Hamilelikte Kullanılan Vitaminler Nelerdir?

Vitaminler ve mineraller, vücudunuzun normal fonksiyonlarını yerine getirebilmesi, sağlıklı ve düzgün çalışabilmesi için ihtiyaç duyduğu besinlerdir. Özellikle hamilelik döneminizde bebeğinizin gelişimi ile sizin enerji ihtiyacınızın karşılanması, bağışıklık sisteminizin desteklenmesi için yeterli miktarda vitamin almanız çok önemlidir.  Bunu dengeli ve besleyici bir beslenme programının yanı sıra takviye alacağınız vitamin ve minerallerle de sağlayabilirsiniz. Peki hamilelikte kullanılan vitaminler nelerdir? Bu vitaminlerle ilgili genel olarak bilgi edineceğiniz yazımızı okuyarak, hamileliğiniz sırasında hem sizin hem de bebeğinizin sağlığını desteklemek için kullanabileceğiniz vitaminlerin neler olduğunu öğrenebilirsiniz.

Hamilelikte Alınması Gereken Vitaminler Nelerdir?

Hamilelik döneminde bebeğinizin gelişimini desteklemek ve doğuma hazırlanmak için vücudunuzun bazı vitamin ve minerallere daha fazla ihtiyacı olur. İşte hamilelikte kullanmaya özen göstermeniz gereken bu vitaminlerin başında şunlar yer alır;

Folik asit: Gebelik döneminde artan folat gereksiniminizi tek başına beslenmeyle karşılamanız zor olduğu için mümkünse gebelik öncesinden başlayarak, özellikle gebeliğinizin ilk 3 ay boyunca folik asit kullanmanız önemlidir. Amino asit ve kan hücrelerinin yapımı için gerekli olan folik asit yetersizliğinde vücudunuzdaki kan yapımında azalma olur. Hamilelik döneminde sizin ve bebeğinizin folik asit ihtiyacı besinlerle karşılanamayacak kadar fazla olacağından folik asiti doktorunuzun tavsiye ettiği miktarda almalısınız. Portakal, çilek, yeşil yapraklı sebzeler, pancar, tahıllar, fasulye, fındık, brokolide bulunan folik asitin hamileler için faydaları hakkında detaylı bilgi almak için Hamilelikte Folik Asitin Önemi başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz. 

Demir: Hamilelikte kullanılması gereken vitaminlerin olmazsa olmazlarından biri olan demir, vücudunuzda kırmızı kan hücrelerinin oluşumuna yardımcı olur ve kansızlığınızı önler. Demirin bulunduğu besinlerin başında kırmızı et, kuru baklagiller, ıspanak, kurutulmuş meyveler, demir içeriği zenginleştirilmiş yulaf gelir. Sizden bebeğinize plasenta aracılığıyla gerçekleşen demir akışını sağlamak için hamileliğinizde demir takviyesi almanız bu nedenle önemlidir. Özellikle ikinci ve üçüncü trimesterinizde demir ihtiyacınız artacağı için doktorunuzun önerdiği dozda demir takviyesi alabilirsiniz. 

K vitamini: En çok bitkisel yağlar, tahıl taneleri, yağlı tohumlar, soya, yeşil yapraklı sebzeler, baklagillerde bulunan K vitamininin, en önemli görevlerinden biri vücudunuzun kalsiyum dengesini düzenlemesidir. Gebelikte K vitamini tüketimi, gebelik süresince kemiklerinizdeki kalsiyum rezervini tüketmemenizi sağlar. Hamilelikte K vitamininin bir diğer önemi, doğum sırasında kanamanızın durdurulmasını kolaylaştırmasıdır.  Hamilelikte K Vitamini yazımız ile bu vitamini nasıl kullanacağınız hakkında bilgi edinebilirsiniz.

A vitamini: Karaciğer, süt, yumurta, havuç, ıspanak, yeşil ve sarı sebzeler, brokoli, patates, kabak, sarı meyvelerde bulunan ve hastalıklara karşı bağışıklık sisteminin oluşumuna yardımcı olan A vitamini, aynı zamanda bebeğinizin organlarının sağlığını ve işlevini destekleyebilir. Ancak, hamilelikte çok fazla A vitamini karnınızdaki bebeğiniz için zararlı olabilir. Bu nedenle sağlıklı bir hamilelik diyetinin parçası olarak doktorunuza danışarak doğru miktarda A vitamini almalısınız.

B vitamini: Hamilelik döneminde kullanmanız gereken bir vitamin de suda çözündüğü için depolanamayan B vitaminidir. B1, B,2, B3, B5, B6, B7, B9 ve B12 olmak üzere birçok türü olan B vitamini ihtiyacınızı karşılamak için B vitamininden zengin gıdaları tüketebilirsiniz. B vitamini içeren besinler arasında tahıllar, kuru baklagiller, kuruyemişler, karaciğer, kırmızı et, tavuk, balık, sakatat, yumurta, süt ve süt ürünlerinden olan yoğurt, peynir, maya, ıspanak, brokoli, patates, portakal, limon yer alır. Ayrıca bebeğinizin sinir sisteminin gelişimini desteklediği için B12 takviyesi için doktorunuza danışabilirsiniz. 

C vitamini: Hamilelikte amniyotik kesenin oluşumunu destekleyerek bebeğinizin gelişimine yardımcı olan C vitamini, aynı zamanda hücrelerinizi korur ve gelişimini destekler. Narenciye, biber, bezelye, çilek, papaya, patates, brokoli, domateste bulunan C vitamininin faydalarıyla ilgili daha fazla detay için Hamilelikte C Vitamini yazımızı tıklayabilirsiniz.

D vitamini: Süt, yağlı balıklar, güneş ışığından alabileceğiniz D vitamini miktarı, hamilelik döneminde sizin ve bebeğinizin ihtiyacı için yetersiz kalabilir. D vitamini, vücudunuzun kalsiyumu kullanması için önemlidir. Ülkemizde Sağlık Bakanlığı tarafından tüm hamilelerin D vitamini kullanması tavsiye edilmektedir. Gebelikte D vitamini eksikliğinin etkilerinin neler olduğunu Hamilelikte D Vitamini yazımızdan öğrenebilirsiniz.

Hamilelik döneminizde ayrıca şu mineral ve yağlara da vücudunuzun ihtiyacı olur;

İyot: Deniz börülcesi, iyotlu deniz tuzu, balık, dereotu, yeşil yapraklı sebzeler, kaya koruğu, kuru meyveler (özellikle kuru erik), baklagiller, yumurta, süt ürünlerinde bulunan iyota hem doğum öncesi hem de sonrasında sizin ve bebeğinizin ihtiyacı bulunur. Beyin ve sinir sistemi gelişimi için gereklidir. Bu nedenle gebelik döneminde 220 mcg, emzirme döneminde ise 290 mcg seviyesinde tavsiye edilen günlük iyot ihtiyacınızı karşılamak için neler yapmanız gerektiğiyle ilgili doktorunuza danışabilirsiniz.

Kalsiyum: Karnınızdaki bebeğinizin büyümesi ve sizin kalsiyum depolarınızdaki seviyenin artması için yoğurt, süt, peynir, kalsiyumdan zenginleştirilmiş gıdalar soya sütü gibi, koyu yeşil yapraklı sebzeler gibi kalsiyum içerikli gıdaları gebelik süresince tüketmeye özen göstermelisiniz. Hamilelik ve emzirme döneminde 1300 mg olan günlük kalsiyum ihtiyacınızı karşılamak için doktorunuzun yönlendirmesiyle kalsiyum takviyesi de alabilirsiniz.

Magnezyum: Hamilelikte vücudunuzdaki kas ve sinir sisteminin düzenli çalışması, bebeğinizin kemik ve dişlerin oluşumu, kan basıncının düzenlenmesi gibi görevleri olan magnezyumla ilgili eksikliği kramp, kasılma gibi problemler yaşayarak hissedebilirsiniz.  Bu rahatsızlıklarınızı gidermekte doktor tavsiyesiyle magnezyum kullanmanız etkili olabilir. Ayrıca magnezyum zengini olan ıspanak ve lahana gibi yeşil yapraklı sebzeler, kuruyemişler, kabak çekirdeği, kuru fasulye, taze fasulye, tam tahıllar, badem, avokado, kuru baklagiller de tüketebilirsiniz.

Omega-3: Balık ve cevizde bolca bulunan Omega-3, bebeğinizin sağlıklı beyin, sinir ve göz gelişimini desteklerken, sizin de erken doğum riski ile doğum sonrası depresyona girme riskinizi azaltabilir. Bu nedenle hamilelikte tüketilmesi önerilen Omega3’ün sizin ve bebeğiniz için ne kadar önemli olduğunu DHA (Dokosaheksaenoik Asit) Nedir? yazımızdan öğrenebilirsiniz.

Çinko: Kırmızı et, fasulye, fındık, tam tahıl, süt ürünlerinde yer alarak vücudunuzdaki birçok enzimin işlevini yerine getirebilmesini sağlayan çinko, hücre yapımında, bölünmesinde ve korunmasında olduğu gibi bağışıklık sisteminizin güçlenmesinde de rol oynar. Bu nedenle gebelik ve emziklilikte tavsiye edilen 15 mg olan günlük çinko ihtiyacınızı karşılamak için doktorunuza danışabilirsiniz.

Hamilelikte kullanılan vitaminler ne zaman alınmaya başlanmalıdır?

Hamilelikte kullanılması gereken vitaminleri, genellikle hamilelik öncesinde veya hamileliğin erken döneminde almaya başlayabilirsiniz. Özellikle bazı vitaminlerin hamilelik öncesinde ve başlangıcında vücudunuzda yeterli seviyede olması, karnınızdaki bebeğinizin gelişimi sürecinde oldukça önem taşır. Bu nedenle, gebelik planlıyorsanız ya da hamile olduğunuzu yeni öğrendiyseniz bazı vitaminleri kullanmaya başlamanız gerekebilir. Hamilelikte mutlaka alınması önerilen şu vitaminleri kullanmaya başlayabileceğiniz haftalar ise şöyledir;

• Folik asit kullanımına, doktor önerisi doğrultusunda mümkünse hamile kalmadan yaklaşık 3 ay önce başlayıp, hamileliğiniz bitene kadar devam edebilirsiniz.
• Demir desteğine gebeliğinizin 14. haftasından sonra başlayabilirsiniz. Ancak demir eksikliğiniz varsa gebeliğin başından itibaren de demir takviyesi alabilirsiniz.
• Tiroid hormonunun sentezinde olmazsa olmaz bir mineral olan iyot desteğine gebeliğinizin başından itibaren başlayabilirsiniz.
• D vitaminini Sağlık Bakanlığı’nın önerdiği şekilde 12 haftalıktan itibaren gebelik süresince 6 ay ve doğum sonrası 6 ay olmak üzere toplam 12 ay süreyle kullanabilirsiniz.

Her hamilelik farklı olacağı için her anne adayının alacağı vitamin takviyesi ve dozajı farklılık gösterebilir. Bu nedenle kişisel olarak almanız gereken vitamin ihtiyaçlarınızı belirlemek ve uygun dozajı öğrenmek için mutlaka doktorunuzla konuşmalısınız. Ayrıca unutmayın ki vitamin alsanız bile hamilelik döneminde dengeli ve sağlıklı beslenmeniz oldukça önemlidir. Hamilelikte, ilaç kullanımında yaptığınız gibi, vitamin kullanımında da doktorunuza danışmanız en iyisidir.

Doğum öncesi vitaminlerin yan etkileri var mıdır?

Doğum öncesi vitaminlerin bazı yan etkileri vardır. Doğum öncesi vitaminlerin yaygın görülen bazı yan etkileri arasında şunları yaşayabilirsiniz;

• Bazı vitaminleri kullandığınızda mide yanması veya hazımsızlık gibi mide rahatsızlıklarınız olabilir. Bulantı, özellikle demir içeren doğum öncesi vitaminlerde sık görülür.
• Demir takviyeleri doğum öncesinde kabızlık yaşamanıza neden olabilir.
• Özellikle yüksek dozlarda aldığınız magnezyum veya diğer mineraller ishale neden olabilir.
• Bazı vitaminlere karşı vücudunuz alerjik reaksiyon göstererek derinizde döküntü, kaşıntı veya şişlik meydana gelebilir.
• Vitaminlerin etkisiyle iştahınız açılabilir ve bu da kilo almanızı etkileyebilir. 
• Bazı vitaminleri aldıktan sonra ağzınızda metalik bir tat kalabilir.

Doğum öncesi vitaminlerin yan etkilerinin oluşmasının en önemli nedenlerinin başında, gereksiz ya da yüksek dozda vitamin kullanımı gelir. Hamilelik döneminde vitaminler yüksek dozda kullanıldıklarında zararlı olabilir.  Vücudun her besinden sadece küçük bir miktara ihtiyacı vardır. Daha yüksek miktarlarda vitamin alınması, ihtiyaçtan fazlasını tüketmek bazen olumsuz yan etkilere neden olabilir. Özellikle de A vitamini, C vitamini, E vitamini gibi bazı vitaminlerin yüksek dozları doğum öncesinde tehlikeli olabilir.

A vitamini hem sizin hem de bebeğiniz için hamilelik döneminde çok önemlidir. Sadece bağışıklık sisteminizi güçlendirmeye ve desteklemeye yardımcı olmakla kalmaz, aynı zamanda sağlıklı bir cilde sahip olmanızı da sağlar. Ancak aşırı miktarda tükettiğiniz A vitamini, bebeğinizde doğumsal anomali gibi ciddi problemlere yol açabilir. Doğum öncesi takviyelerde yüksek dozda A vitamini almamaya dikkat etmelisiniz.

Belirtilen dozlardan fazla vitamin ve mineral almanız sizin ve bebeğiniz için tehlikeli olabilir. Diyetle ve takviye edici multivitamin tabletlerle aldığınız toplam günlük vitamin düzeylerini düzenlemeniz gerekir. Bu nedenle vitaminleri doktor kontrolünde kullanıp, herhangi bir takviyeye başlamadan önce mutlaka doktora danışmalısınız.

Hamilelikte Vitamin Hapı Kullanılmazsa Ne Olur?

Hamilelikte anne adayı vitamin hapı kullanılmasa da eğer beslenme düzeni yeterli ve dengeliyse bebeğinin gelişimi genellikle normal şekilde ilerler. Ancak bazı durumlarda vitamin eksiklikleri nedeniyle hamilelikte vitamin hapı kullanmamak hem anne hem de bebeğin sağlığını olumsuz etkileyebilir.

Özellikle gebelikte temel olarak alınması gereken, yeterli alınmadığı takdirde anne adayında ve bebekte probleme yol açabilen 4 temel vitamin ve mineral vardır. Bu vitamin ve minerallerin takviye edici ilaçlarla, günlük bildirilmiş dozlarda alınması önerilir. Bu vitaminlerin kullanmaması halinde olası riskli durumlar arasında şunlar yer alabilir;

• Hamilelikte alınması önerilen folik asitin günlük doz miktarı 400-800 mcg’dır. Folik asit eksikliği bebeğin omurga kısmında ve sinir sisteminde nöral tüp defekti problemine neden olabilir.
• Hamilelikte alınması önerilen D vitaminin günlük doz miktarı yaklaşık 600 IU’dır. D vitamini eksikliği, erken doğum ve gebelik zehirlenmesi olarak bilinen PE riskini arttırabilir. Bebekte iskelet gelişimi ve kemik sağlığını olumsuz etkileyebilir.
• Hamilelikte alınması önerilen demirin günlük doz miktarı yaklaşık 30 mg’dır. Demir eksikliği anemisinde, anne karnındaki bebekte gelişme geriliği veya erken doğum riski artabilir.
• Hamilelikte alınması önerilen iyotun günlük doz miktarı yaklaşık 200 mcg’dır. Anne adayının ve bebeğin yeterli tiroid hormonunu sentezleyebilmesi için iyota ihtiyaç olur. İyot, özellikle bebeğin santral sinir sistemi ve beyin gelişiminde kritik role sahiptir.

Hamilelik döneminde vitamin hapı kullanımı konusunda doktorunuzun önerilerini dikkate almanız ve düzenli olarak kontrollerinize gitmeniz önemlidir. Unutmayın ki hamilelikte vitamin hapı seçimi, en doğru şekilde doktor tarafından yapılabilir. Hamilelik boyunca vitamin hapını doktorunuzun önerdiği şekilde düzenli olarak kullanmalısınız. Ayrıca hamilelik sırasında dengeli ve besleyici bir diyet yapmaya da özen göstermelisiniz.

Hamilelikte kullanılan vitaminler nelerdir? konusunda edindiğiniz bilgilerin yanı sıra doğum sonrasında bebeğinizin ihtiyaç duyacağı vitaminler hakkında bilgi almak için Bağışıklık için Hangi Vitaminler? başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.