Bebekler Ne Zaman Emekler?

Bebeğinizin bitmez tükenmez enerjisini her gördüğünüzde, doğduktan sonra hastaneden eve getirdiğiniz o minik bebek olduğuna bazen inanamıyor olabilirsiniz. Aslında haklısınız, çünkü bebeğiniz kısa zamanda çok hızlı büyüdü ve yaşadığı ilklerle pek çok beceri kazandı. Hayatının ilk yılında ‘kendi olma’ yolunda attığı önemli adımlar, onu zamanla hayata hazırlayacak. İşte bunlardan biri de emeklemesi ve ardından da ayağa kalkarak yürümesi olacak. Bebeğinizin bu süreci nasıl geçireceğini merak ediyorsanız ‘Bebekler ne zaman emekler?’ sorusuna cevap bulacağınız içeriğimizi okuyabilirsiniz. Ayrıca bebeğinizin emekleme aşamaları hakkında Emekleme ve Yürüme Önerileri başlıklı yazımızdan da bilgi alabilirsiniz.

Bebekler ne zaman emeklemeye başlar?

Emekleme, bebeklerin oturması ile yürümesi arasında gerçekleşen fiziksel ve ruhsal gelişimi açısından önemli olan bir geçiş sürecidir. 6. aydan itibaren hareketlenen bebeklerin emeklemeye başlaması, motor fonksiyonlarının olgunlaşmasıyla birlikte gerçekleşir.  Oturma ve yürüme arasında bir ara adım olan emekleme için, bebeğin ilk önce desteksiz oturmaya başlaması gerekir. Bu da bebeğin gelişim sürecine bağlı olarak zaman açısından farklılık gösterebilir.

Bebeğin ilk yılındaki kaba motor gelişiminde bazı önemli gelişmeler olur. Bu süreçte bebeğin emeklemesi için önce vücudunu kontrol etmesi, başını dik tutması, oturması, sesin geldiği yöne dönmesi, sırt üstünden yüz üstüne dönmesi gibi bazı hareketleri yapması beklenir. Bu hareket becerilerini kazanması, bebeğin emeklemeye başlamasının yakın olduğuna en iyi işaretlerdir.

Bebekler kaç aylıkken emekler?

Genellikle bebeklerin hareketlilikleri 6 ila 9 ay arasında artar. İşte emekleme de sıklıkla bu dönemde gerçekleşir. Bebekler genellikle 6 aylık olduklarında destekle dik oturur. Kol ve bacaklarının yardımıyla vücudunu iter. Sırt üstü yatırıldığında vücudunu ileri geri hareket ettirir. Yüz üstü ileriye ya da geriye doğru sürünür. Sırt üstü yatarken yüz üstü döner, hatta sırt üstü yatarken kendini kaldırmaya bile çalışır.

Bebeklerin desteksiz oturması genellikle 7. ayda olur. Oturma eylemini bağımsız şekilde yapabilen bebek ise artık istediğinde emeklemeye de başlayabilir. Çoğunlukla 7. ayda otururken emekleme pozisyonuna geçebilen bebek, 8.-9. aydan itibaren de emeklemeye başlayabilir.

Pek çok motor beceride olduğu gibi bebeklerin emeklemesi de geniş bir aralıkta gerçekleşebilir. Genellikle bebeklerin yarısı 8-9 ay arasında emekler. Ama daha erken emekleyen bebekler olduğu gibi 13 ay gibi geç bir zamanda emekleyen bebekler de olabilir. Uzun süre desteksiz oturan bazı bebeklerin emeklemeleri ise 10. ayı bulabilir. Özellikle yaşına göre normalden daha kilolu olan bebekler ve erken doğan bebekler de yaşıtlarına göre daha geç emeklemeyebilir. Ayrıca bebeklerin belli bir kısmı hiç emeklemeyip, hemen ayağa kalkarak yürüme aşamasına da geçebilir.

Bebekler nasıl emekler?

Bebekler kendilerini en rahat hissettikleri pozisyonda emekler. Her bebeğin eşsiz olması nedeniyle bebeklerde birkaç farklı emekleme çeşidi vardır. Yere yüzüstü şekilde konulan bebekler, ileri geri hareketler yapabilmek için kendilerine özel bir yöntem geliştirir. Bazı bebekler dizlerinden ve kollarından destek alarak hareket ederken, bazıları oturur pozisyonda ilerlemeyi tercih edebilir. Bebekler genelde ileri doğru emeklese de kimisi ters emekleyebilir, kimisi de kollarını ilerleterek karnının üzerinde komando gibi emeklemeye çalışabilir.

Emeklemeyi bebeğin bir noktadan diğer bir noktaya ilerleme şekli olarak düşünebilirsiniz. Sizin de bebeğinizin emeklerken nasıl hareketler sergileyeceği ve emekleme şekli, fiziksel yapısına ve konfor algısına bağlı olarak değişebilir. Genel olarak bebeklerde dizlerin üstünde ve koldan kuvvet alarak ileriye doğru emekleme görülse de siz bebeğinizde farklı emekleme şekillerine şahit olabilirsiniz. Bu süreçte bebeğinizin emekleme şekilleri şöyle olabilir;

• Klasik emekleme
• Oturarak emekleme
• Dönerek emekleme
• Komando gibi sürünerek emekleme
• Tek bacağı altta emekleme
• Dizlerini kırmadan emekleme

Bebeğiniz sürünerek, karnını ve bacaklarını yerde tutarak ve kollarıyla kendini çekerek emeklemeye başlayabilir. Ya da bebeğiniz emeklemeyi öğrenirken vücudunun alt kısmını zeminde kaydırarak, kendini öne çekmek için bacaklarını kullanabilir. Bir diğer emekleme tercihi oturarak emekleme olabilir.

Bebeğinizin emeklediği zemin dizlerini acıtıyorsa, oturarak ilerlemek isteyebilir. Bu gibi durumlarda daha yumuşak zeminde emekleme hareketleri yaptırarak onu teşvik edebilirsiniz. Bebeğiniz geri geri emeklemeyi de tercih edebilir. Bu hareketin ileriye doğru emeklemekten hiçbir farkı olmadığı için endişelenmenize gerek olmaz. Bu süreçte önemli olan bebeğinizin hareket yeteneği kazanmasıdır.

Emekleme nasıl teşvik edilir?

Bebekleri emekleme konusunda teşvik edici en önemli role sahip olan kişiler ebeveynleridir. Bebeğinizle yapacağınız rutin minik alıştırmalarla onu emeklemeye teşvik edebilirsiniz. Böylece emekleme sürecine daha rahat geçiş yapmasını sağlayabilirsiniz.

Aslında bebeğinize emeklemeyi öğretmek değil, sadece emeklemesini sağlayacak ortamı hazırlayıp teşvik etmeniz yeterli. Bebeğinizin emeklemesine yardımcı olmak için karın üstü aktivite zamanını artırmanız ve oturmasını teşvik etmeniz çok önemli. Bazı aktiviteler ile onun üst ve alt bedenini ayrı ayrı hareket ettirmesine, ağırlığını kollarına ve bacaklarına vermesine ve ağırlığını bir yandan diğer yana vermeyi öğrenmesine yardımcı olabilirsiniz. Unutmayın ki yatarken dönme, destekli oturma, desteksiz oturma, emekleme, ayağa kalkma gibi hareket becerilerini kazanmasında, bebeğin karın üstü yatırılıp kaslarının geliştirilmesi büyük fayda sağlar. 

Bol bol karın üstünde zaman geçiren bebekler, bu becerileri daha rahat kazanır. Karın üstü aktivite zamanına ‘Tummy time’ da diyebiliriz. Bu aktivite ile bebekler karınlarının üzerinde yüzüstü yatırılır. Böylece sürünerek hareket etmeye ya da emeklemeye çalışarak kaslarını çalıştırmış olurlar. Bebeğinizi bu konuda nasıl teşvik edeceğinizi içeriğimizi okuyarak öğrenebilirsiniz.

Bebekler en rahat emekleme pozisyonunu deneme yanılma yöntemiyle bulur. Bebeğiniz yüz üstü yatabildiğinde ve kollarıyla düz bir şekilde vücudunun üst kısmını yukarı kaldırabildiğinde emeklemeyi öğrenmeye hazır demektir. İsterseniz bu aşamada bebeğinize yardımcı olabilirsiniz. Peki bebeklerde emekleme nasıl teşvik edilir? İşte bunun için bebeğinizi emeklemeye alıştırırken şu yöntemleri uygulayabilirsiniz;

• Bebeğinizin emekleyebilmesi için öncellikle yere bırakmanız gerekir. Temiz bir çarşaf, battaniye, örtü serip yanında oturarak bebeğinizi yüzüstü bırakabilirsiniz.
• Bebeğinizi yüz üstü yatırıp uzağına ilgisini çeken bir nesne koyarak ona doğru gitmesini ve alması için cesaretlendirebilirsiniz. Bebeğiniz ileri gitmek için kol ve bacaklarını hareket ettirmeye çabalayacaktır.
• Bebeğinizi sırt üstü yatırdığınızda ise elinizdeki oyuncağı onun görebileceği bir şekilde ileri geri hareket ettirin. Böylece o da nesneyi izlemek için vücudunu ileri geri hareket ettirebilir, yüz üstü dönebilir.
• Bebeğinizi sırt üstü yatarken kucağınıza alacakmış gibi kollarınızı ona doğru uzatabilirsiniz. Bebeğiniz bu şekilde kendisini yerden kaldırmaya çalışmayı öğrenebilir.
• Emekleme sürecini eğlenceli hale getirebilirsiniz. Alıştırmaları oyun haline getirmeniz bebeğinizin emeklemesini kolaylaştırabilir.  
• Emeklemesi için görüş alanı içinde ses çıkaran hareketli bir nesneyi hareket ettirebilir, bebeğinizi nesneye doğru emekleyerek gitmesine destek olabilirsiniz. Oyuncak seçiminde en sevdiği nesnelere öncelik verip, oyuncağı elinizde sallayarak bebeğinizin emeklemesini sağlayabilirsiniz. Bebeğiniz oyuncaklara ulaşamazsa oyuncakları bebeğe biraz yaklaştırabilirsiniz.
• Bebeğinize desteksiz veya destekli oturarak oyun oynayabileceği ortamlar hazırlayabilirsiniz. Önüne ilgisini çekecek oyuncaklar koyabilir, bu oyuncaklar hakkında konuşabilir, böylece onun desteksiz olarak bir süre oturmasını sağlayabilirsiniz.
• Bebeğinizi rahatça emekleyebileceği bir yere oturtup “Gel gel” diyerek de cesaretlendirebilirsiniz.
• Emekleme sırasında başardığı her harekette alkışlamanız veya gülümsemeniz de ona doğru yolda olduğunu hissettirecektir.

Emekleme sürecinin uzunluğu her bebeğe göre farklılık gösterir. Alıştırmalar sırasında cesaretinin kırılmaması için sabırlı ve teşvik edici davranmanızın bir hayli önemli olduğunu unutmamalısınız. Emeklemeyi öğrendiğinde de yürümeye geçmesi için acele etmemelisiniz. İşte bu aşamada da bebeğinizin hareket etmesi, eşyalara tutunarak ayağa kalkabilmesi ve sıralayabilmesi için de ona uygun ortamlar hazırlayabilirsiniz.

Emekleme döneminde nelere dikkat edilmelidir?

Emeklemenin, bebeklerin fiziksel gelişiminin yanı sıra çevresini keşfetme konusunda da önemi büyük. Bu gelişimini desteklerken ise bazı noktalara özellikle dikkat etmeniz ve bazı önlemler almanız gerekebilir. Evinizde ulaşabileceğinde kendisine zarar verebilecek eşyaları, bebeğinizden uzak tutmalısınız. Evde bebeğiniz emeklerken dikkat etmeniz gereken eşyaların başında şunlar gelir;

• Elektrik prizleri
• Soba
• Elektrik kabloları
• Sehpalar
• Deterjanlar
• Klozet
• Ev bitkileri
• Kırılacak ev eşyaları

Bu eşyaların, bebeğinizin emeklediği alanlarda olmamasına ve tehlike oluşturmayacak şekilde yer almasına özen göstermelisiniz.

Bebeğinizin emekleme döneminde güvenliğini sağlamak için evinizde bazı değişiklikler de yapmanız gerekecektir. Bebeğinizin emeklemeyi keyifli ve risksiz şekilde öğrenmesi için özellikle şunlara dikkat edebilirsiniz;

• Her şeyden önce bebeğinizin rahatlıkla emekleyebilmesi için ona güvenli ve özgürce hareket edebileceği bir alan hazırlamalısınız. Zeminin düz olmasına, yerde emeklemesini engelleyecek nesne veya eşyaların olmamasına özen göstermelisiniz.
• Evin içinde bebeğinizin ulaşabileceği tüm alanları güvenli hale getirmelisiniz. Emeklemesine tehlike oluşturacak eşyaları kaldırmalısınız. Unutmayın ki bebeğinizin emekleyerek gittiği eşyalara tırmanma isteği olacaktır. Bu nedenle tutup üstüne çekeceği ve düşüreceği objeleri ortamdan kaldırmalısınız.
• Evin içinde merdiven varsa alt ve üst kısmını kapatmalısınız.
• Hareket etmesini kolaylaştırmak için bebeğinize rahat ve esnek giysiler giydirebilirsiniz. Emekleme döneminde özellikle dizleri tahriş olmaması açısından gevşek tayt ve pantolonlar tercih edebilirsiniz.
• Bebeğinizi emeklemeyi öğrenirken yüz üstü pozisyonda daha fazla görülen ani bebek ölümü sendromu riskine karşı yalnız bırakmamalısınız.
• Bebekler emeklemeye başladığında çevresindeki her nesneyi merak eder ve keşfetmek ister. Bu süreçte evinizin temizliği de daha önemli hale gelecektir. Bebeğinize hijyenik bir ortam sunmak için Ev Temizliğinde Doğal Ürünler başlıklı içeriğimizden fikir alabilirsiniz.

Bebeğinizin emeklemeyi öğrenme sürecinde özen göstermeniz gereken noktalardan biri de endişesiz ve sakin görünmeniz geliyor. Çok müdahalede bulunmayıp gerekli özgürlüğü sunmaya çalışın. Bebeğinizi hazır olmadan bazı becerileri yapmaya zorlarsanız size direnç gösterebilir.  Bu nedenle emekleme alıştırmalarında teşvik eden ama zorlamayan ve baskı oluşturmayan bir yaklaşım sergilemeye özellikle dikkat etmelisiniz.

Bebeğim emeklemiyorsa endişelenmeli miyim?

Hiçbir çocuk diğeriyle tıpa tıp aynı gelişim hızını göstermez. Her çocuk biriciktir ve kendine ait bir gelişim hızı vardır. Her bireyin benzersiz kalıtsal mirası ve etkileşimde bulunduğu çevrenin farklı olması, bireysel farklılıkları kaçınılmaz kılar. Dolayısıyla bebeklerin kendilerine özgü gelişim seyrini doğal karşılamak gerekir.

Aklınızdan Bebeğim emeklemiyorsa endişelenmeli miyim? diye geçirseniz de bilmelisiniz ki her bebek emeklemeyebilir. Emeklemenin en önemli özelliği, yürüme öncesi bebeklerin kendi başına çevreyi keşfetmesini ve özgürleşmesini sağlayan bir motor becerisi olmasıdır. Emekleme nörolojik gelişim basamaklarının zorunlu olan bir eylemi değildir. Gelişim basamaklarından biri olarak görülmediği için de bebeklerin emeklememesi veya geç emeklemesi sağlık sorunu olarak kabul edilmez. Bebeklerin bir kısmı emeklemeden sıralayıp yürümeye başlayabilir. Bu nedenle bebeğiniz geç emeklediyse veya hiç emeklemiyorsa, bu endişe edilecek bir durum değildir.

Ancak bebeğinizin diğer motor becerilerinde gecikme varsa veya vücudunun her iki tarafını eşit bir şekilde kullanamıyorsa mutlaka doktorunuza danışmanız gerekir. Ayrıca dil, sosyal etkileşimleri veya diğer motor becerileri gibi gelişim alanlarında da sorun gözlemliyorsanız doktorunuza danışmanız yararlı olacaktır. 

Bebekler Ne Zaman Emekler? sorusu hakkında daha detaylı bilgi almak için Sevim Hemşire Anlatıyor: Bebek Ne Zaman Emekler? içeriğimize de tıklayabilirsiniz.