Bebeklerde Dil Bağı: Nedir, Belirtileri ve Tedavisi

Doğumdan itibaren bebeklerde emme, beslenme, tat alma, yutkunma, konuşma gibi birçok ağız içi fonksiyona destek olan dil, bazı nedenlerle bu işlevlerini yerine getiremeyebilir. Vücuttaki her organda olabildiği gibi dilde de doğumsal veya sonradan gelişebilen bazı hastalıklar olabilir. Bunlar arasında sık görüleni ve aileler tarafından da en çok fark edilenini, dil bağı oluşturur. Özellikle emzirme döneminde hem bebek hem de anne açısından bazı belirtilerle kendini gösteren bebeklerde dil bağı, uzman doktor tarafından gerekli görülmesi halinde küçük bir cerrahi işlem ile tedavi edilebilir.

Dil bağı nedir?

Dil bağı, dildeki bağ yapısının normalden farklı olmasıdır. Bebeğin anne karnındaki gelişimi sırasında kaybolması gereken, dil altında ve orta hatta bulunan dokunun doğumdan sonra devam etmesi ‘dil bağı’ olarak adlandırılır.

Dil bağında, dilin alt kısmında görülen yumuşak doku, olması gerektiğinden daha kısa ve kalındır. Dili ağız tabanına bağlayan dokudaki bu farklılık, dilin ağız tabanından yukarı kalkmasını engeller. Dil hareketlerinin kısıtlanmasına neden olan bu durum, bebeğin emmesini, beslenmesini ve daha sonraki dönemde konuşmasını zorlaştırabilir.

Dil bağı hastalığının sebepleri nelerdir?

Dil bağı, bebek anne karnındayken meydana gelir. Anne karnındaki gelişim sürecinde 4. haftada dilin önemli bir kısmı gelişir.  İlerleyen haftalarda dil, ağız tabanından serbestleşerek hareketli hale gelir ve sadece frenulum denen bağ ile ağız tabanına tutunur. İşte bu dönemde meydana gelen bozukluk sonucu, dili ağız tabanına bağlayan frenulum ya tam olarak serbestleşemez ya da hücre çoğalmasıyla kalın bir hal alır. Dilin serbestleşmesini engelleyen bu durum da dil bağı olarak adlandırılır.

Bebeklerde dil bağı olduğu nasıl anlaşılır?

Bebeklerde dil bağı olduğuna dair genel ilk şüpheler, bebeğin emme güçlüğü yaşaması durumunda ortaya çıkabilir. Ebeveynler genellikle bebeklerindeki emme problemleri ile dil bağı olduğunu anlayabilir. Özellikle anneler bebeklerini emzirmede sorun yaşadıklarında dil bağının farkına varabilirler.

Normalde bebeklerin emerken dili, alt diş etlerini kapatarak örter ve meme ucunun korunmasını sağlar. Dil bağı olan bebekte ise bebek dilini hareket ettiremediği için annesinin meme başını ememeyip çiğner. Ayrıca dil bağı nedeniyle bebek ağzını doğru şekilde meme ucuna sabitleyemeyebilir. Bu da bebeğin etkili şekilde emmesini engeller. Bu durum zaman içinde gelen süt miktarında azalma, bebeğin hava yutmasına ve yetersiz beslenmesine de yol açabilir. Tüm bunların sonucunda da bebekte kilo alamama ve gelişme geriliği görülebilir.

Eğer bebeğiniz emme sırasında memeyi iyi kavrayamıyorsa, sık sık salya akıtıyorsa veya memeden düşüyorsa dil bağı olabilir. Aynı zamanda emzirirken sizin meme uçlarınızda kırmızılık, çatlama veya ağrı hissi varsa bunların sebebi bebeğinizde dil bağından kaynaklanabilir. Bebeğiniz memeyi tamamen boşaltmıyorsa, meme iltihabı yani mastitis de göğüs uçlarınızda oluşabilir.

Bebeğinizi emzirmiyorsanız, dil bağının varlığının anlaşılması daha uzun sürebilir. Bu durumda en iyi tespite, bebeğinizin konuşmasıyla varabilirsiniz. Bebeğinizde kelimeleri veya sesleri telaffuz etmekte zorlandığı bir konuşma engelinin oluşması, dil bağı varlığının bir işareti olabilir.

Bebeğinizin dil bağının olduğunu tam olarak anlamak için belirtilerin neler olduğunu öğrenebilirsiniz. Belirtilerin mevcut olması halinde ise tanı ve tedavi için doktora başvurabilirsiniz.

Bebeğinizin kilo alamama nedenleri ve bu durumu nasıl anlayacağınızla ilgili fikir almak için ise Bebeğim Neden Kilo Almıyor? başlıklı içeriğimizi okuyabilirsiniz.

Bebeklerde dil bağı belirtileri nelerdir?

Bebeklerde dil bağı belirtilerinin başında emme ile ilgili şikayet ve sorunlar yer alır. Ağız tabanından dilin uç kısmına doğru uzanan ve değişen kalınlıklarda olabilen dil bağı, işlevsel olarak dil hareketlerini kısıtlar. Dilin diş eti hizasını geçememesine ve dışarıya çıkamamasına neden olur. Bu da bebeğin beslenmesini, yutmasını ya da konuşmasını etkileyebilir.

Dil bağı hem bebek hem de anne için birçok soruna neden olabilir. Dil bağı olan bebeklerde oluşabilecek belirtiler arasında şunlar bulunur;

• Bebeğin dudaklarının meme başını tam olarak kapatamaması
• Bebeğin memeye yerleşememesi ve meme başını tam olarak kavrayamaması
• Bebeğin memeyi emmeden ziyade çiğnemesi
• Emzirmenin normalden daha uzun sürmesi
• Bebeğin ağzının memeden yavaşça kayması, düşmesi
• Bebeğin emerken huzursuzlaşması
• İyi beslenememesi nedeniyle bebeğin sürekli aç gibi davranması
• Bebeğin dilinin üst damağa ulaşamaması
• Bebeğin dilinin dışarıya çıkamaması
• Bebeğin dilinin dışarı çıkarıldığında dilin uç kısmında V şeklinde bir ayrımın olması
• Bebeğin kilo alamaması veya kilo kaybı, ayına göre ideal kiloda olmaması

Dil bağı, bebeklerde olduğu gibi annelerde de bazı belirtilerle kendini gösterebilir. Bunların başında da şunlar gelir;

• Emzirme sırasında ve sonrasında memede ağrı oluşması
• Memeden gelen süt miktarında azalma
• Memedeki sütün tam boşalamaması
• Meme başında çatlama ve zedelenme
• Mastit şeklinde meme dokusunun iltihaplanması

Eğer memenizde mastit belirtileri varsa Mastit Nedir, Tedavisi Nasıldır? başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

Bebeklerde dil bağı tanısı nasıl konulur?

Dil bağının tanısı ancak fiziki muayene ile konulabilir. Doktorun basit bir muayenesi ile dil bağı görülebilir. Dil bağı olduğundan şüphelenilen bebeklerde, aynı zamanda doktorun tıbbi öykü alımı sayesinde de dil bağı tanısı elde edilebilir. Dil bağı tanısı kapsamında doktor genellikle beslenmenin nasıl olduğunu sorar ve bebeğin ağız yapısını inceler. Dil bağının tespit edilmesinde bebeğin kilosunun ölçülmesi ve olası büyüme geriliğinin varlığına da bakılabilir.

3 yaşından büyük çocuklarda ise bazı sessiz harfler ile hecelerin söylenmesi istenerek dil fonksiyonları değerlendirilebilir. “l, r, s, t, z” gibi dilin ön bölgesinin aktif kullanıldığı seslerin çıkarılmasında zorluk yaşanması, çocukta dil bağının olduğunun işaretidir.

Dil bağının risk faktörleri nelerdir?

Dil bağı bebeklerin bazılarında doğuştan mevcut olan bir sağlık sorunudur. Bazı bebeklerde hiçbir şikayete neden olmayan dil bağı, bazılarında ise beslenme problemlerini tetikleyici özellik gösterebilir.

Dil bağı bebeğin ağız gelişiminin yanı sıra yeme, konuşma ve yutkunma şekli gibi birçok fonksiyonunu etkileyebilir. Dil bağının başlıca risk faktörleri şunlardır;

Emme sıkıntısı: Dil bağı olan bebek dilini hareket ettiremez veya meme ucunu emmek yerine çiğneyebilir. Bu da bebeğin anne sütü alma verimini ve miktarını olumsuz etkileyebilir. Sonuçta yetersiz emzirme, yetersiz beslenmeye ve gelişme başarısızlığına yol açabilir.

Ağız hijyeninde sorun: Dil bağı çok kısa olan bebekler, dillerini ağız içinde çok rahat çeviremezler, rahatça dışarı çıkaramazlar. Dil bağı, yemek artıklarının dişlerden temizlenmesini zorlaştırabilir. Dil ağız içinde yeterince hareketli değilse yemek artıklarını temizleme ve diş çürüklerini önlemede etkisi azalır. Ek olarak ağız kokusu ve diş çürüğüne yol açabilir.  Ağız içi hijyeni bozulduğu için diş eti iltihabı ile hastalıklarının görülmesi de kolaylaşır.

Konuşma zorluğu: Dil bağı, bebeklerde konuşma gecikmesi/geriliğine neden olmaz, ancak artikülasyon sorunlarına yol açabilir. Dil bağının yaratabileceği konuşma bozukluğu bazı harflerin telaffuz zorluğudur. Dil bağı, "t, d, z, s, r ve l" gibi belirli sesleri çıkarma yeteneğini etkileyebilir. Bebekler büyüdüklerinde konuşurken dil gelişimi kaynaklı harfleri farklı telaffuz edebilirler.

Bazı aileler dil bağının bebeklerde geç konuşmaya da neden olduğunu düşünür ve dil bağı tedavisiyle birlikte çocuğun konuşmaya başlayacağını zanneder. Aslında dil bağı bebeklerde geç konuşmaya değil sadece bazı sesleri çıkarmada zorluk yaşamasına neden olur. Eğer bebeğinizde geç konuşma belirtileri gözlemliyorsanız Geç Konuşma Nedenleri Nelerdir? yazımıza tıklayabilirsiniz.

Bebeklerde dil bağı tedavisi nasıl yapılır?

Dil bağının tedavi ihtiyacı, tedavi edilecekse zamanlaması ve uygulanacak cerrahi tekniğin seçimi gibi konularda en iyi kararı uzman doktor verecektir. Gerekli görülmesi halinde dil bağının giderilmesinde cerrahi girişimlere başvurulur. Dil bağının cerrahisi basit bir işlemdir ve işlem sonrasında emzirme ile ilgili problemlerin giderilmesi sağlanabilir.

Bebeklerde dil bağı, dili ağız tabanına bağlayan dokuya küçük bir kesi yapılarak tedavi edilir. Frenotomi adı verilen bu cerrahi prosedür, dilin daha rahat hareket etmesini sağlar. Tedavinin ardından bebekteki doğumsal olan bu anomalinin sonlanmasıyla birlikte beslenme ve konuşmayla ilgili sorun yaratabilecek sıkıntılar da ortadan kalkabilir. Genelde tedavi sonrası ağrı ve kanama olmaz. Dil bağı tedavisi sonrasında iyileşme döneminin ne kadar süreceği, dil bağının özelliklerine ve yapılan cerrahi girişime göre değişkenlik gösterebilir.

Emzirme ile ilgili problemlerin varlığında veya oluşan şikayetlerin dil bağı ile ilgili olabileceğini düşünmeniz halinde, tedavinin gerekliliği ve en uygun tedavinin hangisinin olduğuna dair uzman doktordan bilgi ve destek alabilirsiniz.