3. Trimester Dönemi - 28 - 40. Hafta

Hamileliğinizin ilk 6 ayını yani 2. trimester dönemini tamamlayıp ne mutlu ki 3. trimester dönemine girdiniz. Son 3 aya adım attıysanız bebeğinizi kucağınıza almaya az bir zaman kalmış demektir. Artık hem ruhen hem de bedenen doğuma kendinizi hazırlamaya başlamalısınız. Ayrıca yaptırmanız gereken testler, beslenme programınız, bebeğinize yapacağınız alışveriş ve hazırlıklar gibi pek çok konu da bu dönemin önemli detayları arasında yer alır. Hem bu detayları hem de 3. Trimester Dönemi -28-40. Hafta arasındaki bu süreç hakkında tüm merak ettiklerinizi yazımızı okuyarak öğrenebilirsiniz.

3. Trimester Ne Zaman Başlar ve Ne Zaman Biter?

3. trimester dönemi, gebelikte ikinci 3 ayın bitiminin ardından üçüncü üç ayı kapsar. 28-31. haftalar arası gebeliğin 7. ayını, 32-35. haftalar arası 8. ayını, 36-40. haftalar arası gebeliğin 9. ayını oluşturur. Buna göre üçüncü üç aylık dönem, gebeliğin 28. haftası ila 40. haftası arasındaki dönemdir. Yani buna göre 2. trimester dönemi gebeliğin 28. haftasında başlar, 40. haftası sonunda biter.

3. Trimester Döneminde Yapılması Gereken Testler

Bakteri taraması: Hamileliğin 35-40. haftaları arasında Grup B Streptokok olarak bilinen kültür örnekleri alınarak bakteri taraması yapılır. Grup B Streptokok (GBS) gebelerin vajen ve rektumunda bulunabilen bakteriyel bir enfeksiyondur. GBS taraması pozitif çıkan anne adayları taşıyıcıdır ve GBS doğumda anneden bebeğe geçebilir. Antibiyotik ile tedavi edilmemiş GBS taşıyıcısı anne adaylarının, doğumda enfeksiyonu bebeklerine bulaştırma ihtimalleri yüksektir. Bu nedenle bakterinin varlığı halinde doktor tarafından tedavisi mutlaka gereklidir.

Non Stress Test (NST): Hem annedeki sancı durumunu hem de bebeğin kalp atışlarını değerlendirmek amacıyla 35-40. haftalar arasında NST yapılır. NST riskli bir test yöntemi değildir. Anne karnındaki bebekle ilgili bilgi sahibi olunan pratik bir uygulama olan NST ile anne karnına yerleştirilen iki sensörle, bebeğin kalp atışları ve erken doğum belirtileri görülür.  Rahim kasılmaları olarak bilinen sancı takibi de NST ile yapılabilir.

Hamileliğiniz boyunca gerekli testleri yaptırmayı unutmayın ve bu testler hakkında ayrıntılı bilgi için doktorunuzla görüşmeyi ihmal etmeyin. Gebelikte yapılması gereken testler hakkında ayrıca 11 Hamilelik Testi yazımızı okuyabilirsiniz.

3. Trimester Döneminde Bebeğin Gelişimi

Hamileliğinizin 3. trimesterine başlarken bebeğiniz 28. haftada 900 gramın biraz üzerinde kiloya ve 38 cm boya ulaşarak yaklaşık bir patlıcan büyüklüğündeydi. 3. Trimesterin sonunda ise yani 40. haftada ise bebeğiniz 51 cm uzunluğunda ve ortalama 3,5 kg ağırlığında olabilir. Sağlıklı doğan bebeklerin doğum kilosu 2,5 ila 4 kilogram aralığında değişir. Ancak tüm bebeklerin anne karnında aynı gelişimi göstermemesi nedeniyle kilosu da farklı olabilir. Haftalar içinde alınan ve doğumda erişilen kilo miktarı, bebekten bebeğe hatta cinsiyete göre değişebilir.

3. trimester döneminde, haftalar ilerledikçe bebeğiniz karnınızda büyümesini sürdürecek. Bu dönemde ellerini, kollarını ve bacaklarını büküp oynatacak. Vücuduyla sağa veya sola kayacak. Gözlerini ve ağzını açıp kapatacak. Soluk alıp verme çalışmaları sırasında hıçkırmaya devam edecek.

9 ay önce tek bir hücre olan bebeğiniz 3. trimesterin sonunda, 200 milyon hücreden oluşan küçük bir insan haline gelir. İşte bebeğiniz 3. trimesterde karnınızın içinde şu değişimleri yaşayarak dünyaya gözlerini açmaya hazırlanır;

• Bebeğinizin beyin yüzeyinde karakteristik oluklar ve çukurlar oluşur.
• Beyin dokusunun miktarı artar ve beyni olgunlaşmaya devam eder.
• Ciğerleri ve ses telleri iyice güçlenir. Doğduğunda ağlamaya hazır hale gelir.
• Kendi bağışıklık sistemini oluşturmaya başlar ve doğuma adım adım hazırlanır. Bağışıklık sistemi sizin vücudunuzdan geçen antikorlar sayesinde güçlenmeye devam eder.
• Görüntüsü minik bir insan formatındadır. Başı ve gövdesi artık birbiriyle daha orantılı hale gelir. Yüzü netleşir ve görünüşü yenidoğan bir bebeğe artık daha çok benzer.
• Cilt yüzeyindeki Lanugo isimli ince tüyler kaybolur.
• Beyaz kremsi yapısıyla bebeğin ilk koruma kalkanı olan, bağışıklık sistemini güçlendirici Verniks Kazeoza tabakası ise cildinin üzerinde iyice kalınlaşır.
• İskelet yapısı ve kemikleri sertleşir. Sadece kafasındaki kemikler sertleşmez; onlar doğumda maruz kalabileceği baskıya uyum sağlayabilmek için bir süre daha yumuşak kalır. Bebeğinizin kafatası kemikleri doğumdan sonra zamanla kaynar.
• Cildi kalınlaşır. Doğumdan sonra vücut ısısını kontrol edecek ve onu sıcak tutacak bir yağ tabakası oluşur.
• Özellikle 35.-36. haftada kafası aşağıya doğru olacak şekilde anne karnında doğum pozisyonu alır. 

Yaklaşık 40 hafta sürecek olan hamilelikle ilgili gelişmeleri bilmeniz, merakınızı giderirken bir yandan da bilinçli bir hamilelik dönemi yaşamanızı sağlar. Bebeğinizin boy ve ağırlık ölçümlerini kaçıncı haftada olduğuna bakarak öğrenebilirsiniz. Hamileliğiniz boyunca vücudunuzun değişimlerini ve bebeğinizin gelişimini, içinde bulunduğunuz haftaya göre öğrenip takip edebilirsiniz.  28. haftadan 40. haftaya kadar bebeğinizin gelişimiyle ilgili tüm detayları Hafta Hafta Hamilelik Süreci içeriğimizde bulabilirsiniz.

3. Trimester Döneminde Beslenme

Hamilelikte dikkat edilmesi gereken en önemli konuların başında, sağlıklı ve dengeli beslenme gelir. Her besin grubundan dengeli tüketmeye özen göstererek, beslenmenizi her gün 3 ana öğün ve 3 ara öğün olarak düzenlemelisiniz. Sizin ve bebeğinizin sağlıklı olması için tükettiğiniz besinlerin besleyiciliği kadar miktarına özel göstermelisiniz. Unutmayın ki, bebeğinizin bulunduğu haftada ve doğduğunda ideal kiloda olması için beslenme alışkanlığınız ve sağlıklı besinler tüketmeniz çok önemlidir. Bunun için de 3. trimester döneminde beslenmenizi şu şekilde düzenleyebilirsiniz;

• 3. trimesterde vücudunuzun daha fazla mineral ve vitamin ihtiyacı var. Bu nedenle protein, kalsiyum, vitamin, çinko, demir, magnezyum ve diğer tüm minerallerden zengin beslenmeniz, bebeğinizin sağlıklı gelişimi ve sizin sağlığınız için oldukça önemli.
• Günlük beslenmenizde protein değeri yüksek ürünlere ağırlık verebilirsiniz. Her gün en azından bir öğünde protein tüketmeye özen göstermelisiniz.
• Kefir, ayran, süt, yoğurt, peynir gibi süt ve süt ürünlerine her gün hem ara ve hem ana öğünlerinizde yer verebilirsiniz.
• Tam tahıllı ürünleri beslenmenize daha çok dahil edebilirsiniz.
• Temel enerji ihtiyacınızı tam buğday ve esmer unlu ekmeklerden, kuru fasulye, nohut, mercimek gibi kuru baklagillerden karşılayın.
• Mevsime uygun olarak özenle seçeceğiniz taze sebze ve meyveler ile beslenmelisiniz.
• Bebeğinizin beyin gelişimine destek vermek için Omega-3 zengini ürünleri ihmal etmemelisiniz. Bunun için ağır metal içermeyen balıklardan haftada birkaç gün tüketebilirsiniz. Aynı zamanda yumurta, keten tohumu, ceviz gibi besinler de Omega-3 yönünden zengindir.
• Demir, hamilelik sırasındaki anahtar besinlerden biridir. Vücudunuzda dolaşan kan hücrelerine oksijen taşır, plasenta yoluyla bebeğinize iletir ve bebeğinizin gelişiminde önemli rol oynar. Bu sebeple hamilelik süresince et, yağlı balıklar ve yumurta gibi demir açısından zengin yiyecekler tüketmek önemlidir.
• Gebeliğin bu haftalarında kabızlık sık görülebilir. Bunu önlemek için taze sebze ve meyve, kuru erik, kuru kayısının yanı sıra lifli ve bol posalı besinleri bolca tüketmelisiniz.
• Ana öğünlerinizin yanı sıra ara öğünlerinizde de mineral bakımından zengin olduğu için ceviz, fındık, bademe bolca yer verebilirsiniz.
• Beslenmenizde sıvının da önemli bir yeri bulunur. Sıvı alımını ihmal etmeyerek, günde 2 litre su tüketmeye özen göstermelisiniz.

Hamileliğinizin üçüncü üç aylık evresinde nasıl besleneceğinizle ilgili daha fazla bilgiyi Son Trimester İçin Beslenme Programı başlıklı yazımızdan okuyabilirsiniz.

3. Trimester Gebelik: Ne Beklemeli?

Hamileliğin son ayları pek çok anne için heyecan vericidir. Bebekle birlikte anne adayının karnının iyice büyümesi, doğumun da yaklaştığının bir işareti gibidir.

3. trimesteri yine hamileliğin getirdiği pek çok değişimle geçireceksiniz. İlk aylara göre daha rahat geçen ikinci trimesterin ardından üçüncü trimesterde yine bazı şikayetleriniz olabilir. Ama unutmayın ki bunlar geçecek ve bebeğinizi kucağınıza alacaksınız. Peki bebeğinize kavuşacağınız o unutulmaz buluşma gününe kadar 3. trimesterde sizi neler bekliyor? İşte bunlar hakkında bazı önemli tüyolar...

• Bebeğinizin büyümesiyle karnınızdaki alan daralıyor. Bu nedenle siz de onun hareketlerini zamanla daha çok hissedeceksiniz.
• Hamileliğinizin son 3 aylık döneminde haftada yarım kilo almaya başlayacaksınız.
• Sindirim sisteminiz hamileliğin son 3 ayında daha yavaş çalışabilir. Hamilelik hormonları ile büyüyen bebeğinizin yarattığı baskı, midenizde şişkinlik ve hazımsızlık yaratabilir. Bu duruma karşı sağlıklı ve lifli beslenmeye özen göstermelisiniz.
• Büyüyen karnınız, ağrıyan eklem yerleriniz nedeniyle rahat uyuyamayabilirsiniz. Uyku düzeninizi aksatmamak için uyku pozisyonlarını yeniden ayarlayın. Sol tarafınıza yatarak, kan dolaşımınızı, sindirim sisteminizi ayrıca ciğer ve böbreklerinizin fonksiyonlarını daha rahat yerine getirmesini sağlayabilirsiniz. Ya da birkaç yastık yardımı ile vücudunuzun pozisyonunu destekleyebilirsiniz.
• Karnınız nedeniyle artık biraz daha ağırlaştığınız için zaman zaman dengenizi kaybedebilirsiniz. Fırsat buldukça dinlenmeniz size bu gibi zamanlarda iyi gelebilir.
• Rahatsızlık veren semptomlar ve hormonal değişimler yüzünden duygusal iniş çıkışlar, ruh hali değişimleri yaşayabilirsiniz.
• Hamileliğin bu aylarında idrar yolları sorunları oluşabilir. Özellikle idrar yaparken yanma hissinin yaşandığı sistit görülebilir. Ayrıca vajinal akıntınızda artış olabilir. Böyle bir durumda doktorunuza danışabilirsiniz.

• Vücudunuzda oluşan çatlakları önlemek için doktorunuza danışarak çatlak kremleri, nemlendirici yağlar ve kremler kullanabilirsiniz.
• Size yalnızca hamilelikte değil doğum sonrasında da faydası olan Kegel egzersizlerini yapmayı ihmal etmemelisiniz.
• Hem sindirim sisteminizin düzenli çalışması hem de vücudunuzda ödem oluşmaması için hareketsiz kalmayın. Bel ve sırt ağrılarını azaltmak için doktorunuza danışarak yürüyüş, hafif esneme hareketleri, hafif tempoda yüzme, hamile pilatesi, hamile yogası, nefes gibi egzersizler yapabilirsiniz.
• Göğüslerinizde Kolostrum yani "ilk süt" akıntısını fark edebilirsiniz. Böyle bir durumda sutyeninizin içine emzirme pedi koyabilirsiniz. Ayrıca şu an ki sutyeniniz çok sıkıysa, sutyen ölçüsünün bir büyük boyunda, emzirme sutyeni alabilirsiniz.
• Fiziksel ve hormonal değişimler nedeniyle pek çok anne adayı gibi karın ağrısı yaşayabilirsiniz. Bebeğinizin büyümesi ve rahminizin genişlemesiyle iç organlarınızdaki baskı artacağı için bu kasılma ve ağrıları hissetmeniz normaldir. Dinlenerek ve ani hareketlerden kaçınarak ağrıları azaltabilirsiniz. Uzun süreli ve şiddetli ağrılarda ise doktora başvurmayı unutmayınız.
• Gece birkaç kez tuvalet ihtiyacınız oluşabilir. Daha rahat uyku için tavsiye edilen 2 litre sıvıyı günün daha erken saatlerinde tüketip, tuvalete yatmadan önce gidebilirsiniz.
• Son haftalarda ayaklarınızda ve ayak bileklerinizde bazı şişlikler olması normaldir. Ancak bu şişliklerden daha fazlasını yüzünüzde veya göz çevrenizde görürseniz doktorunuza danışabilirsiniz.
• Doktorunuz şimdiye kadar sizi her ay kontrole çağırsa da son 3 ayda daha sık görmek isteyebilir. 28-36 haftalar arasında ikişer haftalık aralarla, 36. haftadan doğuma kadar haftalık olarak kontrole çağırabilir.
• 36. haftadan sonra artık NST ile bebeğin kalp atışlarının dinlenmesine başlanır ve bebeğin rahim içindeki konumu, rahatlığı tespit edilir.
• 40. hafta dolduğunda bebeğiniz hala doğmadıysa, kontroller doğum başlayana kadar 3 günde bir yapılabilir. Bebeğin suyunun yeterli olup olmadığı ve kalp atış ritmi kontrol edilir.

Hamileliğin Son Kontrol Listesi: 3. Trimester

Bebeğinizin olacağını öğrendiğiniz ilk günden doğuma kadarki süreçte, her şeyi planlayıp hazırlamak için en ideal zaman, hamileliğinizin 3. trimesteridir. Bu son 3 ayda hem bebeğiniz hem de kendiniz için yapıp bitirmeniz gereken pek çok hazırlık var. Sadece doğum değil doğum sonrasında da ihtiyacınız olan malzeme ve araç gereçleri, bu son 3 ayda tamamlayabilirsiniz.

Her şeyden önce doğuma pozitif duygularla hazırlanmanız çok önemli. Buna da öncelikle bir doğum planı yaparak başlayabilirsiniz. Doğum ve doğum sırasında olmasını istediklerinizi, almanız gerekenleri düşünün ve netleştirin, ardından da yavaş yavaş onları tamamlayın. Bu konuda size 5 Adımda Doğuma Hazırlık başlıklı yazımız çok fikir verebilir.

Bu son 3 ay içinde doğum yapacağınız hastaneyi ziyaret etmeniz de doğum süreciyle ilgili sizi rahatlatabilir. Aklınızdaki tüm soru işaretlerini doğum yapacağınız hastanedeki kadın doğum hemşireleriyle ve kadın doğum doktorunuzla paylaşmanız, sizin doğuma ruhen hazırlanmanızı kolaylaştırabilir. Hatta hastane odasını görmeniz, doğumun olacağı güne ait yapılacak rutin işlemleri öğrenmeniz, emzirme ve bebek malzemeleriyle ilgili bilgiler edinmeniz, kaygılarınızı azaltacağı gibi size güven de verecektir.

Doğum ve doğum sonrası en büyük hazırlık belki de bebeğinizin odasıdır. Ancak bu süreçte özellikle bilmeniz ve uygulamanız gereken bazı noktalar var ki bebeğinizin güvenliği, konforu ve sağlığı için oldukça önem taşıyor. Ailenizin yeni üyesi için yeni bir oda hazırlarken Bebek Odası Nasıl Hazırlanmalı? yazısını okuyarak, pek çok detay hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz.

Bebek odası mobilyalarının yanı sıra çocuk arabası, araba puseti, bebek kıyafetleri, çocuk bezi ve başka gerekli ekipmanlara ihtiyacınız olacak. Ayrıca hastane çantanızı da artık 3. trimesterde hazırlamalısınız. Anne adayları için çok heyecanlı bir süreç olan doğum çantası hazırlığının, hamileliğin 32. haftasında tamamlanması önemlidir. Hamileliğin son haftalarında kilo alımı nedeniyle alışveriş yapmanız ve hareket edebilmeniz zorlaşabilir. Erken doğum riskini de göz önüne alarak doğum çantasını hazırlayıp, hamileliğin son haftalarına bırakmamaya özen gösterin. Doğum çantası için gerekli olan malzemelerin neler olduğunu Doğum Çantası Nasıl Hazırlanır? yazısından öğrenebilirsiniz.

Bebeğinizi kucağınıza alacağınız güne yaklaşırken alışverişinizi de tatlı bir telaş içinde yapacaksınız. Ama hem neler almanız gerektiğini bilmek hem de tüm ihtiyaçları bu dönemde tamamlayabilmek çok önemli. Bir yandan yeni doğacak bebeğiniz için özel bir oda ya da alan hazırlarken bir yandan da alışveriş listenizi doğuma hazırlanmalısınız. Hamilelik döneminin 3. trimesterinde ne gibi hazırlıklar yapmanız gerektiğiyle ilgili fikir almak için Bebek İçin Hazırlık Listesi başlıklı yazımızı okuyabilir, Madde Madde Yenidoğan Bebek Alışverişi  yazısına göz gezdirerek de bebeğinize alışverişe çıkmadan önce neler alacağınızı belirleyebilirsiniz.