘Programlar Dönemi’ olarak tanımlanır.  Bebek bu dönemde zincirleme olayların bir sonucu olduğunu görür ve anlar. Neden sonuç ilişkisini kurar ve daha sistematik bir düşünceye geçer. Aynı davranışları çok kez tekrar edebilir. Nesneleri yeni tanır ve onun üzerinde deneyler yapar. Bu dönemde saklanan şeyleri bulabileceği için saklambaç oynanabilir. Ayrıca kağıt kalemle karalamalar yapmaya başlanabilir.

13 Aylık Bebek Kahvaltısı

13 aylık bebekler için beslenme düzeni, üç ana ve iki ara öğünden oluşur. Katı gıdaların giderek arttığı 13 aylık bebek beslenmesinde, ana öğünler günde toplam 3 minik bebek kavanozu yani 3 çay bardağı miktarında olmalıdır.

Protein, tahıl, C vitamini, demir, kalsiyum, yeşil yapraklı sebze ve meyve, bakliyat gibi pek çok besin gruplarının yer alabileceği 13 aylık bebeklerin beslenmesinde kahvaltı da önemli yer tutar. Siz de bebeğinize güne enerjik ve keyifli başlaması için besleyici bir bebek kahvaltısı yaptırabilirsiniz. Kahvaltılıkları tek tek yemeye henüz alışmadığı için anne sütü ya da Aptamil Çocuk Devam Sütü kullanarak bebeğinize özel bir kıvamda kahvaltı menüsü hazırlayabilirsiniz. 13 aylık bebeğinize özel kahvaltı tarifleri için “Bebeklere Özel 3 Besleyici Kahvaltı Tarifi” yazımızdan fikir alabilirsiniz.

13 Aylık Bebek Kaç Saat Uyur?     

13 aylık bebekler artık genellikle yerleşik bir uyku düzenine sahiptir. Ancak yine de bebeklerde 1 yaşından sonra uyku düzeni de aynı fiziksel gelişim gibi her bebekte farklılık gösterebilir.

13 aylık bebekler genelde geceleri kesintisiz 11-12 saat, gündüzleri ise 2 veya 3 saatlik gündüz uykusu yapabilir. 13 aylık bebeklerin günlük toplam uykusu ise 14-15 saat olabilir. 13 aylık bebekler genelde günde iki kez gündüz uykusuna ihtiyaç duyar. Ya tek seferde veya sabah bir ve öğleden sonra bir kez olmak üzere günde iki kez uyuyabilir.

13 aylık bebeğin uyku saatleri gün içindeki faaliyetine göre artıp azalabilir. Ayrıca gelişimsel problemler, dönemsel hastalıklar ve diş çıkarma gibi nedenlerle bu düzen bozulabilir.  Yeni yürümeye başlayan ve etrafı keşfettiği için dikkati dağılan bebeğiniz, şu dönemlerde uyumak isteyemeyebilir. Uyuması konusunda çok zorlamayıp, daha kolay uykuya geçmesi için ona uygun ortamı hazırlayabilirsiniz. Ilık banyo yaptırmanız ya da sevdiği bir kitabı okumanız bebeğinizin uykuya geçişini kolaylaştırabilir.

13 Aylık Bebek Uyku Düzeni Nasıl Olmalı?

1 yaşından itibaren bebeklerin 2 yaşına kadar her gün toplam 11 ila 14 saat uyumaları önerilir. 13 aylık bebeklerin bu uyku süresinin 2-3 saatini gündüz alması yeterli olur. Geçmiş aylara göre gündüz uykuları azalan 13 aylık bebeklerin, günde iki kez uyumaları normaldir, ancak bebekler büyüdükçe öğleden sonra yalnızca bir kez uyumak isteyebilirler. 13 aylık bebeklerin uyku düzeni şöyle olabilir;

07.00 Uyanma

10.00-11.00 Sabah uykusu

14.30-15.30 Öğleden sonra uykusu

20.00 Masal, kitap okuma ve gece uykusuna geçiş

Bebeklerin uyku süreleri birbirinden farklıdır. Bazı bebekler az uyur, bazıları uykuyu çok sever. Bebeklerin uyku düzeninin oluşturulmasında önemli olan, kendisinin ihtiyaç duyduğu uyku miktarıdır. Bebeğinizin akşamları huzurlu şekilde uykuya geçişini sağlamak için yatağa gitme zamanını ilginç ve sevilir kılan düzenli ve hoş bir alışkanlığa dönüştürebilirsiniz. Akşamları banyo bebeğinizin uykusunu getirebilir. Ayrıca rahatlatıcı kısa hikâyeler okuyabilirsiniz.

Bebeklerin uykularını düzenlerken, gün içindeki hareketliliğini göz önünde bulundurmak gerekir. Gece uykusunun düzenli olması için gündüz düzenli olarak fiziksel aktivite yapmasını ve açık havada bulunmasını sağlayabilirsiniz. Günlük uyku düzenini korumak için ise her gün aynı saatte uyuyup uyumasına özen gösterebilirsiniz. 1 yaş sonrası uyku rutini ile ilgili merak ettiğiniz konular için ¨Bebeklerde 1 Yaşından Sonra Uyku Düzeni Değişir mi?¨ başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.  

13 Aylık Bebeklerde Gelişim Geriliği Nasıl Anlaşılır?

Her bebeğin gelişim hızı farklı olsa da bebeklerin genel gelişim standartlarına göre bazı noktalar önem taşır. 13 aylık bebeklerde bazı durumlar gelişim geriliğine işaret edebilir.  İşte 13 aylık bebeklerde gelişim geriliği olabileceğini düşündürebilecek bazı işaretler şunlardır;

• Emekleme, ayakta durma veya yürümekte zorlanma
• El becerileri, nesneleri tutma ve bırakma gibi yeteneklerde zorluk yaşama
• Hiç kelime söyleyememe veya anlamlı sesler çıkaramama
• İşaret dili veya jestlerle iletişim kurmada zorlanma
• Seslere veya görsel uyaranlara karşı ilgisiz kalma
• Nesneleri takip etmekte veya basit oyuncaklarla oyun oynamakta zorlanma
• Özellikle akranlarıyla etkileşimde zorluk yaşama
• Yalnız kalmaktan veya yeni insanlarla tanışmaktan çekinme gibi davranışlar gösterme
• Yetişkinlerle göz teması kurmama
• Hareket eden nesneleri gözleriyle takip etmeme
• Çağrıldığında ismine cevap vermeme
• Beden dilini, sesleri veya sözcükleri kullanarak ne istediğini anlatmaya çalışmama

• Mutluluk ya da üzüntü gibi duygular göstermeme
• Bir zamanlar sahip olduğu becerileri kaybetme

Bu belirtilerden bir ya da birkaçını gözlemleyen ebeveynlerin bir çocuk doktoruna veya çocuk gelişim uzmanına danışması oldukça önemlidir. Gelişme geriliği yalnızca tek bir alanda olabileceği gibi iki veya daha fazla alanda da olabilir.  Bebeklerde gelişme geriliğinin erken dönemde saptanması; bilişsel, davranışsal, akademik ve uyum fonksiyonlarında ilerleme imkanı sağlayabiliir.

Bebeğinizin dil gelişimi, motor becerileri ya da sosyal gelişiminde bir farklılık gözlemlediğiniz takdirde doktorunuza danışmanızda fayda vardır. Bebeğinizin gelişiminin yolunda olup olmadığını merak ediyorsanız uzman bir doktora başvurmak en iyisidir.     

13 Aylık Bebek Hangi Kelimeleri Söyleyebilir? 

Dil gelişimi, kelimeleri ve cümleleri kullanmayı öğrenmeyi içerir. 12-18 ay arasında bazı kelimeleri öğrenen bebeklerin dil gelişimi, 2 yaşına geldiklerinde 2-3 kelimeyi bir araya getirecek noktaya ulaşır.

Peki 13 aylık bebeklerin dil gelişimi nasıldır? Bebekler yaklaşık olarak 13 aylık olduklarında konuşmak için kelimeleri kullanmaya başlar. Yaklaşık 13 aylık olan bir bebek sık sık gördüğü veya kullandığı nesnelerin adlarını anlar. Örneğin 'bardak' veya 'top' gibi yaygın nesneleri, ‘ağız', ‘bacak’ veya 'parmak' gibi vücudun bölümlerini, 'çorap' veya 'şapka' gibi kıyafetleri, ‘köpek’, ‘kedi’ gibi hayvanların isimlerini bilir ve bazılarını söyleyebilir.

13 aylık bebeklerin kullandığı ilk kelimeler genelde kedi, top, araba, baba, mama, gel, yat gibi dış dünyaya dair izlenimlerinden öğrendiği kelimelerdir. Aynı kelimeyi tekrar tekrar söylemekten keyif alırlar. Muhtemelen çok fazla uydurma kelime de söyleyebilirler. Bebekler 12-18 ay arasında ilk anlamlı sözcüklerini kullanmaya başlar. Örneğin “fu” diyerek su isteyebilirler. Semboller kullanmaya başlarlar. Örneğin araba yerine “düt” diyebilirler. Böyle bir durumda bebeğinizin kullandığı sembolleri kullanmayıp, olması gereken kelimeyi söylemelisiniz. Örneğin bebek araba yerine ‘düt’ dediğinde bebeğinize ‘Evet o bir araba’ diyebilirsiniz.

Taklit etme becerisinin gelişmesi ile duyduğu sesleri çıkarmayı deneyen 13 aylık bebeğinizin dil gelişiminin daha çok hız kazandığı bir döneme giriyorsunuz. Öğrendiği ve söyleyebildiği sözcüklerin sayısı giderek artacak olan bebeğinizle bol bol sohbet edin ve göz kontağı kurarak konuşun. Gün içinde yaptıklarınızı anlatabilir, ona destek vermek için kelimeleri tekrarlayıp, basit talimatlar kullanabilirsiniz.  Kitap okumanız ve hikaye dinlemesi de bebeğinizin konuşmayı öğrenmesi için fayda sağlayabilir. Bebeklerde adım adım konuşma evresi ve öneriler hakkında İlkadımlarım Akademi’de yayınlanan Bebeklerde Dil Gelişimini Nasıl Destekleriz? eğitim videosunu izleyebilirsiniz.  

13 Aylık Bebeğe Neler Öğretilebilir?

13 aylık bebekler, hızla gelişen ve öğrenmeye açık bir dönemdedirler. Bu dönemde gelişimine destek vererek ona öğretebileceğiniz pek çok şey olabilir. İşte şunları uygulayarak 13 aylık bebeğinizin gelişimine yardımcı olabilirsiniz;

• Bebeğinizin oyuncağını onun gözünün önünde farklı yerlere saklayıp bulmasını isteyebilirsiniz. Bulduğunda da onu alkışlayıp sevgi gösterebilirsiniz.

• Eline mandal, tahta kaşık, kavanoz kapakları ve çay tabakları gibi gerçek nesneler verip bu materyallerle oynamasını sağlayabilirsiniz.  
• Bebeğinize içinde bulunduğunuz odadaki eşyaları tek tek gösterip isimlerini söyleyebilirsiniz. Hatta sonrasında ismini söylediğiniz nesneyi bulup getirmesini ya da nesnenin yerini göstermesini isteyebilirsiniz.
• Üzerinde farklı geometrik şekil boşluklarının bulunduğu kutuya uygun parçaları doğru boşluklara yerleştirmesini gösterip öğretebilirsiniz.
• Bebeğinizle birlikte olduğunuz her ortamda çevreyi ve çevredeki nesneleri isimlendirerek konuşabilirsiniz. “Bu ne?”, “Bu kim?” gibi sorular sorarak hem bunları öğretebilir he de sözcük dağarcığını genişletmesini destekleyebilirsiniz.
• Bebeğinizle birlikte oyuncak toplama oyunu oynayabilir, eline aldığı oyuncağı yerine götürmesini isteyebilirsiniz.
• Top oyunu oynayarak bebeğinizin vurma, itme, atma gibi hareketleri yapmasını geliştirebilirsiniz.
• Bebeğinizin ilgisini çeken bir nesneyi kanepe, koltuk gibi yüksekçe bir yere koyup nesneye ulaşmak için yardımsız olarak koltuğa, kanepeye tırmanmasını teşvik edebilirsiniz.

Bebeğinizin bir yaşına kadar büyüme ataklarında yani gelişim dönemlerinde edindiği becerilerini desteklemenin en iyi yolu onunla oyun oynamaktır. 1 yaş bebekler için gelişimi destekleyici, eğitici oyunlar oynayarak bu keşif döneminde bebeğinize destek olabilirsiniz. 13 aylık bebek için oyun önerileri için  Bebeğinin Bir Yaşını Kutlayanlara Özel: Bebeğinizin Gelişimini Oyunlarla Destekleyin içeriğimizden fikir alabilirsiniz.

13 Aylık Bebek Ne Yapar, Kaç Kilo Olmalı, Gelişimi hakkında bilgi edinmenizin ardından, bebeğinizin beslenme düzeni, uyku ve oyun rutininin nasıl olması gerektiğiyle ilgili de bilgi almak isterseniz 13 Aylık Bebeğin Günlük Rutini yazımıza tıklayabilirsiniz.