Hamilelikte Probiyotik Kullanımı

 ‘Pro’ ve ‘biota’ olarak iki kısımdan oluşan ‘for life’ yani ‘yaşam için’ anlamını taşıyan probiyotik, insan bağırsağında doğal olarak bulunan faydalı canlı mikroorganizmalardır. Son yıllarda yapılan çalışmalarla probiyotiklerin yeterli miktarlarda uygulandığında kullanıcıya sağlık açısından fayda sağladığının görülmesi, hamilelikte probiyotik kullanımını da gündeme getiriyor. Siz de hamilelik sürecinizde probiyotik kullanımının detaylarını merak ediyorsanız, “Hamilelikte probiyotik kullanımı nasıl olmalı?” ve “Hamilelikte probiyotiklerin faydaları neler?” gibi soruların yanıtlarını yazımızda bulabilirsiniz.

Probiyotik nedir?

Vücudumuz, doğal olarak yaşayan mantar, virüs, bakteri ve bunların genleri gibi tüm mikropların da içinde yer aldığı mikrobiyota adı verilen bağırsaktaki canlı yararlı mikroorganizmalar  topluluğundan oluşan bir sisteme sahiptir. Her insanda farklılık gösteren bu mikrobiyom içinde, yararlı bakteriler de yer alır. Vücudumuzun sağlığına katkıda bulunan, iç organlarımızda yaşamına devam eden, tüketilmesinde sakınca olmayan mikroorganizmalar olan yararlı bakteriler, bağışıklık sistemimizi destekler ve yiyecekleri sindirerek enerji üretmemizi sağlar. Aynı zamanda probiyotikler, vücudumuzdaki zararlı bakterilerin hastalık yapıcı etkilerinin ortadan kaldırılmasında da büyük bir rol oynar.

Sindirim sistemi başta olmak üzere vücudumuzdaki çeşitli sistemlerin dengeli biçimde çalışmasına yardımcı olan probiyotikler, Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından da ‘yeterli miktarda alındıklarında endojen mikrofloranın özelliklerini geliştirerek, konakçı sağlığını olumlu yönde etkileyen canlı mikroorganizmalar’ şeklinde tanımlanır. Patojen ve toksik olmaması, üretim/depolama sırasında canlı kalabilmesiyle özellikle koruyucu bağırsak bariyerini güçlendirerek sindirim sistemi düzeninin korunmasına destek olan probiyotiklerin, bağırsak florasında dengeyi geliştirerek kişinin sağlığını olumlu yönde etkilediğine dair pek çok uluslararası araştırma bulunur. Mide asiditesi ve safra asitlerine dirençli olması, sindirim kanalında canlı kalabilmesi, doğal floraya uyum sağlayıp sindirim sisteminde kolonize olabilmesi de probiyotiklerin temel özellikleri arasında yer alır.

Hamilelikte probiyotik kullanımı nasıl olmalı?

Yoğurt, peynir, kefir, sirke, kımız, boza gibi geleneksel fermente gıdalarda bulunan ve insan bağırsağında doğal olarak yer alan probiyotikler, doğal besinler ya da gıda takviyeleri aracılığıyla vücuda alınabilir. 

Peki hamilelikte probiyotik kullanımı güvenli midir? Pek çok anne adayının merak ettiği bu soruya uzmanlar genel olarak ‘evet’ diyor.  Bu konuda son yıllarda yapılan araştırmalarda hem güvenli hem de etkili olduğunun görülmesi, sağlık uzmanlarının gebelik ve emzirme döneminde probiyotik kullanımını önermesine neden oluyor. Gebelik veya emzirme döneminde probiyotiklerin kullanımının herhangi bir olumsuz etkisinin olmadığını gösteren çeşitli çalışmalar bulunmaktadır. Bu güncel çalışmaların ışığında probiyotiklerin öncelikli olarak doğal kaynaklardan alınmak koşuluyla hem gebelerde hem de emzirme döneminde güvenilir bir şekilde kullanılabileceği söylenebilir. Ancak, hamileler ve emziren annelerin herhangi bir probiyotik kullanımına ve takviyesine başlamadan önce doktora danışmalarında fayda vardır.

Siz de hamilelik sırasında probiyotik kullanmayı düşünüyorsanız genel olarak şu noktalara dikkat edebilirsiniz;

• Probiyotikleri öncelikle yoğurt, kefir gibi fermente probiyotik bakteriler içeren doğal gıdalardan almaya özen gösterebilirsiniz.
• Probiyotikler farklı bakteri türlerinden oluşur. Hem formuna hem de içeriğine göre farklılık gösterebilir. Hangi türlerin size uygun olduğunu doktorunuzdan öğrenebilirsiniz.
• Hamilelik döneminde ne kadar probiyotik kullanacağınız oldukça önemlidir. Bu konuda da en iyi bilgiyi doktorunuzdan alabilirsiniz.  
• Kullandığınız probiyotiklerin ilave bileşenlerin veya alerjenlerin varlığını da göz önünde bulundurarak içeriğini kontrol edebilirsiniz.

Her anne adayının hamilelik süreci ve vücut sistemleri ile mikrobiyomu farklıdır. Bu yüzden hamilelik sırasında probiyotik kullanımına başlamadan önce mutlaka doktorunuzla konuşun. Çoğu probiyotik türü güvenli olmasına rağmen, probiyotiklerin içeriğinin ve formunun ürünler arasında değişebileceğini unutmamak gerekir. Hamilelik durumunuzu ve sağlık geçmişinizi göz önüne alarak doktorunuz size uygun bir probiyotik seçimi yapabilir. Probiyotik kullanımından sonra eğer yan etkileri oluşursa da mutlaka doktorunuza bildirmelisiniz.

Probiyotikler rahim içinde gelişmekte olan bir bebeğe zarar verebilir mi?

Probiyotiklerin rahim içinde gelişmekte olan bebeğin sistemik dolaşımına ulaşması pek olası değildir, dolayısıyla zarar verme olasılığı da düşüktür.  Araştırmaların çoğu, hamilelik sırasında probiyotik takviyelerin genellikle güvenli olduğunu göstermektedir. Probiyotiklerin rahim içinde gelişmekte olan bebeğe zarar verebileceğine dair belirgin kanıtlar bulunmamaktadır. Yapılan çalışmalar ışığında gebelikte probiyotik kullanımı ile bağlantılı olarak herhangi bir türde düşük arasında bir ilişki bulunmadığı düşünülmektedir.

Probiyotikler, muhtemelen kullanımı güvenli olan besin takviyeleridir. Hamilelikte probiyotiklerin anneden bebeğe geçtiğine veya herhangi bir probleme, düşük ya da gelişim bozukluğuna yol açtığına dair bir veri bulunmamaktadır. Ancak probiyotiklerin hamilelik sırasında kullanımıyla ilgili herhangi bir endişeniz varsa doktorunuza danışabilirsiniz, doktorunuz size en uygun tavsiyeyi verebilir.

Trimesterlarda probiyotik tüketimi

Sağlıklı bağırsağın işaretlerinden biri de bağırsaklarda yüksek bakteri çeşitliliğine sahip olmaktır. İşte bu nedenle bağırsak sağlığını korumak ve desteklemek her zaman olduğu gibi gebelik döneminde de önemlidir. Özellikle gebelikte kabızlık ve ishal gibi sindirim sistemi sorunlarında, probiyotik içeren besinlerin yeterince tüketilmesi veya probiyotik takviyesi önerilebilir.

Probiyotiklerin genellikle ilk üç aylık dönem de dahil olmak üzere hamileliğin tüm aşamalarında güvenli olduğu düşünülmektedir. Uzmanlar, hamilelik planlandığında veya hamilelik kesinleştiğinde, probiyotik takviyesi kullanılmasını önerebilir. Bu, sağlıklı bir bağırsak mikrobiyotası oluşturmak, anne ve bebek sağlığını desteklemek için önemli olabilir.

Hamilelik sürecinde probiyotik tüketimiyle ilgili olarak trimesterlara özel bazı noktalara dikkat edebilirsiniz. Hamileliğin ilk 3 ayını yani 0-13 haftalar arasını ifade eden 1. Trimesterde, doğal probiyotik kaynakları olan yoğurt, kefir, sirke, peynir gibi fermente gıdalar tüketebilirsiniz. Hamileliğinizin 1. Trimesterinde bebeğiniz karnınızda hızla büyürken siz de beslenmenize özen göstermelisiniz.  Çeşitli, yeterli ve sağlıklı beslenmeye dikkat etmeniz gereken bu dönem hakkında  1. Trimester Dönemi-0-13. Hafta yazımızı okuyabilirsiniz.

Bebeğin doğuma hazırlandığı 2. Trimester ile 3. Trimesterde, probiyotiklerin sindirim sistemi sağlığını desteklemesi ve bağışıklık sistemini güçlendirmesi önemli olabilir. 14-27 haftalar arasını ifade eden 2. Trimester ile 28-40 haftalar arasını ifade eden 3. Trimester döneminde de probiyotik takviyelerin kullanımı genellikle devam edebilir. Ayrıca, probiyotik takviyenin yanı sıra doğal probiyotik kaynaklarından da faydalanabilirsiniz.

Probiyotikler hamilelik sırasında güvenli kabul edilir ve  yararlar sağlayabilir. Ancak her trimesterde probiyotik takviyesi kullanmadan önce doktorunuzun onayını ve önerilerini dikkate almalısınız.

Hamilelikte Probiyotiklerin Faydaları

Kötü bakterilerin varlığını azalttığı düşünülen probiyotiklerin hamilelikte kullanımı anne sağlığını destekleyebilir; gebelik komplikasyonlarını azaltabilir ve yenidoğana fayda sağlayabilir. Yapılan birçok çalışmada hamilelikte probiyotiklerin faydalarının başında ise şunların geldiği düşünülür;

• Hamilelik bazı sindirim sorunlarına neden olabilir. Probiyotikler, sindirim sistemi sağlığını destekleyerek kabızlık, ishal, gaz, şişkinlik, huzursuz bağırsak sendromu ve sindirim rahatsızlıklarının önlenmesine yardımcı olabilir.
• Hamilelik sırasında probiyotikler, bağışıklık sisteminin güçlenmesine yardımcı olabilir ve anne adayının hastalıklar ile enfeksiyonlara karşı direncini artırabilir.
• Probiyotikler gebelikte vajinal flora dengesini destekleyerek vajinal enfeksiyon riskini azaltabilir, daha sağlıklı bir vajinal mikrobiyotaya katkıda bulunabilir.
• Hamilelikte probiyotik tüketiminin yeterli olması anne adayını erken doğum ve diğer gebelik komplikasyonlarından koruyabilir.
• Hamilelik sırasında probiyotik tüketimi, gestasyonel diyabet riskini azaltabilir.
• Probiyotikler hamilelikte anne adayının kan şekeri seviyelerini düşürmeye yardımcı olabilir.
• Bazı yapılan araştırmalara göre, probiyotik takviyesi hamileliğe bağlı bulantı ve kusma (sabah bulantısı) şikayetlerini önemli ölçüde iyileştirebilir.
• Anne adayının probiyotik kullanımı, bebeğin bağırsak sağlığını destekleyebilir. Aynı zamanda bebekte çeşitli alerjik hastalıkların, atopik dermatit gibi hastalıkların oluşma riskini de azaltabilir.

Hamilelikte probiyotik kullanmak, gebelik sırasında bazı faydalar sağlayabilir. İster doğal gıdalardan ister takviyelerden olsun probiyotikler sindirim sisteminizin daha verimli çalışmasına yardımcı olabilir. Ancak hamilelik sürecinde herhangi bir takviye kullanmadan önce doktorunuza danışarak bilgi ve tavsiye almanız önemlidir.

Hamilelikte probiyotik kullanımı hakkında bilgi sahibi olduktan sonra ¨Bebekler için probiyotikler nelerdir?¨ veya ¨Bebeklerde probiyotik kaç ay kullanılır?¨ gibi soruların cevaplarını da öğrenmek istiyorsanız Bebekler İçin Probiyotik başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.